## Harivamsha mahapuranam  - part 1  - Harivamsha Parva  
Chapter 20   -   Pitrukalpa - 4     -    Pujaniyopakhyanam
Itranslated and proofread by K S Ramachandran
ramachandran_ksr@yahoo.ca, May  11,  2007
##

Further proof-read by Gilles Schaufelberger, schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath, harindranath_a @ yahoo.com
---------------------------------------------------------------------
   
viMsho.adhyAyaH             
pUjanIyopAkhyAnam
chaTakAkhyAnam

mArkaNDeya uvAcha 

tasminnantarhite deve vachanAttasya vai prabhoH |
chakShurdivyaM savij~nAnaM prAdurAsIttadA mama | 1-20-1
tato.ahaM tAnapashyaM vai brAhmaNAn kaushikAtmajAn |
Apageya kurukShetre yAnuvAcha vibhurmama || 1-20-2
brahmadatto.abhavadrAjA yasteShAM saptamo dvijaH |
pitR^ivartIti vikhyAto nAmnA shIlena karmaNA || 1-20-3
shukasya kanyA kR^itvI taM janayAmAsa pArthivam |
aNuhAtpArthivashreShThAtkAmpilye nagarottame || 1-20-4

bhIShma uvAcha 

yathovAcha mahAbhAgo mArkaNDeyo mahAtapAH |
tasya vaMshamahaM rAjankIrtayiShyAmi tachChR^INu || 1-20-5

yudhiShThira uvAcha 
aNuhaH kasya vai putraH kasminkAle babhUva ha |
rAjA dharmabhR^itAM shreShTho yasya putro mahAyashAH || 1-20-6
brahmadatto narapatiH kiMvIryaH sa babhUva ha |
kathaM cha saptamasteShAM sa babhUva narAdhipaH || 1-20-7
na hyalpavIryAya shuko bhagavA.NllokapUjitaH |
kanyAM prAdAdyadyogAtmA kR^itvIM kIrtimatIM prabhuH || 1--20-8
etadichChAmyahaM shrotuM vistareNa mahAdyute |
brahmadattasya charitaM tadbhavAnvakktumarhati || 1-20-9
yathA cha vartamAnAste saMsAre cha dvijAtayaH |
mArkaNDeyena kathitAstadbhavAnprabravItu me || 1-20-10

bhIShma uvAcha 

pratIpasya tu rAjarShestulyakAlo narAdhipa |
pitAmahasya me rAjanbabhUveti mayA shrutam || 1-20-11
brahmadatto mahAbhAgo yogI rAjarShisattamaH |
rutaj~naH sarvabhUtAnAM sarvabhUtahite rataH || 1-20-12
sakhA.a.asa gAlavo yasya yogAchAryo mahAyashAH |
shikShAmutpAdya tapasA kramo yena pravartitaH|
kaNDarIkashcha yogAtmA tasyaiva sachivo mahAn || 1-20-13
jAtyantareShu sarveShu sakhAyaH sarva eva te |
saptajAtiShu saptaiava babhUvuramitaujasaH |
yathovAcha mahAbhAgo mArkaNDeyo mahAtapAH || 1-20-14
tasya vaMshamahaM rAjankIrtayiShyAmi tachChR^iNu |
brahmadattasya paurANAM pauravasya mahAtmanaH || 1-20-15
bR^ihatkShatrasya dAyAdaH suhotro nAma dhArmikaH |
suhotrasyApi dAyAdo hastI nAma babhUva ha || 1-20-16
tenedaM nirmitaM pUrvaM hastinApuramuttamam |
hastinashchApi dAyAdAstrayaH paramadhArmikAH || 1-20-17
ajamIDho dvimIDhashcha purumIDhastathaiva cha |
ajamIDhasya dhUminyAM jaj~ne bR^ihadiShurnR^ipa |
bR^ihaddhanurbR^ihadiShoH putrastasya mahAyashAH || 1-20-18
bR^ihaddharmeti vikhyAto rAjA paramadhArmikaH |
satyajittanayastasya vishvajittasya chAtmajaH || 1-20-19
putro vishvajitashchApi senajitpR^ithivIpatiH |
putrAH senajitashchAsaMshchatvAro lokavishrutAH || 1-20-20
ruchiraH shvetaketushcha mahimnArastathaiva cha |
vatsashchAvantako rAjA yasyaite parivatsakAH || 1-20-21
ruchirasya tu dAyAdaH pR^ithuseno mahAyashAH |
pR^ithusenasya pArastu pArAnnIpastu jaj~nivAn || 1-20-22
nIpasyaikashataM tAta putrANAmamitaujasAm |
mahArathAnAM rAjendra shUrANAM bAhushAlinAm |
nIpA iti samAkhyAtA rAjAnaH sarva eva te || 1-20-23
teShAM vaMshakaro rAjA nIpAnAM kirtivardhanaH |
kAMpilye samaro nAma sacheShTasamaro.abhavat || 1-20-24
samarasya paraH pAraH sadashva iti te trayaH |
putrAH paramadharmaj~nAH paraputraH pR^ithurbabhau || 1-20-25
pR^ithostu sukR^ito nAma sukR^iteneha karmaNA |
jaj~ne sarvaguNopeto vibhrAjastasya chAtmajaH || 1-20-26
vibhrAjasya tu putro.abhUdaNuho nAma pArthivaH |
babhau shukasya jAmAtA kR^itvIbhartA mahAyashAH || 1-20-27
putro.aNuhasya rAjarShirbrahmadatto.abhavatprabhuH |
yogAtmA tasya tanayo viShvaksenaH paraMtapaH || 1-20-28
vibhrAjaH punarAyAtaH svakR^iteneha karmaNA |
brahmadattasya putro.anyaH sarvasena iti shrutaH || 1-20-29
chakShuShI tyasya nirbhinne pakShiNyA pUjanIyayA |
suchiroShitayA rAjanbrahmadattasya veshmani || 1-20-30
AthAsya putrastvaparo brahmadattasya jaj~nivAn |
viShvaksena iti khyAto mahAbalaparAkramaH || 1-20-31
viShvaksenasya putro.abhUddaNDaseno mahIpatiH |
bhallATo.asya kumAro.abhUdrAdheyena hataH purA || 1-20-32
daNDasenAtmajaH shUro mahAtmA kulavardhanaH |
bhallATaputro durbuddhirabhavachcha yudhiShThira || 1-20-33
sa teShAmabhavadrAjA nIpAnAmantakR^innR^ipa |
ugrAyudhena yasyArthe sarve nIpA vinAshitAH || 1-20-34
ugrAyudho madotsikto mayA vinihato yudhi  |
darpAnvito darparuchiH satataM chAnaye rataH || 1-20-35

yudhiShThira uvAcha 

UgrAyudhaH kasya sutaH kasminvaMshe.atha jaj~nivAn |
kimarthaM chaiva bhavatA nihatastadbravIhi me || 1-20-36

bhIShma uvAcha 

ajamIDhasya dAyAdo vidvAnrAjA yavinaraH |
dhR^itimAMstasya putrastu tasya satyadhR^itiH sutaH || 1-20-37
jaj~ne satyadhR^iteH putro dhR^iDhanemiH pratApavAn |
dhR^iDhanemisutashchApi sudharmA nAma pArthivaH || 1-20-38
AsItsudharmaNaH putraH sArvabhaumaH prajeshvaraH |
sArvabhauma iti khyAtaH pR^ithivyAmekarADvibhuH || 1-20-39
tasyAnvavAye mahati mahAnpauravanandana |
mahatashchApi putrastu rAjA rukmarathaH smR^itaH || 1-20-40
putro rukmarathasyApi supArshvo nAma pArthivaH |
supArshvatanayashchApi sumatirnAma dhArmikaH || 1-20-41
sumaterapi dharmAtmA sannatirnAma vIryavAn |
tasya vai sannateH putraH kR^ito nAma mahAbalaH || 1-20-42
shiShyo hiraNyanAbhasya kaushalasya mahAtmanaH |
chaturviMshatidhA tena saprAchyAH sAmasaMhitAH || 1-20-43
smR^itAste prAchyasAmAnaH  kArtayo nAma sAmagAH |
kArtirugrAyudhaH so.atha vIraH pauravanandanaH || 1-20-44
babhUva yena vikramya pR^iShatasya pitAmahaH |
nIpo nAma mahatejAH pA~nchAlAdhipatirhataH || 1-20-45
ugrAyudhasya dAyAdaH kShemyo nAma mahAyashAH |
kShemyAtsuvIro nR^ipatiH suvIrAttu nR^ipa~njayaH || 1-20-46
nR^ipa~njayAdbahuratha ityete pauravAH smR^itAH |
sa chApyugrAyudhastAta durbuddhirabhavattadA || 1-20-47 
pravR^iddhachakro balavAnnIpAntakaraNo mahAn |
sa darpapUrNo hatvA.a.ajau nIpAnanyAMshcha pArthivAn || 1-20-48
pitaryuparate mahyaM shrAvayAmAsa kilbiSham |
mAmamAtyaiH parivR^itaM shayAnaM dharaNItale || 1-20-49
ugrAyudhasya rAjendra dUto.abhyetya vacho.abravIt |
adya tvaM jananIM bhIShma gandhakAlIM yashasvinIm |
strIratnaM mama bhAryArthe prayachCha kurupu~Ngava || 1-20-50
evaM rAjyaM cha te sphItaM dhanAni cha na saMshayaH |
pradAsyAmi yathAkAmamahaM vai ratnabhAgbhuvi || 1-20 -51
mama prajvalitaM chakraM nishamyedaM sudurjayam |
shatravo vidravantyAjau darshanAdeva bhArata || 1-20-52
rAShTrasyechChasi chetsvasti prANAnAM vA kulasya vA |
shAsane mama tiShThasva na hi te shAntiranyathA || 1-20-53 
adhaH prastArashayane shayAnastena choditaH |
dUtAntarhitametadvai vAkyamagnishikhopamam || 1-20-54
tato.ahaM tasya durbuddhervij~nAya matamachyuta |
Aj~nApayaM vai saMgrAme senAdhyakShAMshcha sarvashaH || 1-20-55
vicitravIryaM bAlaM cha madupAshrayameva cha |
dR^iShTvA krodhaparItAtmA yuddhAyaiva mano dadhe || 1-20-56
nigR^ihItastadAhaM taiH sachivairmantrakovidaiH |
R^itvidbhirvedakalpaishcha suhR^idbhishchArthadarshibhiH || 1-20-57
snigdhaishcha shAstravidbhishcha saMyugasya nivartane |
kAraNaM shrAvitashchAsmi yuktarUpaM tadAnagha || 1-20-58

mantriNa UchuH 

pravR^ittachakraH pApo.asau tvaM chAshauchagataH prabho |
na chaiSha prathamaH kalpo yuddhaM nAma kadAchana || 1-20-59
te vayaM sAmapUrvaM vai dAnaM bhedaM tathaiva cha |
prayokShyAmastataH shuddho daivatAnyabhivAdya cha || 1-20-60
kR^itasvastyayano viprairhutvAgnInarchya cha dvijAn |
brAhmaNairabhyanuj~nAtaH prayAsyasi jayAya vai || 1-20-61
astrANi cha prayojyAni na praveshyashcha sa~NgaraH |
Ashauche vartamAne tu vR^iddhAnAmiti shAsanam || 1-20-62
sAmadAnAdibhiH pUrNamapi bhedena vA tataH |
tAM haniShyasi vikramya shambaraM maghavAniva || 1-20-63
prAj~nAnAM vachanaM kAle vR^iddhAnAM cha visheShataH |
shrotavyamiti tachChrutvA nivR^itto.asmi narAdhipa || 1-20-64
tatastaiH saMkramaH sarvaH prayuktaH shAstrakovidaiH |
tasminkAle kurushreShTha karma chArabdhamuttamam || 1-20-65
sa sAmAdibhirevAdAvupAyaiH prAj~nachintitaiH 
anunIyamAno durbuddhiranunetuM na shakyate || 1-20-66
pravR^ittaM tasya tachchakramadharmaniratasya vai |
paradArAbhilASheNa sadyastAta nivartitam || 1-20-67
na tvahaM tasya jAne tannivR^ittaM chakramuttamam |
hataM svakarmaNA taM tu pUrvaM sadbhishcha ninditam|| 1-20-68
kR^itashauchaH sharI chApI rathI niShkramya vai purAt |
kR^itasvastyayano vipraiH prAyodhayamahaM ripum || 1-20-69
tataH saMsargamAgamya balenAstrabalena cha |
tryahamunmattavadyuddhaM devAsuramivAbhavat || 1-20-70
sa mayAstrapratApena nirdagdho raNamUrdhani |
papATAbhimukhaH shUrastyaktvA prANAnarindama || 1-20-71
etasminnantare tAta kAmpilye pR^iShato.abhyayAt |
hate nIpeshvare chaiva hate chogrAyudhe nR^ipe || 1-29-72
AhichChatraM svakaM rAjayaM pitryaM prApa mahAdyutiH |
drupadasya pitA rAjanmamaivAnumate tadA || 1-20-73
tato.arjunena tarasA nirjitya drupadaM raNe |
AhichChatraM sakAmpilyaM droNAyAthApavarjitam || 1-20-74
pratigR^ihya tato droNa ubhayaM jayatAM varaH |
kAmpilyaM drupadAyaiva prAyachChadviditaM tava || 1-20-75
eSha te drupadasyAdau brahmadattasya chaiva ha |
vaMshaH kArtsyena vai prokto nIpasyogrAyudhasya cha || 1-20-76

yudhiShThira uvAcha 

kimarthaM brahmadattasya pUjanIyA shakuntikA |
andhaM chakAra gA~Ngeya jyeShThaM putraM purA vibho || 1-20-77
chiroShitA gR^ihe chApi kimarthaM chaiva yasya sA |
chakAra vipriyamidaM tasya rAj~no mahAtmanaH || 1-20-78
pUjanIyA chakArAsau kiM sakhyaM tena chaiva ha |
etanme saMshayaM Chindhi sarvamuktvA yathAtatham || 1-20-79 

 bhIShma uvAcha 
 
 shR^iNu sarvaM mahArAja yathAvR^ittamabhUtpurA |
 brahmadattasya bhavane tannibodha yudhiShThira || 1-20-80
 kAchichChakuntikA rAjanbrahmadattasya vai sakhI |
 shitipakShA shoNashirAH shitipR^iShThA shitodarI || 1-20-81
 sakhI sA brahmadattasya sudR^iDhaM baddhasauhR^idA |
 tasyAH kulAyamabhavadgehe tasya narottama || 1-20-82
 sA sadAhani nirgatya tasya rAj~no gR^ihottamAt |
 chachArAmbhodhitIreShu palvaleShu sarassu cha || 1-20-83
 nadIparvataku~njeShu vaneShUpavaneShu cha |
 praphulleShu taDAgeShu kalhAreShu sugandhiShu || 1-20-84
 kumudotpalaki~njalkasurabhIkR^itavAyuShu |
 haMsasArasaGhuShTeShu kAraNDavaruteShu cha || 1-20-85
 charitvA teShu sA rAjannishi kAmpilyamAgamat |
 nR^ipaterbhavanaM prApya brahmadattasya dhImataH || 1-20-86
 rAj~nA tena sadA rAjan kathAyogaM chakAra sA |
 AshcharyANi cha dR^iShTAni yAni vR^ittAni kAnichit || 1-20-87
 charitvA vividhAndeshAnkathayAmAsa sA nishi |
 kadAchittasya nR^ipaterbrahmadattasya kaurava || 1-20-88
 putro.abhUdrAjashArdUla sarvaseneti vishrutaH |
 pUjanIyA.atha sA tasminprAsUtANDamathApi cha || 1-20-89 
 tasminnIDe purA hyekaM tatkila prAsphuTattadA |
 sphuTito mAMsapiNDastu bAhupAdAsyasaMyutaH || 1-20-90
 babhruvaktrashchakSurhIno babhUva pR^ithivIpate |
 chakShuShmAnapyabhUtpashchAdIShatpakShotthitashcha ha || 1-20-91
 atha sA pUjanIyA vai rAjaputrasvaputrayoH |
 tulyasnehAtprItimatI divase divase.abhavat || 1-20-92
 AjahAra sadA sAyaM cha~nchvAmR^itaphaladvayam |
 amR^itAsvAdasadR^ishaM sarvasenatanUjayoH || 1-20-93
 sa bAlo brahmadattasya pUjanIyAsutashcha ha |
 te phale bhakShayitvA cha pR^ithukau prItamAnasau || 1-20-94
 abhUtAM nityameveha khAdetAM tau cha te phale |
 tasyAM gatAyAmatha cha pUjanyAM vai sadAhani || 1-20-95
 shishunA chaTakenAtha dhAtrI taM tu shishuM nR^ipa |
 tena prakrIDayAmAsa brahmadattAtmajaM sadA || 1-20-96
 nIDAttamAkR^iShya tadA pUjanIyA kR^itA tataH |
 krIDatA rAjaputreNa kadAchichchaTakaH sa tu || 1-20-97
 nigR^ihItaH kandharAyAM shishunA dR^iDhamuShTinA |
 durbha~NgamuShTinA rAjannasUnsadyastvajIjahat || 1-20-98
 taM tu pa~nchatvamApannaM vyAttAsyaM bAlaghAtitam |
 kathaMchinmochitaM dR^iShtvA nR^ipatirduHkhito.abhavat 1-20-99
 dhAtrIM tasya jagarhe tAM tadA.ashruparamo nR^ipaH |
 tasthau shokAnvito rAja~nChochaMstaM chaTakaM tadA || 1-20-100
 pUjanIyApi tatkAle gR^ihItvA tu phaladvayam |
 brahmadattasya bhavanamAjagAma vanecharI || 1-20-101
 athApashyattamAgamya gR^ihe tasminnarAdhipa |
 pa~nchabhUtaparityaktaM shochyaM taM svatanUdbhavam || 1-20-102
 mumoha dR^iShTvA taM putraM punH saMj~nAamathAlabhat |
 labdhasaMj~nA cha SA rAjanvilalApa tapasvinI || 1-20-103
 
 pUjanIyovAcha |
 
 na tu tvamAgatAM putra vAshantIM parisarpasi |
 kurvaMshchATusahasrANi avyaktakalayA girA || 1-20-104
 vyAditAsyaH kShudhArtashcha pItenAsyena putraka |
 shoNena tAlunA putra kathamadya na sarpasi || 1-20-105
 pakShAbhyAM tvAM pariShvajya nanu vAshAmi chApyaham |
 chichIkUchIti vAshantaM tvAmadya na shR^iNomi kim || 1-20-106
 manoratho yastu mama pashyeyaM putrakaM kadA |
 vyAttAsyaM vAri yAchantaM sphuratpakShaM mamAgrataH || 1-20-107
 sa me manoratho bhagnastvayi pa~nchatvamAgate |
 vilapyaivaM bahuvidhaM rAjAnamatha sAbravIt || 1-20-108
 nanu mUrdhAbhiShiktastvaM dharmaM vetsi sanAtanam |
 adya kasmAnmama sutaM dhAtryA ghAtitavAnasi || 1-20-109
 tava putreNa chAkR^iShya kShatriyAdhama shaMsa me |
 na cha nUnaM shrutA te.abhUdiyadiyamA~NgIrasI shrutiH || 1-20-110
 sharaNAgataH kShudhArtashcha shatrubhishchAbhyupadrutaH 
 chiroShitashcha svagR^ihe pAtavyaH sarvadA bhavet || 1-20-111**
 apAlayannaro yAti kuMbhIpAkamasaMshayam |
 kathamasya havirdevA gR^ihNanti pitaraH svadhAm || 1-20-112
 evamuktvA mahArAja dashadharmagatA satI |
 shokArtA tasya bAlasya chakShuShI nirbibheda sA || 1-20113
 karAbhyAM rAjaputrasya tatastachchakShurasphuTat |
 kR^itvA chAndhaM nR^ipasutamutpapAta tato.ambaram || 1-20-114
 atha rAjA sutaM dR^IShTvA pUjanIyAmuvAcha ha |
 vishokA bhava kalyANi kR^itaM te bhIru shobhanam || 1-20-115
 gatashokA nivartasva ajaryaM sakhyamastu te |
 pureva vasa bhadraM te nivartasva ramasva cha || 1-20-116
 putrapIDodbhavashchApi na kopaH paramastvayi |
 mamAsti sakhi bhadraM  te kartavyaM cha kR^itaM tvayA || 1-20-117
 
 pUjanIyovAcha 
 
 Atmaupamyena jAnAmi putrasnehaM tavApyaham |
 na chAhaM vastumichChAmi tava putramachakShuSham |
 kR^itvA vai rAjashArdUla tvadgR^ihe kR^itakilbiShA || 1-20-118
 gAthAshchApyushano gItA imAH shR^iNu mayeritAH |
 kumitraM cha kudeshaM cha kurAjAnaM kusauhR^idam |
 kuputraM cha kubhAryAM cha dUrataH parivarjayet || 1-20-119
 kumitre sauhR^idaM nAsti kubhAryAyAM kuto ratiH |
 kutaH piNDaH kuputre vai nAsti satyaM kurAjani || 1-20-120
 kusauhR^ide kva vishvAsaH kudeshe na tu jIvyate |
 kurAjani bhayaM nityaM kuputre sarvato.asukham || 1-20-121
 apakAriNi visraMbhaM yaH karoti narAdhamaH |
 anAtho durbalo yadvanna chiraM sa tu jIvati || 1-20-122
 na vishvasedavishvaste vishvaste nAtivishvaset |
 vishvAsAdbhayamutpannaM mUlAnyapi nikR^intati || 1-20-123
 rAjaseviSu vishvAsaM garbhasaMkariteShu cha |
 yaH karoti naro mUDho na chiraM sa tu jIvati || 1-20-124
 apyunnatiM prApya nR^IpAtprAvAraH kITako yathA |
 sa vinashyatyasaMdehamAhaivamushanA nR^ipa || 1-20-125
 api mArdavabhAvena gAtraM saMlIya buddhimAn |
 ariM nAshayate nityaM yathA vallirmahAdrumam || 1-20-126
 mR^idurArdraH kR^isho bhUtvA shanaiH saMlIyate ripuH |
 valmIka iva vR^ikShasya pashchAnmUlAni kR^intati || 1-20-127
 adrohasamayaM kR^itvA munInAmagrato hariH |
 jaghAna namuchiM pashchAdapAM phenena pArthiva || 1-20-128
 suptaM mattaM pramattaM va ghAtayanti ripuM narAH |
 viSheNa vhninA vA.api shastreNApyatha mAyayA || 1-20-129
 na cha sheShaM prakurvanti punarvairabhayAnnarAH |
 ghAtayanti samUlaM hi shrutvemAmupamAM nR^ipa || 1-20-130
 shatrusheShamR^iNAchCheShaM sheShamagneshcha bhUmipa |
 punarvardheta sambhUya  tasmAchCheShaM na sheShayet || 1-20-131
 hasate jalpate vairI ekapAtre bhunakti cha |
 ekAsanaM chArohati smarate tachcha kilbiSham || 1-20-132
 kR^itvA sambandhakaM chApi vishvasechChatruNA na hi |
 pulomAnaM jaghAnAjau jAmAtA sa~nshatakratuH || 1-20-33
 nidhAya manasA vairaM priyaM vaktIha yo naraH |
 upasarpenna taM prAj~naH kura~Nga iva lubdhakam || 1-20-134
 na chAsanne nivastavyaM savaire vardhite ripau |
 pAtayettaM samUlaM hi nadIraya iva drumam || 1-20-135
 amitrAdunnatiM prApya nonnato.asmIti vishvaset |
 tasmAtprApyonnatiM nashyetprAvAra iva kITakaH || 1-20-136
 ityetA hyushanogItA gAthA dhAryA vipashchitA |
 kurvatA chAtmarakShAM vai nareNa pR^ithivIpate || 1-20-137
 mayA sakilbiShaM tubhyaM prayuktamatidAruNam |
 putramandhaM prakurvantyA tasmAnno vishvase tvayi || 1-20-138
 evamuktvA pradudrAva tadA.a.akAshaM pata~NginI |
 ityetatte mayAkhyAtaM purAbhUtamidaM nR^ipa || 1-20-139
 brahmadattasya rAjendra yadvR^ittaM pUjanIyayA |
 shrAddhaM cha pR^ichChase yanmAM yudhiShThira mahAmate || 1-20-140
 ataste vartayiShye.ahamitihAsaM purAtanam |
 gItaM sanatkumAreNa mArkaNDeyAya pR^ichChate || 1-20-141
 shrAddhasya phalamuddishya niyataM sukR^itasya cha |
 tannibodha mahArAja saptajAtiShu bhArata || 1-20-142
 sagAlavasya charitaM kaNDarIkasya chaiva hi |
 brahmadattatR^itIyAnAM yoginAM brahmachAriNAm || 1-20-143
 
      iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe harivaMshaparvaNi
            pUjanIyopAkhyAne chaTakAkhyaM nAma viMsho.adhyAyaH