*** ## itrans encoding of HarivamshamahApurAnam- Part I - Harivamsha parva- Chapter 3 Encoded by Jagat (Jan Brzezinski), jankbrz@videotron.ca Edited and proofread by K S Ramachandran, ksrkal@dataone.in 15 April 2007. Source: Chitrashala Press edn, Gita Press edn. Note : In verse 1-3-116, ChitrashAla edn has uragAshinAm , while Gita edn has pavanAshinAm## Further proof-read by Gilles Schaufelberger, schaufel@wanadoo.fr If you find any errors compared to Chitrashala Press edn, send corrections to A. Harindranath, harindranath_a@yahoo.com ------------------------------------------------------------------------- shrImahAbhAratam tasya khilabhAgo harivaMshaH tatra harivaMshaparva tR^itIyo.adhyAyaH marututpattikathanam janamejaya uvAcha devAnAM dAnavAnAM cha gandharvoragarakShasAm | utpattiM vistareNemAM vaishampAyana kIrtaya ||1-3-1 vaishampAyana uvAcha prajAH sR^ijeti vyAdiShTaH pUrvaM dakShaH svayambhuvA | yathA sasarja bhUtAni tathA shR^iNu mahIpate ||1-3-2 mAnasAnyeva bhUtAni pUrvamevAsR^ijatprabhuH | R^iShIndevAnsagandharvAnasurAnatha rAkShasAn | yakShabhUtapishAchAMshcha vayaH pashusarIsR^IpAn ||1-3-3 yadAsya tAstu mAnasyo na vyavardhanta vai prajAH | apadhyAtA bhagavatA mahAdevena dhImatA ||1-3-4 tataH saMchintya tu punaH prajAhetoH prajApatiH | sa maithunena dharmeNa sisR^ikShurvividhAH prajAH |1-3-5| asiknImAvahatpatnIM vIraNasya prajApateH | sutAM sutapasA yuktAM mahatIM lokadhAriNIm ||1-3-6 atha putrasahasrANi vIraNyAM pa~ncha vIryavAn | asiknyAM janayAmAsa dakSha eva prajApatiH || 1-3-7 tAMstu dR^iShTvA mahAbhAgAnsaMvivardhayiShUnprajAH | devarShiH priyasaMvAdo nAradaH prAbravIdidam | nAshAya vachanaM teShAM shApAyaivAtmanastathA ||1-3-8 yaM kashyapaH sutavaraM parameShThI vyajIjanat | dakShasya vai duhitari dakShashApabhayAnmuniH ||1-3-9 pUrvaM sa hi samutpanno nAradaH parameShThinA | asiknyAmatha vIraNyAM bhUyo devarShisattamaH | taM bhUyo janayAmAsa piteva munipuMgavam ||1-3-10 tena dakShasya putrA vai haryashvA iti vishrutAH | nirmathya nAshitAH sarve vidhinA cha na saMshayaH ||1-3-11 tasyodyatastadA dakSho nAshAyAmitavikramaH | maharShInpurataH kR^itvA yAchitaH parameShThinA || 1-3-12 tato.abhisandhiM chakruste dakShastu parameShThinA | kanyAyAM nArado mahyaM tava putro bhavediti ||1-3-13 tato dakShastu tAM prAdAtkanyAM vai parameShThine | sa tasyAM nArado jaj~ne dakShashApabhayAdR^iShiH ||1-3-14 janamejaya uvAcha kathaM vinAshitAH putrA nAradena maharShiNA | prajApaterdvijashreShTha shrotumichChAmi tattvataH ||1-3-15 vaishampAyana uvAcha dakShasya putrA haryashvA vivardhayiShavaH prajAH | samAgatA mahAvIryA nAradastAnuvAcha ha ||1-3-16 bAlishA bata yUyaM vai nAsyA jAnIta vai bhuvaH | pramANaM sraShTukAmAH stha prajAH prAchetasAtmajAH | antarUrdhvamadhashchaiva kathaM srakShyatha vai prajAH ||1-3-17 te tu tadvachanaM shrutvA prayAtAH sarvatodisham | pramANaM draShTukAmAste gatAH prAchetasAtmajAH ||1-3-18 vAyoranashanaM prApya gatAste vai parAbhavam | adyApi na nivartante samudrebhya ivApagAH ||1-3-19 haryashveShvatha naShTeShu dakShaH prAchetasaH punaH | vairiNyAmeva putrANAM sahasramasR^ijatprabhuH ||1-3-20 vivardhayiShavaste tu shabalAshvAH prajAstadA | pUrvoktaM vachanaM tAta nAradenaiva noditAH ||1-3-21 anyonyamUchuste sarve samyagAha mahAmuniH | bhrAtR^INAM padavIM j~nAtuM gantavyaM nAtra saMshayaH ||1-3-22 j~nAtvA pramANaM pR^ithvyAshcha sukhaM srakShyAmahe prajAH | ekAgrAH svasthamanasA yathAvadanupUrvashaH ||1-3-23 te.api tenaiva mArgeNa prayAtAH sarvatodisham | adyApi na nivartante samudrebhya ivApagAH ||1-3-24 naShTeSu shabalAshveSu dakSha kruddho.avadadvacaH | nAradaM nAshamehIti garbhavAsaM vaseti cha ||1-3-25 tadA prabhR^iti vai bhrAtA bhrAturanveShaNaM nR^ipa | prayAto nashyati kShipraM tanna kAryaM vipashchitA ||1-3-26 tAMshchApi naShTAn vij~nAya putrAndakShaH prajApatiH | ShaShTiM bhUyo.asR^ijatkanyA vIraNyAmiti naH shrutam ||1-3-27 tAstadA pratijagrAha bhAryArthaM kashyapaH prabhuH | somo dharmashcha kauravya tathaivAnye maharShayaH ||1-3-28 dadau sa dasha dharmAya kashyapAya trayodasha | saptaviMshatiM somAya chatasro.ariShTanemine ||1-3-29 dve chaiva bhR^iguputrAya dve chaivA~Ngirase tathA | dve kR^ishAshvAya viduShe tAsAM nAmAni me shR^iNu ||1-3-30 arundhatI vasuryAmI lambA bhAnurmarutvatI | saMkalpA cha muhUrtA cha sAdhyA vishvA cha bhArata | dharmapatnyo dasha tvetAstAsvapatyAni me shrR^iNu ||1-3-31 vishvedevAshcha vishvAyAH sAdhyAnsAdhyA vyajAyata | marutvatyAM marutvanto vasostu vasavastathA ||1-3-32 bhAnostu bhAnavastAta muhUrtAyA muhUrtajAH ||1-3-33 lambAyAshchaiva ghoSho.atha nAgavIthI cha yAmijA | pR^ithivIviShayaM sarvamarundhatyAM vyajAyata ||1-3-34 saMkalpAyAstu sarvAtmA jaj~ne saMkalpa eva hi | nAgavIthyAshcha yAminyA vR^iShalambA vyajAyata ||1-3-35 yA rAjansomapatnyastu dakShaH prAchetaso dadau | sarvA nakShatranAmnyastA jyotiShe parikIrtitAH ||1-3-36 ye tvanye khyAtimanto vai devA jyotiH purogamAH | vasavo.aShTau samAkhyAtAsteShAM vakShyAmi vistaram ||1-3-37 Apo dhruvashcha somashcha dharashchaivAnilAnalau | pratyUShashcha prabhAsashcha vasavo nAmabhiH smR^itAH ||1-3-38 Apasya putro vaitaNDyaH shramaH shrAnto munistathA | dhruvasya putro bhagavAnkAlo lokaprakAlanaH ||1-3-39 somasya bhagavAnvarchA varchasvI yena jAyate | dharasya putro draviNo hutahavyavahastathA | manoharAyAH shishiraH prANo.atha ramaNastathA ||1-3-40 anilasya shivA bhAryA tasyAH putro manojavaH | avij~nAtagatishchaiva dvau putrAvanilasya tu ||1-3-41 agniputraH kumArastu sharastambe shriyAnvitaH | tasya shAkho vishAkhashcha naigameyashcha pR^iShThajAH ||1-3-42 apatyaM kR^ittikAnAM tu kArttikeya iti smR^itaH | skandaH sanatkumArashcha sR^iSTaH pAdena tejasaH ||1-3-43 pratyUShasya viduH putra R^iSTiM nAmnA cha devalam | dvau putrau devalasyApi kShamAvantau tapasvinau ||1-3-44 bR^ihaspatestu bhaginI varastrI brahmachAriNI | yogasiddhA jagatkR^itsnamasaktA vichachAra ha ||1-3-45 prabhAsasya cha sA bhAryA vasUnAmaShTamasya cha | vishvakarmA mahAbhAgastasyAM jaj~ne prajApatiH ||1-3-46 kartA shilpasahasrANAM tridashAnAM cha vArdhakiH | bhUShaNAnAM cha sarveShAM kartA shilpavatAM varaH ||1-3-47 yaH sarvAsAM vimAnAni devatAnAM chakAra ha | mAnuShyAshchopajIvanti yasya shilpaM mahAtmanaH ||1-3-48 surabhI kashyapAdrudrAnekAdasha vinirmame | mahAdevaprasAdena tapasA bhAvitA satI ||1-3-49 ajaikapAdahirbudhnyastvaShTA rudrAshcha bhArata | tvaShTushchaivAtmajaH shrImAnvishvarUpo mahAyashAH ||1-3-50 harashcha bahurUpashcha tryambakashchAparAjitaH | vR^iShAkapishcha shambhushcha kapardI revatastathA ||1-3-51 mR^igavyAdhashcha sarpashcha kapAlI cha vishAMpate | ekAdashaite kathitA rudrAstribhuvaneshvarAH ||1-3-52 shataM tvevaM samAkhyAtaM rudrANAmamitaujasAm | purANe bharatashreShTha yairvyAptAH sacharAcharAH ||1-3-53 lokA bharatashArdUla kashyapasya nibodha me | aditirditirdanushchaiva ariShTA surasA khashA ||1-3-54 surabhirvinatA chaiva tAmrA krodhavashA irA | kadrurmunishcha rAjendra tAsvapatyAni me shR^iNu ||1-3-55 pUrvamanvantare shreShThA dvAdashAsansurottamAH | tuShitA nAma te.anyonyamUchurvaivasvate.antare ||1-3-56 upasthite.atiyashasi chAkShuShasyAntare manoH | hitArthaM sarvasattvAnAM samAgamya parasparam ||1-3-57 AgachChata drutaM devA aditiM saMpravishya vai | manvantare prasUyAmastannaH shreyo bhaviShyati ||1-3-58 vaishampAyana uvAcha evamuktvA tu te sarvaM chAkShuShasyAntare manoH | mArIchAtkashyapAjjAtAste.adityA dakShakanyayA ||1-3-59 tatra viShNushcha shakrashcha jaj~nAte punareva hi | aryamA chaiva dhAtA cha tvaShTA pUShA cha bhArata ||1-3-60 vivasvAn savitA chaiva mitro varuNa eva cha | aMsho bhagashchAtitejA AdityA dvAdasha smR^itAH ||1-3-61 chAkShuSasyAntare pUrvamAsanye tuSitAH surAH | vaivasvate.antare te vai AdityA dvAdasha smR^itAH ||1-3-62 saptaviMshatiryAH proktAH somapatnyo.atha suvratAH | tAsAmapatyAnyabhavandIptAnyamitatejasAM ||1-3-63 ariShTanemipatnInAmapatyAnIha ShoDasha | bahuputrasya viduShashchatasro vidyutaH smR^itAH ||1-3-64 pratya~NgirasajAH shreShThA R^icho brahmarShisatkR^itAH | kR^ishAshvasya tu rAjarSherdevapraharaNAni cha ||1-3-65 ete yugasahasrAnte jAyante punareva ha | sarvadevagaNAstAta trayastriMshattu kAmajAH ||1-3-66 teShAmapi cha rAjendra nirodhotpattiruchyate ||1-3-67 yathA sUryasya gagane udayAstamane iha | evaM devanikAyAste sambhavanti yuge yuge ||1-3-68 dityAH putradvayaM jaj~ne kashyapAditi naH shrutam | hiraNyakashipushchaiva hiraNyAkShashcha vIryavAn ||1-3-69 siMhikA chAbhavatkanyA viprachitteH parigrahaH | saiMhikeyA iti khyAtAstasyAH putrA mahAbalAH | gaNaishcha saha rAjendra dashasAhasramuchyate ||1-3-70 teShAM putrAshcha pautrAshcha shatasho.atha sahasrashaH | asaMkhyAtA mahAbAho hiraNyakashipoH shR^iNu ||1-3-71 hiraNyakashipoH putrAshchatvAraH prathitaujasaH | anuhrAdashcha hrAdashcha prahrAdashchaiva vIryavAn ||1-3-72 saMhrAdashcha chaturtho.abhUddhrAdaputro hradastathA | saMhrAdaputraH sundashcha nisundastAvubhau smR^itau ||1-3-73 anuhrAdasutau hyAyuH shibikAlastathaiva ha | virochanashcha prAhrAdirbalirjaj~ne virochanAt ||1-3-74 baleH putrashataM tvAsIdbANajyeShThaM narAdhipa | dhR^itarAShTrashcha sUryashcha chandramAshchendratApanaH ||1-3-75 kumbhanAbho gardabhAkShaH kukShirityevamAdayaH | bANasteShAmatibalo jyeShThaH pashupateH priyaH ||1-3-76 purAkalpe tu bANena prasAdyomApatiM prabhum | pArshvato vihariShyAmi ityevaM yAchito varaH ||1-3-77 bANasya chendradamano lohityAmudapadyata | gaNAstathAsurA rAja~nsChatasAhasrasaMmitAH ||1-3-78 hiraNyAkShasutAH pa~ncha vidvAMsaH sumahAbalAH | jharjharaH shakunishchaiva bhUtasantApanastathA | mahAnAbhashcha vikrAntaH kAlanAbhastathaiva cha ||1-3-79 abhavandanuputrAshcha shataM tIvraparAkramAH tapasvino mahAvIryAH prAdhAnyena nibodha tAn ||1-3-80 dvimUrdhA shakunishchaiva tathA sha~NkushirA vibhuH | sha~NkukarNo virAdhashcha gaveShThI dundhubhistathA ayomukhaH shambarashcha kapilo vAmanastathA |1-3-81 marIchirmaghavAMshchaiva irA sha~NkushirA vR^ikaH | vikShobhaNashcha ketushcha ketuvIryashatahradau ||1-3-82 indrajitsatyajichchaiva vajranAbhastathaiva cha | mahAnAbhashcha vikrAntaH kAlanAbhastathaiva cha ||1-3-83 ekachakro mahAbAhustArakashcha mahAbalaH | vaishvAnaraH pulomA cha vidrAvaNamahAsurau ||1-3-84 svarbhAnurvR^iShaparvA cha tuhuNDashcha mahAsuraH | sUkShmashchaivAtichandrashcha UrNanAbho mahagiriH ||1-3-85 asilomA cha keshI cha shaThashcha balako madaH | tathA gaganamUrdhA cha kumbhanAbho mahAsuraH ||1-3-86 pramado mayashcha kupatho hayagrIvashcha vIryavAn | vaisR^ipaH savirUpAkShaH supatho.atha harAharau ||1-3-87 hiraNyakashipushchaiva shatamAyushcha shaMbaraH | sharabhaH shalabhashchaiva viprachittishcha vIryavAn ||1-3-88 ete sarve danoH putrAH kashyapAdabhijaj~nire | viprachittipradhAnAste dAnavAH sumahAbalAH ||1-3-89 eteShAM yadapatyaM tu tanna shakyaM narAdhipa | prasaMkhyAtuM mahIpAla putrapautrAdyanantakam ||1-3-90 svarbhAnostu prabhA kanyA pulomnashcha sutAtrayam | upadAnavI hayashirAH sharmiShThA vArShaparvaNI ||1-3-91 pulomA kAlikA chaiva vaishvAnarasute ubhe | bahvapatye mahAvIrye mArIchestu parigrahaH ||1-3-92 tayoH putrasahasrANi ShaShTiM dAnavanandanAn chaturdashashatAnanyAnhiraNyapuravAsinaH ||1-3-93 mArIchirjanayAmAsa mahatA tapasAnvitaH | paulomAH kAlakeyAshcha dAnavAste mahAbalAH ||1-3-94 avadhyA devatAnAM cha hiraNyapuravAsinaH | kR^itAH pitAmahenAjau nihatAH savyasAchinA ||1-3-95 prabhAyA nahushaH putraH sR^i~njayashcha shachIsutaH | pUruM jaj~ne.atha sharmiSThA duSyantamupadAnavI ||1-3-96 tato.apare mahAvIryA dAnavAstvatidAruNAH | siMhikAyAmathotpannA viprachitteH sutAstadA ||1-3-97 daityadAnavasaMyogAjjAtAstIvraparAkramAH | saiMhikeyA iti khyAtAstrayodasha mahAbalAH ||1-3-98 vyaMshaH shalyashcha balinau nabhashchaiva mahAbalaH | vAtApirnamuchishchaiva ilvalaH khasR^imastathA ||1-3-99 a~njiko narakashchaiva kAlanAbhastathaiva cha | shukaH potaraNashchaiva vajranAbhashcha vIryavAn ||1-3-100 rAhurjyeShThastu teSAM vai sUryachandravimardanaH | mUkashchaiva tuhuNDashcha hrAdaputrau babhUvatuH ||1-3-101 mArIchaH sundaputrashcha tADakAyAM vyajAyata | shivamANastathA chaiva surakalpashcha vIryavAN || 1-3-102 ete vai dAnavAH shreShThA danuvaMshavivardhanAH | teShAM putrAshcha pautrAshcha shatasho.atha sahasrashaH ||1-3-103 saMhrAdasya tu daityasya nivAtakavachAH kule | samutpannAH sutapasA mahAnto bhAvitAtmanaH ||1-3-104 tisraH koTyaH sutAsteShAM maNimatyAM nivAsinAm ashvAnuShTrAn aMhA bhAsI bhAsAn te.apyavadhyAstu devAnAmarjunena nipAtitAH ||1-3-105 ShaTsutAH sumahAsattvAstAmrAyAH parikIrtitAH kAkI shyenI cha bhAsI cha sugrIvI shuchi gR^idhrikA ||1-3-106 kAkI kAkAnajanayadulUKI pratyulUkakAn | shyenI shyenAMstathA bhAsI bhAsAngR^idhrAMshcha gR^idhryapi ||1-3-107 shuchiraudakAnpakShigaNAnsugrIvI tu paraMtapa | ashvAnuShTrAngardabhAMshcha tAmrAvaMshaH prakIrtitaH ||1-3-108 vinatAyAstu putrau dvAvaruNo garuDastathA | suparNaH patatAM shreShTho dAruNaH svena karmaNA ||1-3-109 surasAyAH sahasraM tu sarpANAmamitaujasAm | anekashirasAM tAta khecharANAM mahAtmanAm ||1-3-110 kAdraveyAshcha balinaH sahasramamitaujasaH | suparNavashagA nAgA jaj~nire.anekamastakAH ||1-3-111 teShAM pradhAnAH satataM sheShavAsukitakShakAH | airAvato mahApadmaH kambalAshvatarAvubhau ||1-3-112 elApatrastathA sha~NkhaH karkoTakadhanaMjayau | mahAnIlamahAkarNau dhR^itarAShTrabalAhakau ||1-3-113 kuharaH puShpadaMShTrashcha durmukhaH sumukhastathA | sha~Nkhashcha sha~NkhapAlashcha kapilo vAmanastathA ||1-3-114 nahuShaH sha~NkharomA cha maNirityevamAdayaH | teShAM putrAshcha pautrAshcha garuDena nipAtitAH ||1-3-115 chaturdashasahasrANi krUrANAmuragAshinAm | gaNaM krodhavashaM viddhi tasya sarve cha daMShTriNaH |l1-3-116 sthalajAH pakShiNo.abjAshcha dharAyAH prasavAH smR^itAH | gAstu vai janayAmAsa surabhirmahiShAMstathA ||1-3-117 irA vR^ikShalatA vallIstR^iNajAtIshcha sarvashaH | khashA tu yakSharakShAMsi munInapsarasastathA ||1-3-118 ariShTA tu mahAsattvAngandharvAnamitaujasaH | ete kashyapadAyAdAH kIrtitAH sthANuja~NgamAH |1-3-119 teShAM putrAshcha pautrAshcha shatasho.atha sahasrashaH | eSha manvantare tAta sargaH svArochiShe smR^itaH ||1-3-120 vaivasvate tu mahati vAruNe vitate kratau | juhvAnasya brahmaNo vai prajAsarga ihochyate ||1-3-121 pUrvaM yatra tu brahmarShInutpannAnsapta mAnasAn | putratve kalpayAmAsa svayameva pitAmahaH ||1-3-122 tato virodhe devAnAM dAnavAnAM cha bhArata | ditirvinaShTaputrA vai toShayAmAsa kashyapam ||1-3-123 tAM kashyapaH prasannAtmA samyagArAdhitastayA | vareNa chChandayAmAsa sA cha vavre varaM tataH ||1-3-124 putramindravadhArthAya samarthamamitaujasam | sa cha tasyai varaM prAdAtprArthitaM sumahAtapAH ||1-3-125 dattvA cha varamavyagro mArIchastAmabhAShata | bhaviSyati sutaste.ayaM yadyevaM dhArayiSyasi ||1-3-126 indraM suto nihantA te garbhaM vai sharadAM shatam | yadi dhArayase shauchaM tatparA vratamAsthitA ||1-3-127 tathetyabhihito bhartA tayA devyA mahAtapAH | dhArayAmAsa garbhaM tu shuchiH sA vasudhAdhipa ||1-3-128 tato.abhyupAgamaddityAM garbhamAdhAya kashyapaH | rochayanvai gaNashreShThaM devAnAmamitaujasam ||1-3-129 tejaH saMbhR^itya durdharShamavadhyamamarairapi | jagAma parvatAyaiva tapase saMshitavrataH ||1-3-130 tasyAshchaivAntaraprepsurabhavatpAkashAsanaH | Une varShashate chAsyA dadarshAntaramachyutaH ||1-3-131 akR^itvA pAdayoH shauchaM ditiH shayanamAvishat | nidrAM cha kArayAmAsa tasyAH kukShiM pravishya saH ||1-3-132 vajrapANistato garbhaM saptadhA taM nyakR^intata | sa pAThyamAno vajreNa garbhastu praruroda ha ||1-3-133 mA rodIriti taM shakraH punaH punarathAbravIt | so.abhavat saptadhA garbhastamindro ruShitaH punaH ||1-3-134 ekaikaM saptadhA chakre vajreNaivArikarshanaH | maruto nAma devAste babhUvurbharatarSabha ||1-3-135 yathaivoktaM maghavatA tathaiva maruto.abhavan | devA ekonapa~nchAshatsahAyA vajrapANinaH ||1-3-136 teShAmevaM pravR^iddhAnAM bhUtAnAM janamejaya | rochayan vai gaNashreShThaM devAnAmamitaujasAm ||1-3-137 nikAyeShu nikAyeShu hariH prAdAtprajApatIn | kramashastAni rAjyAni pR^ithupUrvANi bhArata ||1-3-138 sa hariH puruSho vIraH kR^iShNo jiShNuH prajApatiH | parjanyastapano vyaktastasya sarvamidaM jagat ||1-3-139 bhUtasargamimaM samyagjAnato bharatarSabha | marutAM cha shubhe janma shR^invataH paThto.api vA nAvR^ittibhayamastIha paralokabhayaM kutaH ||1-3-140 iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshaparvaNi marudutpattikathane tR^itIyo.adhyAyaH