#Harivamsha Mahapuranam - Part 1 
Harivamsha Parva
Chapter 45 - Devasura Sangrama varnanam
Itranslated and proofread by K S Ramachandran
ramachandran_ksr @ yahoo.ca, November 5, 2007

Further proof-read by Gilles Schaufelberger, schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath, harindranath_a @ yahoo.com
--------------------------------------------------------------------


atha pa~nchachatvArimsho.adhyAyaH 
devAsurasa~NgrAmavarNanam 

vaishaMpAyana uvAcha 

tAbhyAM balAbhyAM saMjaj~ne tumulo vigrahastadA |
surANAmasurANAM cha parasparajayaiShiNAm ||1-45-1
dAnavA daivataiH sArdhaM nAnApraharaNodyatAH |
samIyuryudhyamAnA vai parvatAH parvatairiva ||1-45-2
tatsurAsurasaMyuktaM yuddhamatyadbhutaM babhau |
dharmAdharmasamAyuktaM darpeNa vinayena cha ||1-45-3
tato  rathaiH prajavibhirvAhanaishcha prachoditaiH |
utpatadbhishcha gaganaM sAsihastaiH samantataH ||1-45-4
vikShipyamANairmushalaiH saM preShyadbhishcha sAyakaiH |
chApairvisphAryamANaishcha pAtyamAnaishcha mudgaraiH ||1-45-5
tadyuddhamabhavadghoraM devadAnavasaMkulam |
jagatastrAsajananaM yugasaMvartakopamam ||1-45-6
svahastamuktaiH parighaiH kShipyamANaishcha parvataiH |
dAnavA samare jaghnurdevAnindrapurogamAn ||1-45-7
te vadhyamAnA balibhirdAnavairjitakAshibhiH |
viShaNNamanaso devA jagmurArtiM parAm mR^idhe ||1-45-8
te.astrajAlaiH pramathitAH parighairbhinnamastakAH |
bhinnoraskA ditisutairvemU raktaM vraNairbahu ||1-45-9
spanditAH pAshajAlaishcha niyatnAshcha sharaiH kR^itAH |
praviShTa dAnavIM mAyAM na shekuste vicheShTitum ||1-45-10
saMstambhitamivAbhAti niShprANasadR^ishAkR^iti |
balaM surANAmasurairniShprayatnAyudhaM kR^itam ||1-45-11
mAyApAshAnvikarShaM shcha bhindanvajreNa tA~nsharAn |
shakro daityabalaM ghoraM vivesha bahulochanaH || 1-45-12
sa daityAnpramukhe hatvA taddAnavabalaM mahat |
tAmasenAstrajAlena tamobhUtamathAkarot ||1-45-13
te.anyonyaM nAvabudhyanta devAnvA dAnavAnapi |
ghoreNa tamasAviShTAH puruhUtasya tejasA ||1-45-14
mAyApAshairvimuktAshcha yatnavantaH surottamAH |
vapUMShi daityasa~NghAnAM tamobhUtAnyapAtayan ||1-45-15
apadhvastA visaMj~nAshcha tamasA nIlavarchasaH |
petuste dAnavagaNAshChinnapakShA ivAchalAH ||1-45-16
tadghanIbhUtadaityAnAmandhakAramahArNavam |
praviShTaM balamuttrastaM tamobhUtamivAbabhau ||1-45-17
tadAsR^ijanmahAmAyAM mayastAM tAmasIM dahan |
yugAntAgnimivAtyugrAM sR^iShTAmaurveNa vahninA ||1-45-18
sA dadAha tamaH sarvaM mAyA mayavikalpitA |
daityAshcha dIptavapuShaH sadya uttasthurAhave ||1-45-19
mAyAmaurvIM samAsAdya dahyamAnA divaukasaH |
bhejire chandraviShayaM shItAMshusalileshayAt ||1-45-20
te dahyamAnA hyaurveNa tejasA bhraShTatejasaH |
shashaMsurvajriNe devAH saMtaptAH sharaNaiShiNaH ||1-45-21
saMtapte mAyayA sainye dahyamAne cha dAnavaiH |
chodito devarAjena varuNo vAkyamabravIt ||1-45-22

varuNa uvAcha 
purA brahmarShijaH shakra tapastepe.atidAruNam |
Urvo muniH sa tejasvI sadR^isho brahmaNo gunaiH ||1-45-23
taM tapantamivAdityaM tapasA jagadavyayam |
upatasthurmunigaNA devA brahmarShibhiH saha ||1-45-24
hiraNyakashipushchaiva dAnavo dAnaveshvaraH |
R^iShiM vij~nApayAmAsa purA paramatejasam ||1-45-25
tamUchurbrahmaR^iShayo vachanaM brahmasaMmitam |
R^iShivaMsheShu bhagava~nChinnamUlamidaM kulam ||1-45-26
ekastvamanapatyashcha gotraM yannAnuvartase |
kaumAraM vratamAsthAya kleshamevAnuvartase ||1-45-27
bahUni vipragotrANi munInAM bhAvitAtmanAm |
ekadehAni tiShThanti vibhaktAni vinA prajAH ||1-45-28
kuleShu ChinnamUleShu teShu no nAsti kAraNam |
bhavAMstu tapasA shreShThaH prajApatisamadyutiH ||1-45-29
tatpravartasva vaMshAya vardhayAtmAnamAtmanA |
tvamAdhatsvorjitaM tejo dvitIyAM vai tanuM kuru ||1-45-30
sa evamukto munibhirmunirmanasi tADitaH |
jagarhe tANR^iShigaNAnvachanaM chedamabravIt ||1-45-31
yathAyaM shAshvato dharmo munInAM vihitaH purA |
sadA.a.arShaM sevatAM karma vanyamUlaphalAshinAm ||1-45-32
brahmayonau prasUtasya brAhmaNasyAnuvartinaH |
brahmacharyaM sucharitaM brahmANamapi chAlayet ||1-45-33
dvijAnAM vR^ittayastisro ye gR^ihAshramavAsinaH |
asmAkaM tu vanaM vR^ittirvanAshramanivAsinAm||1-45-34
ambubhakShA vAyubhakShA dantolUkhalikAstathA |
ashmakuTTA dashanapAH pa~NchAtapatapAshcha ye ||1-45-35
ete tapasi tiShThanto vratairapi suduShkaraiH |
brahmacharyaM puraskR^itya prArthayante parAM gatim ||1-45-36
brahmacharyAdbrAhmaNasya brAhmaNatvaM vidhIyate |
evamAhuH pare loke brahhma brahmavido janAH ||1-45-37
brahmacharye sthitaM dhairyaM brahmacharye sthitaM tapaH |
ye sthitA brahmacharyeShu brAhmaNAste divi sthitAH ||1-45-38
nAsti yogaM vinA siddhiH nAsti siddhiM vinA yashaH |
nAsti loke yashomUlaM brahmacharyAtparaM tapaH ||1-45-39
tannigR^ihyendriyagrAmaM bhUtagrAmaM cha pa~nchamam |
brahmacharyeNa varteta kimataH paramaM tapaH ||1-45-40   
ayoge keshaharaNamasa~Nkalpe vratakR^iyA |
abrahmacharye charyA cha trayaM syAddambhasaMj~nitam || 1-45-41
kva dArAH kva cha saMyogaH kva cha bhAvaviparyayaH |
yadeyaM brahmaNA sR^iShTA manasA mAnasI prajA ||1-45-42
yadyasti tapaso vIryaM yuShmAkamamitAtmanAm |
sR^ijadhvaM mAnasAnputrAnprAjApatyena karmaNA ||1-45-43
manasA nirmitA yonirAdhAtavyA tapasvinA |
na dArayogaM bIjaM vA vratamuktaM tapasvinAm ||1-45-44
yadidaM luptadharmArthaM yuShmAbhiriha nirbhayaiH |
vyAhR^itaM sadbhiratyarthamasadbhiriva me matiH ||1-45-45
vapurdIptAntarAtmAnameSha kR^itvA manomayam |
dArayogaM vinA srakShye putramAtmatanUruham ||1-45-46
evamAtmAnamAtmA me dvitIyaM janayiShyati |
vanyenAnena vidhinA didhakShantamiva prajAH ||1-45-47
Urvastu tapasAviShTo niveshyoruM hutAshane |
mamanthaikena darpeNa putrasya prabhavAraNim ||1-45-48
tasyoruM sahasA bhittvA jvAlAmAlI nirindhanaH |
jagato nidhanAkA~NkShI putro.agniH samapadyata ||1-45-49
UrvasyoruM vinirbhidya aurvo nAmAntako.analaH | 
didhakShanniva lokAMstrI~njaj~ne paramakopanaH || 1-45-50
utpannamAtrashchovAcha pitaraM dIptayA girA |
kShudhA me bAdhadte tAta jagadbhakShe tyajasva mAm ||1-45-51
tridivArohibhirjvAlairjR^imbhamANo disho dasha |
nirdahanniva bhUtAni vavR^idhe so.antako.analaH ||1-45-52
etasminnantare brahmA sarvalokapatiH prabhuH |
AjagAma muniryatra vyasR^ijatputramuttamam ||1-45-53
sa dadarshorupUrvasya dIpyamAnaM sutAgninA |
aurvakopAgnisaMtaptA.NllokAMshcha R^iShibhiH saha |
tamuvAcha tato brahmA munimUrvaM sabhAjayan ||1-45-54
dhAryatAM putrajaM tejo lokAnAM hitakAmyayA |
asyApatyasya te vipra kariShye sAhyamuttamam ||1-45-55
vAsaM chAsya pradAsyAmi prAshanaM chAmR^itopamam |
tathyametanmama vachaH shR^iNu tvaM vadatAM vara ||1-45-56

Urva uvAcha 

dhanyo.asmyanugR^ihIto.asmi yanmamAdya bhavA~nChishoH |
matimetAM dadAtIha paramAnugrahAya vai ||1-45-57
prabhAvakAle saMprApte kA~NkShitavye samAgame |
bhagavaMstarpitaH putraH kairhavyaiH prApsyate sukhaM ||1-45-58
kutra chAsya nivAso vai bhojanaM cha kimAtmakam |
vidhAsyati bhavAnasya vIryatulyaM mahaujasaH || 1-45-59

brahmovAcha 

vaDavAmukhe.asya vasatiH samudrAsye bhaviShyati|
mama yonirjalaM vipra taccha toyamayaM vapuH ||1-45-60
taddhavistava putrasya visR^ijAmyAlayaM tu tat  |
tatrAyamAstAm niyataH pibanvArimayaM haviH ||1-45-61
tato yugAnte bhUtAnAmeSha chAhaM cha suvrata |
sahitau vichariShyAvo lokAniti punaH punaH ||1-45-62
eSho.agnirantakAle tu salilAshI mayA kR^itaH |
dahanaH sarvabhUtAnAM sadevAsurarakShasAm || 1-45-63
evamastviti so.apyagniH saMvR^itajvAlamaNDalaH |
praviveshArNavamukhaM nikShipya pitari  prabhAm ||1-45-64
pratiyAtastato brahmA te cha sarve maharShayaH |
aurvasyAgneH prabhAvaj~nAH svAM svAM gatimupAshritAH ||1-45-65
hiraNyakashipurdR^iShTvA tadadbutamapUjayat |
UrvaM praNatasarvA~Ngo vAkyaM chedamuvAcha ha ||1-45-66
bhagavannadbutamidaM nivR^ittaM lokasAkShikam |
tapasA te munishreShTha parituShTaH pitAmahaH ||1-45-67
ahaM tu tava putrasya tava chaiva mahAvrata |
bhR^itya ityavagantavyaH shlAghyo.asmi yadi karmaNA ||1-45-68 
tanmAM pashya samApannaM tavaiArAdhane ratam |
yadi sIde munishreShTha tavaiva syAtparAjayaH ||1-45-69

Urva uvcha 

dhanyo.asmyanugR^ihIto.asmi yasya te.ahaM gururmataH |
nAsti te tapasAnena bhayamadyeha suvrata ||1-45-70
imAM cha mAyAM gR^ihNIShva mama putreNa nirmitAm |
nirindhanAmagnimayIM duHsparshAM pAvakairapi ||1-45-71
eShA te svasya vaMshasya vashagArivinigrahe |
rakShiShyatyAtmapakShaM sA parAMshcha prahariShyati ||1-45-72
evamastviti tAM gR^ihya praNamya munipu~Ngavam |
jagAma tridivaM hR^iShTaH kR^itArtho dAnaveshvaraH ||1-45-73

varuNa uvAcha

saiShA durviShahA mAyA devairapi durAsadA |
aurveNa nirmitA pUrvaM pAvakenorvasUnunA ||1-45-74 
tasmiMstu vyutthite daitye nivIryaiShA na saMshayaH |
shApo hyasyAH purA dattaH sR^iShTA yenaiva tejasA ||1-45-75
yadyeShA pratihantavyA kartavyo bhagavAnsukhI |
dIyatAm me sakhA shakra toyayonirnishAkaraH ||1-45-76
tenAhaM saha saMgamya yAdobhishcha samAvR^itaH |
mAyAmetAM haniShyAmi  tvatprasAdAnna saMshayaH ||1-45-77

iti shrImanmahAbhArate khileShu harivaMshe harivaMshaparvaNi
aurvAgnisaMbhavonAma pa~nchachatvAriMsho.adhyAyaH