Harivamsha, volume II, Appendix II, BORI, 1971
shrIgaNeshAya namaH
hari OM

sheShadharmaprakaraNam

itranslated by A. Purushothaman, purushothaman_avaroth @yahoo.com

shrIkR^iShNayudhiShThirasaMvAdaH

atha te  munayaH sarve shaunakAdyA mahaujasaH  l
sUtaM dharmavidAM shreShThaM paprachChUridamAdhR^itAH  ll  1-1
sUta sUta mahAbhAga sarvashAstravishAradaH  l
vyAsaprasAdAtsarvaM tvaM vetsi dharmamasheShataH  ll   1-2
bhAratIyAni shastrANi  vichitra phalavanti cha  l
vichitra kathayopetA bhAratIyAH shrutAH kathAH  ll  1-3
shrIkR^iShNacharite divye harivaMshe yadadbhutam  1
dharme dharmavidAM shreShTha taM naH shamsitumarhasi  ll  1-4

sUta uvAcha

etadarthe mahApraj~no janamejayabhUpatiH  l
pR^iShTavAn munishArdUlaM vaishaMpAyanamarthavit  ll  1-5
janamejaya  uvAcha
bhArate sarvashAstrANi shrutAni vividhAni cha  l
dharmANi cha vichitrANi prathitAni mahAtmanAm  ll  1-6
pANDUnAM kauravendrANAM kathAH puNyArthadAyikAH  1
yAdavendrasya kR^iShNasya charitaM mahadadbhutam  ll  1-7
harivaMshe bhagavatA pitR^idevodbhavAH kathAH  l 
yAdavendrasya charitaM bhaumakaMsanibarhaNam  ll  1-8
kailAsayAtrapramukhAshcharitAH sarvataH shubhAH  1
proktAshcha bahavo dharmAH shrutAH paramapAvanAH  ll  1-9
anuktaM bhavatA tatra kiMchichCheShaM bhavedyati  l
vimR^ishya cha bhavAnnUnaM sUkShmaM dharmye bahupradam  ll  1-10
brUhi me kR^ipayA vipra lokasyAsya vishuddhaye  l
yadyadrahasyamAchaShTa pANDUnAM vR^iShNinandanaH  ll  
tattadsaMgR^ihya  kR^ipayA  vada me bhUsurottama  ll  1-11

sUta uvAcha

ityukto rAjasiMhena bhAratena mahAtmanA  l
dhyAtvA muhUrtaM viprendro hyapashyaddharmasaMhitAm  ll  1-12

vaishaMpAyana uvAcha

shR^iNu rAjanmahAshcharyaM gaditaM dharmavittamaiH  l
kR^iShNAmR^itamiti khyAtaM sAkShAdbhagavatoditam   ll  1-13
dharmANi cha vichitrANi sarveShAM sulabhAni cha  l
narakANi cha sarvANi  yAtanA bahuvistarAH  l  1-14
devadevasya karmANi viShNoH sarvAtmanaH prabhoH  l
muktipradAni bhaktAnAM charitAni mahAtmanAm  ll  1-15
annagobhUmidAnAni satsa~NgAtprApyate tu yat  l
sALagrAmashilAyAM tu yatphalam prochyate budhaiH  ll  1-16
ekAdashIvrate chaiva ga~NgAsnAne cha yatphalam  l
annapAnIyadAne tu hyatithInAM cha pUjane  ll  1-17
viShNoH pradakShiNe yachcha namaskAre mahAtmanAm  l
garbhe jananyA yadghoraM saMsArasya cha kaShTatAm ll  1-18
R^iNinAM dhaninAM chaiva narakaM svargameva cha  l
kAveryA mahimAM chaiva pampAyAH phalamuttamam  ll  1-19
kumbhakoNe cha kAveryAshchandrapuShkariNItaTe  l
ranganAthasya mAhAtmyaM kAveryAH snAnavaibhavam  ll  1-20
shrIshailashikhare yachcha ve~NkaTAdrau  mahAgirau  l
shrIhasthishikhare puNyaM praviShtAnaM mahAtmanAm  ll  1-21
siMhAdrau hemakUTe cha virUpAkShasya darshane  l
jayantyA mahimA chaiva navamyA mahimA tathA  ll  1-22
shivArchanena yatpuNyaM shivarAthrivrate tathA  l
chAturmAsya vrate puNyaM chaitrAdau mAsi yatphalam  ll  1-23
ravInduvArayoH puNyaM dhanurmAsaprapUjanam  l
pUjane yattu  mahatAM yatInAM brahmachAriNAm   ll  1-24
vichitrANi cha dAnAni phalAni vividhAni cha  l
mArgANi narakAmbhodheH papinAM durgagAminAm  ll  
pathi bhogam cha yAnAni mArgANi svargagAminAm  ll  1-25
etAnananyAn mahAbhAgo dharmaputraH sahAnujaH  l  
draupadyA saha dharmAtmA yadavendrAtprashushruve  ll  1-26
devatAnamR^iShINAM cha dvijAnAm yaj~nashIlinAm  l
madhye dharmAnprashushrAva kR^iShNe vadati dharmavit  ll  1-27

jamanejaya uvAcha

kadA provAcha bhagavAn kasmindeshe yadUttamaH  l
etadAchakShva viprendra kR^iShNavAkyAmR^itaM hi me  ll  1-28

vaishaMpAyana uvAcha

rAjyadbhrasHTo mahAteja dharmaputraH sahAnujaH  l
pA~nchAlyA saha dharmAtmA kAmyakaM vanamAvishat  ll  1-29
duHkhite samanuprApte dharmaputre mahAvanam  l
etadj~nAtvA yadushreShTho hyantharyAmI jagatpatiH  ll  1-30
pattInAM shatasAhasraiH kA~nchanADhyairmahArathaiH  l
niyutaiH  patAkasaMyuktai kiMkiNIdAmashobhitaiH  ll  1-31
saptabhiH saptasAhasrairrashvaiH kAshmIrajairvR^itaH  l   
nIlajImUtasaMkAshairmattadviradakoTibhiH  ll  1-32
sainyaistu saMvR^itaH shUraH shyAmamUrtiH pratApavAn  l
Ayayou hastinapuraM vidureNa samAgataH  ll  1-33
samAgataM hariM j~nAtva bhIShmo vai bhItisaMyuta  l
drutamAgatya bhavanAtsvagR^ihaM samupAnayat  ll  1-34
kalpavitkalpayAmAsa hyarghe pAdyaM mahAtmane  1  
svAgataM te jagannAtha kR^itArtho.ahaM tavAgamAt  ll  1-35
tava saMsmaraNAdeva sarvapApakShayo bhavet  l
asaMsthave vA svapne vA  kIrtistava sukhapradA  ll  1-36
dR^iShTamatre  jagatyonau  kiM saMpannaM bhavenmama  l
tavaiva charaNambhojaM yoginAmapi durlabham  ll  1-37
purA saMchitapuNyena labdhametanmayAnagha  l
bhavAntarehaM niShpApo  bhaveyam jagadIshvara  ll  1-38
anyathA durlabhaM hyadya kathaM tvaddarshanaM mama  l
ityevaM prabhuravyaktvaH svaprakAsho nira~njanaH   ll  1-39
gA~Ngeyena mahAbhAgo babhAShe vadatAM varaH  l
ubhAbhyAM  satkR^ito nAtho lokAnAM prabhuravyayaH  ll  1-40
bhAsayantaM disho bhAbhirvichitramaNimaNDapam  l
sasmitaM viduraM dR^ishtvA bhIShmaM chedamuvAcha ha  ll  1-41
gA~Ngeya shR^iNu madvAkyaM pANDavA dharmatatparAH  l
sthitepi tvayi dharmiShThe kimarthaM vanavAsinaH  ll  1-42
madbhaktAn pANDavAnviddhi teShAM syuH kathamApadaH  l  
sAdhUnAM vai kR^itaH kleshasteShAM bhavati shAshvatam   ll  1-43
ityuktvA tUrNamutthAya gR^ihItvA karapallavam  l
bhIShmasyabhItimutpAdya gAndhAryAstanayasya cha  ll  1-44
ApR^ichChaya viduraM kR^iShNaH prayayou kAmyakaM vanam  l
gA~Ngeyasahito dhImAnkR^iShNo yadukulottamaH  ll  1-45
apashyAdbhrAtR^ibhirdIptai  sevyamAnamM yudhiShThiram  l
ekastrasthamudArA~NgaM yajvabhi pariveShTitam  ll  1-46
R^iShivipragaNaiH sAdhairdharmasaMvAdatatparaiH  l
purANadharmashAstraj~naistathA vedAntavedibhiH  ll  1-47
sAbdikaistArkikaishchaiva jyotiHshAstravishAradaiH  1
R^igyajuHsAmAtharvaj~naiH shrau  tasmArtavishAradai  ll  1-48
kAvyAlaMkAratatvaj~naiH ShadbhAShAniratairdvijaiH  l
kAvyakartR^ibhiranyaishcha nATakeShuvishAradaiH  ll  1-49
gAndharvashAstranipuNairlakShaNaj~nairmahAtmabhiH  l
etairanyairmahAbhAgaiH sevyamAnaM dadarsha ha  ll  1-50
tasminnavasare dhImAn dharmaputraH pratApavAn  l
bhrAtR^ibhirbodhito dR^iptairbalibhiryuddhakA~nkShibhiH  ll  1-51
yuddhameva varaM j~nAtvA kauravendreNa shatruNA  l
digdantisadR^ishaiH sUraiH khaDgashUladharaiH shubhaiH  ll  1-52
raktAkShairbhImavadanair gadadaNDabhayaMkaraiH  l
suyodhanamahaM hanmi pAsyAmi rudhiram bhR^isham  ll  1-53
iti vAdibhiratyugrairbhrAtR^ibhiH sahitotthitaH  l
gamanAya matiM chakre dharmaputraH pratApavAn  ll  1-54
sa~ngAtsaMjAyate kamaH kamAdkrodho.abhijAyate  l
krodhAdbhavati saMmohaH saMmohAdsmR^itivibhramaH  ll  1-55
smR^itibhraMshAd buddhinAsho buddhinAshad pranashyati l
etajj~nAtvA tu matimAn sa~ngaM pariharedbudhaH  ll  1-56    
shrIkR^iShNa jagatAmIsha dharmabandho mahesvara  l
pAhi satyaM pratij~nAM cha lokanAtha namostu te  ll  1-57
ityevam dharmajo vidvandharmalopabhayAdsudhIH  l
chintayAmAsa govindaM sarvagaM bhaktavalsalam  ll  1-58
tarShastathA hi sukR^itanna lopayati kiMchana  l
suravR^ikSho yathA kAmamIpsitAnAM prayashchati  ll  1-59
dUre niveshitabalau kR^iShNaga~NgasutAvubhau  l
dadarsha dharmajaH  shrImAnsukR^itI bhrAtR^ibhiH saha  ll  1-60
tadA viprAn puraskR^itya kandamUlaphalai saha l
Ali~nganaM  namaskAramarghyapAdyaM chakAra ha  ll  1-61
madhye tu parNashAlAyAmupaveshya tu viShtare  l
paprachCha kushalaM rAjA  kR^iShNaga~NgAsutAvubhau  ll  1-62
svAgataM te yadushreShTha kimihAgamanaM prabho  l
bandhuhInAnkR^ishAnasmAnbandhubhiH parivarjitAn  ll  1-63
pashya kR^iShNa mahAbhAga prItirnanu tavaiva hi  l
sakAmo bhavitA tanna praj~nAchakShustadAtmajAH  ll  1-64
tAta priyamidaM sarvamasmAkaM charitaM tava  l
evamuktvA dharmasuto bAShpavyAkulalochanaH  ll  1-65
kR^iShNaM tu sarvagaM j~nAtva tanmAyAM cha duratyayAm  l
atiShTanmaunamAshritya bhrAtR^ibhiH pariveShTitaH  ll  1-66
kR^iShNo bhaktapriyaH shrImAn bhaktAnAM duHkhanAshanaH  l
bhaktAnAM charitaM dR^iShTvA prAha bhIShmaM mahAmanAH  ll  1-67
pashya bhIShma mahAbhAgAnsatyashIlAndR^iDhavratAn  l
matpriyAndharmaniratAnmayi  saMsaktamAnasAn  ll  
nirasUyAparAnetAnahaMkAravivarjitAn  ll  1-68

bhIShma uvAcha

kimAshcharyamidaM deva tvadbhaktAnAM mahAtmanAm  l
tvayyAveshitachittAnAmAshramAchArachAriNAm  ll  1-69
tvAm vinA devadevesha gatimanyAm na lakShaye  l
tasmAdetAnmahAbhAga rakSha tvam bhaktavatsala  ll  1-70
kR^iShAnAmapi bhaktAnAM sAyUjyaM hi prayachChasi  l
tejasvinAmabhaktAnAM dhruvaM nirayameva hi  1-71

shrIbhagavAnuvAcha

bhIShma tvametanAshvasya satyashIlAnmahAbalAn  l
bodhayasva mama j~nAnaM mayi bhaktiM sukhapradAm  ll  1-72
manniveshitachittAnAM mayyAveshitakarmaNAm  l
iha loke paratrApi nAsti nAsti mahadbhayam  ll  1-73
vaishaMpAyana uvAcha
tatastu lokasya charAcharasya
trAtAramIshaM prabhumaprameyam  l
sR^iShTyantakaM taM praNamayya mUrdhnA
ga~NgAsuto vaktumupakrame cha  ll   1-74     
              
November 12, 2008