Harivamsha, volume II, Appendix II, BORI, 1971
shrIgaNeshAya namaH
hari OM
itranslated by A. Purushothaman, purushothaman_avaroth @yahoo.com

sheShadharmaprakaraNam  37

kAverIkapilAsaMgamaprashaMsA

vaishaMpAyana  uvAcha  

prahR^iShTAtmA mahAtejA dharmaputro mahAmatiH   |
punareva shubhaM vAkyaM namskR^itvedamabravIt   ||   37-1
brUhi me kapilAyAshcha kAveryAH samgame phalam  |
yasya shravaNamAtreNa tR^iptirme bhavitAnagha  ||  37-2

bhIShma uvAcha  

kAveryAH kapilAyAshcha mAhAtmyaM snAnajaM phalam  |
vakShyAmi tava saMprItyai shR^iNu nAnyamanAH prabho  ||  37-3
kAveryAH kapilAyAshcha saMgame vAsinaH prabho  |
shrIkaNThasya shivasyAsya kIrtanaM pravadAmi te  ||  37-4
kAverI pAvitA yena  nIlakaNThena shaMbhunA  |
snAtAnAmagratastasya kaivalyaM bhavati prabho  ||  37-5
kaverakanyA kapilA smR^itA pApapraNAshinI  |
snAtAnAM mokShadA devI kapilA sarvakAmadA  ||  37-6
kShetrANAmuttamaM kShetraM tIrthAnAM cha tathottamam  |
kAverIkapilAyogaM  vadanti paramarShayaH ||  37-7
kAverIkapilAtIraM brahmAdyAH sarvadevatAH  |
munayo mAnavAshchaiva sevante puNyakA~nkShiNaH  ||  37-8
kAverI puNyadA j~neyA nirmitA parameShThinA  |
pApahAkapilA j~neyA tayoryogastvanuttamaH  ||  37-9
smR^itArtinAshinI devI kAverI puNyadAyinI  |
sarvapApakShayakarI sarvopadravanAshinI  ||  37-10
yAni kShetrANi puNyAni dakShINasyAM dishi prabho  |
teShaM puNyatamaM j~neyam kAverIkapilAvrajam  ||  37-11
yanmajjanaM mahApuNyaM  durlabhaM hyakR^itAtmanAm  |
sAdhUnAM sulabhA devI prItA mokShapradAyinI  ||  37-12
Ije cha vishvasR^ikdhImAnnIlakaNThaM prati prabho  |
tathA cha munayaH sarve chakrushcha vividhAnmakhAn  ||  37-13
kAverI kapilA lokaM trAyate puNyavAriNA  |
snAtAnAM sarvapApAni ChitvA muktiM dadAti cha  ||  37-14
yatra snAtAH pApino.api pitR^imAtR^ikulAni cha  |
sahasrANi samuddhR^itya prayAnti paramaM padam  || 37-15
kAveryA kapilAyAshcha mahimA kena gaNyate  |
nAhaM shaknomi gadituM  snAtAnAM saMgame phalam  ||  37-16
tulAmAse mahArAja ga~NgAdyA sakalApagAH  |
kAveryAvartanaM tAta kurvantyAtmavishuddhaye  ||  37-17
yAH puNyatithayaH proktAH  shAstreShu munipuMgavaiH  |
tAsu snAti naro bhaktyA brahmalokaM prayAti vai  ||  37-18
makarasthe ravau mAghe  saMgame snAti yo naraH  |
sarvA.NllokAnvinirjitya  viShNulokaM vrajeddhruvam  ||  37-19
yasyA darshanamAtreNa kAveryA saMgame nR^iNAM  |
sarvapapAni nashyanti  janmAntarakR^itAni cha  ||  37-20
makarasthe ravau mAghe yo vA snAti tryahaM nR^ipa  |
sa muktaH sarvapApebhyo yAnArUDho divaM vrajet  ||  37-21
mAghamAse mahArAja pakShamAtramatandritaH  |
snAti yaH sakalAnvaMshyAnuddhArya sa divaM vrajet  ||  37-22
mAsamAtraM naro mAghe kAveryAM kapilAgamam  |
koTivaMshasamAyukto brahmalokaM sa gachChati  ||  37-23
ashvamedhasahasrANi vAjapeyashatAni cha  |
kR^itvA yatphalamApnoti snAtAnAmatra tadbhavet  ||  37-24
kAverIM smarato nityaM  lokAnaM hitakR^ittamAM  |
sarvadAnaphalaM tasya bhavettatra sthitasya cha  ||  37-25
dadAti saMgame yamtu sauvarNaM rajataM tu vA  |
koTikoTiguNaM tasya bhavedphalamanuttamaM   ||  37-26
yo dadAti cha godAnaM  kAverIkapilAtaTe  | 
ekasya koTiguNitaM  phalamApnoti dharmaja  ||  37-27
annaM dadAti  yo rAjankAverIkapilAtaTe  |
pitarastasya tR^ipyanti tR^iptAH syuH  sarvadevatAH  ||  37-28
kanyAdAnaM mahArAja  kAverIkapilAtaTe  |
dadAti brAhmaNebhyo yaH sa  viShNoH padamashnute  ||  37-29
japaM dAnaM cha homashcha sarvaM koTiguNaM  bhavet  |
kurvatastasya kAveryAM  pApaM cha kurunandana  ||  37-30
chandrasUryagrahe chaiva  saMkrAntAvayane tathA  |
vyatIpAte vaidhR^itau cha tathA parvaNi dharmaja  ||  37-31
yaH snAti saMgame devyAH kapilAyA shubhe dine  |
mAtR^itaH pitR^itashchaiva tathA shvashuravaMshataH |
trikoTikulasaMyukto viShNulokaM sa gachChati  ||  37-32    
brahmAdayaH surAH  sarve yoginaH sanakAdayaH  |
gandharvAH lokapAlAshcha  R^iShayashcha tapodhanAH  |
aNimAdiguNairyuktA ye chAnye tattvadarshinaH  ||  37-33
brAhmI mAheshvarI lakshmI menAditirditiH  |
ghR^itAchI menakA rambhA urvashI cha tilottamA  ||  37-34
gaNAshchApsarasAM sarve pitR^INAM cha gaNAstathA  |
snAtumAyAnti te sarve kAveryA kapilAgame  ||  37-35
kimatra bahunoktena  brahmaNA  nirmitA purA  |
prajAnAM pApabhIrUNAM shuddhaye muktaye nR^ipa  ||  37-36
atra varShasahasrANi tapaH kr^itvA sudAruNam  |
nIlakaNThaprasAdena purA vishravasaH sutaH  ||  37-38
dhanAnAmAdipatyaM cha sakhitvaM shUlapANinaH  |
prAptavAnalakAM rAjandevagandharvasevitaH  ||  37-39
chandrakAntamahAmeghavijayA  brAhmaNottamAH  |
tapaH kRitvA chiraM kAlamatra muktiM prapedire  ||  37-40



yudhiShThira uvAcha  

chandrakAntamahAmeghavijayA brAhamaNottamA  |
kathaM muktiM gatAH snAtAstanme tvaM kripayA vada  ||  37-41

bhIShma uvAcha  

yAj~navalkyasutA rAjannete vai lokavishrutAH  |
chandrakAntamahAmeghavijayAshchandrabhUShanAH  ||  37-42
jyeShThaM gR^ihe pratiShThApya chandrabhUshamakalmaSham  |
kAverIkapilAmadhyavartinaM  bhuvaneshvaram  ||  37-43
ArAdhya suchiraM kAlaM tapasA brAhmaNottamAH  |
muktikAmA mahAtmAnastapaH kuravanti cha sma te  ||  37-44
chaturdashasahasrANi shiShyAsteShAM  mahAtmanam  |
advaitavAdinaH sarve tapasA dIrghadarshinaH  ||  37-45
dhyAyantaH puruShaM shaMbhuM sR^iShTisthityantakAriNam  |
ArAdhyantastaM devamajamakSharamavyayam  |
stuvanti vividhaiH stotrairnamasyanti hi kechana  ||  37-46
dhyAyantaH puruShaM kechittiShThanti cha nira~NkushaAH  |
atyugramatulamM rAjankurvantastapa uttamam  ||  37-47
pArvatIvallabhasteShAM  sAMnidhyamakarotprabhuH  |
aShTamUrtidharaH  shrImAnprahasanvAkyamabravIt  ||  37-48
kimarthamidamArabdaM tadbrUta dvijasattamAH  |
dAsyAmi kimahaM sarvamiti sarvAnvacho.abravIt  ||  37-49
sarve te dvijamukhyAshcha sashiShyAH pANDunandana  |
saMsaraviShavR^ikShasya ChettA bhava mahesvrara  ||  37-50

shaMkara uvAcha  

aho vAkyaM kaTutaraM yuShmadvaktrAtsamuthitam  |
tasmAdvaH krUrarUpeNa dehena bhavitA mR^itam  ||  37-51
viShNurdAsharathirbhUtvA  mokShayiShyati suvratAH  |
yuShmAbhiryAdR^ishaM proktaM tAdR^ishaM sa kariShyati  |
vachasA sadR^ishaM rUpaM yUyamatra gamiShyatha  ||  37-52     
tAdR^ishaM rUpamAstthAya pAlayiShyati sa prabhuH  |
ityuktvAntardhate  devo bhUtaiH saha mahesvaraH  ||  37-53
tato viShNurdevadevo rAmatvamagamatprabhuH  |
chandrakAntamahAmeghavijayA brAhmaNottamAH  ||  37-56
kharashcha dUShaNashchaiva trishirA brAhmaNottamaH  |
AsanneShAM prashiShyAshcha chaturdashssahasradhA  ||  37-57
tatra rAmo mahAtejA mahAdevaprachoditaH  |
jaTAvalkaladhArI cha prayayau daNDakAvanam  |
painAkaM tu dhanurgR^ihya chichCheda sakalA~nsharaiH  ||  37-58
te muktAH puNyakarmANaH saMsArAtpANDunandana  |
tatpAdakamalaM divyaM tatkShaNAttu prapedire  ||  37-59
Ishasya saMgame yasya pUjanAtphalamIdR^isham  |
tasmAdadyaiva munayaH snAtvA kapilasaMgame  |
pUjAM kurvanti yatnena muktyarthaM bharatarShabha  ||  37-60
kAveryAH kapilAyAshcha saMgme bhuvi durlabhe  |
snAtvA natvA sa pApo.api tatraiva parimuchyate  ||  37-61
durlabho mAghamAsAstu kAverI cha sudurlabhA  |
durlabhaH shaMkaro devaH kapilAsaMgamadhyagaH  ||  37-61
trayametanmanuShyANAM pApinAM pANDunandana  |
kimatra bahunoktena kAverI durlabhA kalau  ||  37-62
ya idaM puNyamAkhyAnam nAradAttu mayA shrutam  |
shrutvA pApavinirmukto brahmalokaM sa gachChati  ||


March 18, 2009