Harivamsha, volume II, Appendix II, BORI, 1971
shrIgaNeshAya namaH
hari OM
itranslated by A. Purushothaman, purushothaman_avaroth @yahoo.com
sheShadharmaprakaraNam  42

kumbhaghoNamAhAtmyam

vaishaMpAyana   uvAcha  

shrutvaitadra~NganAthasya vaibhavaM bhAgyavardhanam |
vismayAnaM mahAprAj~naM bhIShmo dharmasutaM jagau  ||  42-1

bhIShma uvAcha  

athAtaH saMpravikShyAmi ra~NganAthasya vaibhavaM  |
yasya shravaNamAtreNa  sarvapApaiH pramuchyate  ||  42-2
chandrapuShkariNI nAma shAshvatI muktidAyinI  |
tatrAste jagatAM nAthaH sarvakAlamariMdama  ||  42-3
tAM visR^ijya cha dharmAtmA bhagavAnavyayaH prabhuH  |
bhaktAnAM kAmadaH shrImAMstataH kvApi na gachChati  ||  42-4
sarvAnandakarI rAjansarvabhAgyapradAyinI |
chandrapuShkariNI ramyA prItA sArUpyadAyinI  ||  42-5
chandrapuShkariNI divyA  yatra tiShThati keshavaH  |
snAtAnAmatra  sA devI saMsArabhayanAshinI  ||   42-6
putradA putrakAmAnAM  pApahA pApakAriNAM  |
kratUnAM phaladA devI sarveShAM bharatarShabha  ||  42-7
tIrthAnAM  bhuvi mukhyAnAM kShetrANAM  cha nR^ipottama  |
chandrapuShkariNI mukhyA  yatra tiShThati keshavaH  ||  42-8
siddhachAraNagandharvayakShavidyAdharAnvitaH  |
divyastrInikaraiH sevyo bhuktyarthaM cha vimukttaye  ||  42-9
sA rAjandurLabhA loke  visheSHeNa kalau yuge  |
himAMshustatra dharmAtmA  tapastepe sudushcharam  |
ArAdya devadeveshaM  grahANAmadhipo.abhavat  ||  42-10

yudhiShThira uvAcha  

kimarthaM tapyate tena  tArANAmadhipena vai  |
etanme vistarAdbrUhi kR^ipA mayi tavAsti chet  ||  42-11

bhIShma uvAcha  

Adau tAvanmahAbhAga  savitA cha trayImayaH  |
tapasA harimArAdya lokachakShustathAbhavat  ||  42-13
j~nAtvA taM sarvabhutAnAM  jIvabhUtaM durAsadam  |
atrinetrodbhavaH  shrImAMtapastaptuM mano dadhe  ||  42-14
tapasA lokavikhyAto  devAnsedrAnakampayat  |
vAyubhakSho nirAhAro jitakrodho mahAmatiH ||  42-15
chandramA devadeveshaM  chandrapuShkariNItaTe |
dhyAyanstuvannamasyaMshcha  chachAra tapa uttamam  ||  42-16
grIShme pa~nchAgnimadhyasthaM hemante jalavAsinam  |
jaladhArAkule  rAjanvarShartau hi nirAshrayam  ||  42-17
dhyAyantamatulaM  devaM vAsudevaM janArdhanam  |
nIlajImUtasaMkAshaM pItAmbaradharaM shubham  ||  42-18
chandrArkanetramamalaM  vidyuchch~nchalalochanam  |
sahasrAdityasaMkAsho vedamUrtimakalmaShaM  ||  42-19
aNimAdiguNopetamArtatrANaparAyaNam |
kalpavR^ikShatarormUlaM svargiNAmAspadaM shivam   ||  42-20
kAmadhenormUladhanaM sanakAdiniShevitam  |
jIvabhUtamasheShANAM  lokAnAM pANDUnandana  |
sarvagaM tu sahasrAkShaM  sahasrakiraNaM prabhum   ||  42-21
evaM bhaktyA  prArthayantamantaryAmI  jaganmayaH  |
AvirbhabhUva  dharmAtmangaruDopari samsthitaH  ||  42-22
tamuvAcha  kurushreShTha devagandharvasevitaH  |
atrinetrodbhavaH shrImAnkimarthaM tapyate  tvayA  ||  42-23
toShitastapasAnena taddadAmi tavepsitam  |
varadaM pashya mAM tAta  yatte manasi rochate  ||  42-24
lokanAthavachaH shrutvA shItAMshustaM  praNamya cha  |
varadaM puNDarIkAkShamastauShItkamalApatim  ||  42-25
namo bhagavate tubhyaM sargasthityantakariNe  |
guNatrayasvarUpAya  tasya bhedakarAya cha  ||  42-26
vishvayone jagannatha sahasrashirase namaH  |
sahasrachakShuShe tubhyaM  sahasrabhujashAline   ||  42-27
sahasrapAdamUlAya  karmaNAM phaladAyine  |
yaj~nAya yaj~narUpAya  yaj~nAnAM pataye namaH  ||  42-28
pAhi pAhi jagannAtha  praNatArtipraNAshana  |
dhruvaM padamasAmAnyaM  dehi me bhaktavatsala  ||  42-29
saubhAgyamaNDalaM dehi kAntiM  shItakariM prabho  |
atra tiShTha sadA deva chandrapuShkariNItaTe  |
mama nAmnA puShkariNyA  nAmadheyam kuru svayam  ||  42-30
snAtAnAmatra devesha muktiM muktiM prayachCha  ha  |
mAM pAhi sarvalokesha bhUyo bhuyo namostu te  ||  42-31

bhIShma uvAcha  |

tathAstviti tamAmantrya  punarvachanamabravIt  |
grahANAmagarNIH shrImAnAdityo.ayaM hutAshanaH  |  
bhavitAsi dvitIyo me  tvamevAhaM na samshayaH  ||  42-32
chandrapuShkariNI hyeShA  loke khyAtiM gamiShyati  |
snAtAnamatra sAyUjyaM  bhaviShyati cha me.anagha ||  42-33
lokamAturmahAlakShmyA  varaM dattvA tataH param  |
atraiva sthirameShyAmi  tatrAMshena sudhAkara  ||  42-34

soma uvAcha  

asheShajananI  sA tu kutrAste mApate sati  |
lokanAtha namaste.astu  vada tatkAraNaM prabho  ||   42-35

shrIbhagavAnuvAcha  

purAhaM lokarakShArtham  saMbhavAmi punaH punaH |
paritrANAya  sAdhUnAmasataM nidhanAya cha  |
dharmasaMsthApanArthAya  saMbhavAmi yuge yuge ||  42-36
tapashcharati  sA devI soDhuM  virahamakShamA  |
kumbhaghoNe mahAkShetre sarvasiddhaniShevite  ||  42-37
lakShmIsarovare  devI svarNapa~NkajakAnane  |
dhyAyantI mAM sadA devI  sarvagaM bhaktavatsalam  ||  42-38
sadA sevitumichChanti  yogidhyeyaM mahAmate  |
yugAntAM ShaTshataM soma dhyAyantyA mAM tapaH kR^itam  ||  42-39
tatkAraNAttu yAsyAmi  chandra saMprati tatra vai  |
gachCha tvaM lokamatulaM  jyotirgaNaniShevita  ||  42-40
patistvaM sarvaR^ikShANAmadyaprabhR^iti chandramA  |
tarugulmalatAdInAmoShadhInAM dvijanmanAm  ||  42-41

chandra uvAcha  

kiyaddUre sthitA devI  tatkShetrasya phalaM tu kim  |
etadveditumichChAmi  lokanAtha namo.astu te  ||  42-42

shrIbhagavAnuvAcha  

prAchibhAge tapasyantI yojananAM chatuShTaye  |
Aste tatra sarastIre  svarNapa~NkajakAnane  |
kumbhaghoNamiti khyAtaM kShetrANAmuttamaM viduH  ||  42-43
lakShmIsarovaraM nAma tatra tiShThati saMprati  |
nirmitaM tapasA devyA parishuddhahR^idA tayA  ||  42-44
AdAvapi cha tatkShetraM  devarShigaNasevitam  |
dharmavR^iddhikaraM kShetraM  kumbhaghoNam vidurbudhAH  ||  42-45
kumbhakoNe mR^itiryasya tasya loko mamaiva hi  |
brahmanA sevitaM sthAnaM lokanAM sR^iShTimichChatA  ||  42-46
ga~NgAdisarvatIrthAni  saMgR^ihya cha purA ramA  |
nirmame lokarakShArthaM pAvanaM tatsarovaraM  ||  42-47
varShe varShe samAgamya brahmadyAstatra devatAH  |
snAtvA munivarAH sarve yAnti sthAnaM svakaM punaH  ||  42-48
ekAhamapi yaH kuryAtsnAnaM  tatra sudhAkara  |
prApnoti  suralokaM sa pUjitaH siddhachAraNaiH  ||  42-49
trirAtraM vasatAM tatra  kumbhaghoNe surAlaye  |
brahmaloko bhavetteShAM  yAvadAbhUtasaMplavam  ||  42-50
lakShmIsarovare snAtvA pUjya mAM bhaktisaMyutaH  |
yo dadAti cha yaddAnaM taddAnaM pitR^imuktidaM  ||  42-51   
puNyakShetrANi sarvANi tIrthAni sumahAnti cha  |
vasanti tatra vai soma hyanishaM   puNyakA~NkShayA  ||  42-52
tasyaiva sadR^ishaM nAsti triShu lokeShu suvrata  |
anyakShetre kR^itaM pApaM puNyakShetre vinashyati  ||  42-53
puNyakShetre kR^itaM pApaM vArANasye vinashyati |  
vArANasyAM kR^itaM pApaM  kumbhaghoNe vinashyati  |
kumbhaghoNe kR^itaM pApaM kumbhaghoNe vinashyati  ||  42-54
tasyAH  sakAshaM gachChAmi  sukhI bhava sudhAkara  |
tatrApi mAM bhajasveti tatraivAntaradhIyata  ||  42-55  
itishrutvA harervAkyaM  himAMshurvismayAnvitaH  |
dhyAyaMstatrApi deveshamAste chirataraM nR^ipa  ||  42-56
bhUsuto.api cha taM dR^iShTvA  himAMshuM cha sudhAkaram  |
ugreNa tapasA tatra  sa tR^itIyo graho.abhavat  ||  42-57
piturAj~nAM puraskR^itya  saumyo api tapasAtra cha  |
avApa ravisAlokyaM  grahANAM madhyameva cha  ||  42-58
guruH kamalapatrAkShIM  svakAM bhAryAM himAMshunA  |
hR^itAM paramakalyANImavApAtra cha sevanAt  || 42-59
daityamantrI chiraM kAlaM  tatra taptvA tapaH param  |
avApya madhyaM teShAM tu  grahANAM shubhado.abavat  ||  42-60
shanistu ravijaH shrImAnrAhuketU cha tAvubhau  |
te sarve suchiraM taptvA grahasamkhyAmupAgatAH  ||  42-61
indro yamaH prachetAshcha kuberanaLakUbarau  |
kumbhaghoNe mahAviShNumArAdhya prayayaurdivam  ||  42-62
dishAM patitvamApannA nityaM devaiH prapUjitAH  |
ArAdhya devadeveshaM  dikpAlatvamupAgatAH  ||  42-63
harishchandro nalo rAjA purukutsaH purUravAH  |
sagaraH  kArtavIryashcha ShaDete  chakravartinaH  ||  42-64
khyAtiM loke mahatsattvaM  dharmashraddhAM mahaddhanam  |
avApustasya kR^ipayA tapasA cha shubhavratAH  ||  42-65
shR^iNvatAM vadatAM chedametadbhAgyaM  bhaveddhruvam  ||  42-66


April 5, 2009