Harivamsha, volume II, Appendix II, BORI, 1971
shrIgaNeshAya namaH
hari OM
sheShadharmaprakaraNam - 6
itranslated by A. Purushothaman, purushothaman_avaroth @yahoo.com

annadAnaprashaMsA

vaishaMpAyana uvAcha

godAnasya phalaM shrutvA dharmarAjo mahAmatiH  l
punarevAparaM dharmaM paprachCha dvijasaMsadi  ll  6-1
yudhiShThira uvAcha
lokanAtha  namaste.astu  namaste bhaktavatsala  l
trAhi maM puNDarIkAkSha dharmashAstropadeshataH  ll  6-2
sarveShAmeva dAnAnAM  yaddAnaM sumahatphalam  l
sadyastuShTikaram chaiva sarvapApapraNAshanam  ll  6-3  
tvameva vetsi tatsarvaM lokanAtha yadUttama  l
tvadbhR^ityAnpAhi dharmAtmansatkathAshravaNena cha  ll  6-4

shrIbhagavAnuvAcha

vakShyAmi pANDavashreShTha  dAnAnAmuttamaM varam  l
sadyastuShTikaraM puNyamAyurArogyavardhanaM  ll  6-5
annadAnAtparaM dAnaM nAsti kiMchijjagattraye  l
annena jAyate loko hyanne prANAH pratiShThitAH  l
tasmAdannAtparaM dAnaM nAsti pArtha hi me matam  ll  6-6
adya te.ahaM pravakShyAmi itihAsaM purAtanam  l
shR^iNvatAM sarvapApaghnaM  bhuktimuktiphalapradam  ll  6-7
purA kila mahArAja brAhmaNo vedabhUShaNaH  l
sarvashAstrArthasaMpanno  bahuputro mahAdhanI  ll  6-8
atithipriyakR^innityaM bandhUnAM hitakR^innR^ipa  l
annamevaparaM dAnaMmityuktvAsau karoti cha  ll  6-9
durbhikShe vA subhikShe vA hyannameva sadA dadat  l
dvijashUdrAntavarNAnAM prabhR^iShTAnnaM dadAti cha  ll 6-10
annadAnaM dR^iDhaM kR^itvA sthite tasminmahAtmani  l
suraloke.atha gandharvAH kIrtayanti sma taM dvijam  ll  6-11
etachChrutvA devapatiH parIkShAyAM samutsukaH  l
AjagAmAtha viprasya mandiraM bahupUjitam  ll  6-12
saMdishya cha mahAmeghAnpuShkalAvartakAndrutam  l
vR^iShTimutpAdayAmAsa  saptarAtraM nirantaram  ll  6-13
jalAkulamabhUtsarvaM dashayojanamAtrakam  l
tasminkAle.apyasau devashchAyayau viprarUpadhR^it  ll  6-14
kR^ishaH kha~njo yaShTihastaH sUkShmadR^iShTiH kShudhAturaH  l
svastItyuktvA  yayAche.annaM  ghargharAghoShasaMyutaH  ll  6-15
viprarUpadharaM devaM  dR^iShtvA rAjendra dharmavit  l
pratyuthAnAbhivAdAbhyAM  pAdau chApi  prapIDya cha  ll  6-16
uvAcha matimAndharmI brAhmaNeShu dR^iDhavrataH  l
kR^itArtho.asmi  mahAbhAga bhavadAgamanena hi  ll  6-17
kulaM vittaM shrutaM gehaM putrapautrAdayaH suhR^it  l
sarve te mama patnyashcha dhanyA eva tvadAgame  ll  6-18
pitaro me mahAbhaga gAvo me janma chaiva hi  l
dhanyA evAgnayaH sarvA bhR^ityA janmAntarANi cha  l
idAnIM sudinaM jAtaM jIvitaM cha sujIvitaM  ll  6-19
evaM vadati viprendre tasmindhArAkule dine  l  
agniM prajvAlya yatnena sAdhvI pAkamathAkarot  ll  6-20
tataH prakShAlya viprendraH padau  tasya dvijasya cha  l
tadannaM pAtrasAtkR^tvA viShNubuddhyA nanAma ha  ll  6-21
tasminnavasare shakro bahurUpI sureshvaraH  l
manasAchintayaddevAMste.api  tatra samAgatAH  ll  6-22
brahmarUpA mahAtmAno jvalanArkasamaprabhAH  l
annaM yayAchire vipraM svastItyktvA samuchChritAH  ll  6-23
bhoktuM samudyataH sakraH shrutvA tu karuNAM giram  l
surANAM tu samAhUya vachanaM chedamabravIt  ll  6-24
shR^iNuShva madvacho vipra te sarve kShuditA bhR^isham  l
taishcha sArdhamahaM  bhoktumichChAmi na cha tairvinA    ll  6-25
tachChrutvA vachanaM tasya brAhmaNo.atithivatsalaH  l
kuru pAkaM kShaNena tvamiti patnImabhaShata  ll  6-26

brAmaNyuvAcha

kiM karomi cha dharmAtmannindhanaM nAsti madgR^ihe  l
kShuditA brAhmaNashreShThA yadupAyaM vadasva tat  ll  6-27

brAhmaNa uvAcha

vastrANi cha bahUnyatra ghR^tatailaghaTastathA  l
saMyojya vartikAM teShu  dIpayasva samR^iddhavat  ll  6-28

vaishaMpAyana uvAcha

bhartR^ivAkyaM  tathA shrutvA vastramekaM yathA bhavet  l
ghR^itaM tailaM tu niHsheShaM tathA sAdhvI chakAra ha  ll  6-29
sarvAbhAve patiM prAha shrUyatAM vachanaM prabho  l
vastrAjya tailam niHsheShaM mA bhUtkiM karavANyaham ll
pAkashcha nAbhavadvidvankartavyaM kimataH param  ll  6-30

shrIbhagavAnuvAcha

shrutvA vachaH punastasyAH kopAtsaMraktalochanaH  l
abravItparuShaM vAkyaM sAkShaddevena choditaH  ll  6-31
duHkhitAshchaiva tiShTanti kShuditA brAhmaNottamAH  l
pAdau prasArya te chAgnau kuru pAkaM hi durjane  ll  6-32
pativAkyaM tadA shrutvA prItA sAdhvI nR^ipottama  l
tathAkarotsvapAdau cha tailasechanacharchitau  ll  6-33
pAkastadAbhavaChIghraM ja~NghANDena vahninA  l
sA sAdhvI veda nAkiMchinnaiva vindati nAdunot  ll  6-34
patistu pAkakartA cha kR^itvA pAkAnanekashaH  l
tataH prakShAlya pAdau cha pUjayAmAsa chAkShataiH  ll  6-35
prasArya bhAjanaM dIpaM sthApayitvA sa dharmavit  l
dAtumannaM samArebhe  saMbhramAdavichArayan  ll  6-36
tataH purandaraH prAha brAhmanaM vigataspR^iham  l
patnIM samAnayasveti hyannaM sA dAtumarhati  ll  6-37
patnyA virahite gehe vastumadya na shakyate  l
bhoktuM kimuta viprendra gR^ihiNI gR^ihamuchyate  ll  6-38
yasya bhAryA gR^ihe nAsti sadvR^ittA dharmachAriNI  l
araNyaM tena gantavyaM yathAraNyaM tathA gR^iham  ll  6-39
patnyA virahite gehe bhartuH saukhyaM na vidyate  l
tathaiva dvija sarveShAM  madvidhAnAM kimuchyate  ll  6-40
atithInAM yathA sAdhvI prItA dAsyati putravat  l
prItA bhavanti te devAH karmashraddhAsamIpsavaH  ll  6-41
maunaM balaM hi yogInAM dvijAtInAM shrutaM balam  l
patnI   balaM gR^ihastAnAM pakShau vai pakShiNAM balam  ll  6-42
annaM balaM manuShyANAM puruShANAM dhanaM balam  l
rAjA balaM durbalAnAM yodhAnAM tu dhR^itirbalam  ll  6-43 
chakShurbalaM hi jantUnAM dharmaM vai saMpadAM  balam  l
shIlaM balaM hi nArINAM gR^ihiNI gR^ihamedhinAm  ll  6-44
tasmAttvaM balahInashcha kiM karoShi vR^ithA mama  l
bhAryA na chettu yAsyAmastiShTha tvaM tu sukhaM dvija  ll  6-45
iti devapatervAkyaM shrutvA bhItisamanvitaH  l
dhyAtvAtha mAM viveshAshu  pAkashAlAM kurUdvaha  ll  6-46
pAriplavAkShIM  veShtantIM bhuvi dInAM  sumUrchChitAm  l
hInaja~nghAM svakAM bhAryAmidaM vachanamabravIt  ll  6-47
aho.ahaM pApadhIrnityaM krUravA~N nirghR^iNo.asuraH  l
anukUlAM svakAM bhAryAmIdR^ishIM karavANi yat  ll  6-48
aviveko hi sarveShAmApadAM paramaM padam  l
vivekarahito yastu pashureva na saMshyaH  ll  6-49
atarkayantaM  vidvAMsamapi shAstravishAradam  l
pravishanti yathA nadyo duHkhAni cha mahArNavam  ll  6-50
ityuktvA tvaM kShamasveti madvachaH paruShAkSharam  l
abravItpunarevAshu kalyANIM  tAM pativratAm  ll  6-51
kimidam suvrate sAdhVi prAkR^itastrIjano yathA  l
AgatAnatithInsarvAnpAlayasva cha mAmiha  ll  6-52
tvayA vinA katham vastumutsahe dharmachAriNi  l
kAlo hyayaM naiva  dR^iShTo  noktapUrvaM mayeddR^isham  ll  6-53
tvaM dharmastvaM priyAH prANAH devatA cha tvameva me  l
atithInAmayaM dharmastvayyeva cha nivartate  ll  6-54
evamuktApadadbhUmau  shokamohasamanvitaH  l
utthitA puruhUtasya kR^ipayA sA pativratA  ll  6-55
vismitA jAta ja~NghorU  jAmbUnadavibhUShitA  l
bhojayAmAsa tAnsarvAnbrahmarUpadharAnsurAn  ll  6-56
tR^iptAH pramuditAH sarve sukhAsInA dvijottamAH  l
bhartAramAnayasveti  tAmUchurdharmanandana  ll  6-57
shokArNave patiM dR^iShtvA patitaM taM suduHkhitam  l
kimetaditi sA sAdhvI vyAjahAra  suduHkhitA  ll  6-58
kiM tvaM shochasi kalyANa nitarAM prAkR^ito  yathA  l
bhuktvA tuShTA dvijavarAH kariShyantyAshiShaM shubhAm  l
teShAM sakAshaM  gachCha tvaM prArthayasva shubhAndvijAn  ll  6-59
shokasthAnasahasrANi  bhayasthAnashatAni cha  l
divase divase mUDhamAvisanti na paNDitam  ll  6-60

shrIbhagavAnuvAcha

svapnadR^iShTeva tatsarvaM vichintya cha muhurmuhuH  l
gatvA praNamya tAnsarvAnuvAcha kurunandana ll  6-61
adya me saphalaM janma bhavatpAdAbhivandanAt  l
adya me vaMshajAH sarve yAtA vo.anugrahAddivam  ll  6-62
patrashAkAdidAnena kleshitA yUyamIdR^ishAH  l
tatkleshajAtaM chitteShu  vismR^itya kShantumarhatha  ll  6-63
evamuktvA nanAmAshu sa vipro vai punaH punaH  l
jyotirmayAMstadA dR^iShtvA vismayaM paramaM gataH  ll  6-64
tato devapatiH prAha  prahasanbrAhmaNottamam  l
tR^ipto.asmi devAstR^ipyanti mAmindram viddhi dharmabhR^it  ll  6-65
devA hyete vayaM prAptAstvatparIkShAbhilipsavaH  l
yAvasthito.ahaM svarloke tAvattvaM sthitimeShyasi  ll  6-66
tava dharmasya viprendra pratyUho na bhaviShyati  l
ityuktvA tAM dharmapatnImabhinandhya muhurmuhuH  l
tirodadhe sa sutrAmA devaiH sArdhamariMdama  ll  6-67
sa vipro bhAryayA sArdhaM bhuktvAH bhogAnyathepsitAn  l
ante jagAma svarlokaM bhAryayA saha dharmaja ll  6-68
tasmAttvamapi rAjendra dadasvAnnaM narAdhipa  l
annadAnena  te svargaM bhaviShyati na saMshayaH   ll  6-69
bhaktyA paramayAH  yuktaH striyAH sArdhamariMdama  l
sapatnIko yathA viprastathA tvaM kIrtimeShyasi  ll  6-70
IshvaraH sarvabhUtAnAM hR^iddeshe samavasthitaH  l
tasmAdatithayaH  pUjyA bhoktA cha parameshvaraH  ll  6-71
yasya gehe yadA tuShTo hyatithIrbhakShyabhojanaiH  l
tadA devAshcha tuShyanti  tasmAdannaprado varaH  ll  6-72

vaishaMpAyana uvAcha

ityevamuktvaMitevamuktvaM yadupuMgavena
dharmaM mahAtmA kurunandanashcha  l
punastathovAcha nipatya mUrdhnA
pAdAravindaM paramasya puMsaH  ll  6-73




November 23, 2008