#Harivamsha Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva Chapter 105 - Pradyumna Liquidates Shambara's Army Itranslated by K S Ramachandran, ramachaadran_ksr @ yahoo.ca, January 19, 2009 Note 1: verse 22, line 1: paruShaM is correct. purushaM is out of place 2: From verse 68 to End, gangavishnu edn has been followed. However, for consistency, the following changes have been made: (a) sandhi, in verse 68 (b) musalam, in verse 71 (c) gatAyuSham , in verse 76## Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr If you find any errors compared to Chitrashala Press edn, send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com -------------------------------------------------------------- atha pa~nchadhikashatatamo.adhyAyaH pradyumnena shambarasainyavidrAvaNam vaishampAyana uvAcha tataH pravR^iddhaM yuddhaM tu tumulaM lomaharShaNam | shambarasya tu putrANAM rukmiNyA nandanasya cha ||2-105-1 tataH kruddhA mahAdaityAH sharashaktiparashvadhAn | chakratomarakuntAni bhushuNDIrmusalAni cha ||2-105-2 yugapatpAtayanti sma pradyumnopari vegitAH | kArshNAyanistu sa~NkruddhaH sarvAstradhanuShashchyutaiH ||2-105-3 ekaikaM pa~nchabhiH kruddhashchichCheda raNamUrdhani | punarevAsurAH kruddhAH sarve te kR^itanishchayAH ||2-105-4 vavR^iShuH sharajAlAni pradyumnavadhakA~NkShayA | tataH prakupito.ana~Ngo dhanurAdAya satvaraH ||2-105-5 shambarasya jaghAnAshu dasha putrAnmahaujasaH | tato.apareNa bhallena kupitaH keshavAtmajaH ||2-105-6 chichChedAshu shirastasya chitrasenasya vIryavAn | tataste hatasheShAstu sametya samayuddhyata ||2-105-7 sharavarShaM vimu~nchanto hyabhyadhAva~njighAMsitum | tataH sandhAya bANAMste vimu~nchanto raNotsukAH ||2-105-8 krIDanniva mahAtejAH shirAMsyeShAmapAtayat | nihatya samare sarvA~nChatamuttamadhanvinAm ||2-105-9 pradyumnaH samarAkA~NkShI tasthau sa~NgrAmamUrdhani | hataM putrashataM shrutvA shambaraH krodhamAdadhe ||2-105-10 sUtaM saMchodayAmAsa rathaM me saMprayojaya | rAj~no vAkyaM nishAmyAtha praNamya shirasA bhuvi ||2-105-11 sasainyaM nodayAmAsa rathaM sa susamAhitam | yuktamR^iShyasahasreNa sarparAjasaketanam ||2-105-12 shArdUlacharmasaMviShTam ki~NkiNIjalapAlinam | IshAmR^igagaNAkIrNaM pa~NktibhaktivirAjitam ||2-105-13 tArAchitrapinaddhA~NgaM svarNakUbarabhUShitam | supatAkamahochChrAyaM mR^igarAjograketanam ||2-105-14 suvibhaktavarUthaM cha loheShAvajrakUbaram | mandArodagrashikharaM chAruchAmarabhUShitam ||2-105-15 nakShatramAlApihitaM hemadaNDasamAhitam | virAjamAnaM shrImaMtamArohachChambaro ratham ||2-105-16 kA~nchanaM chitrasannAhaM dhanurgR^ihya sharAMstathA | prasthitaH samarAkA~NkShI mR^ityunA parichoditaH ||2-105-17 chaturbhiH sachivaiH sArdhaM sainyena mahatA vR^itaH | durdharaH ketumAlI cha shatruhantA pramardanaH ||2-105-18 etaiH parivR^ito.amAtyairyuyutsuH prasthito raNe | dashanAgasahasrANi rathAnAM dve shate tathA ||2-105-19 hayAnAM chAShTasAhasraiH prayutaishcha padAtinAm | etaiH parivR^ito yodhaiH shambaraH prayayau tadA ||2-105-20 prayAtasya tu sa~ngrAme utpAtA bahavo.abhavan | gR^idhrachakrAkule vyomni saMdhyAkArAbhranAditam ||2-105-21 garjanti paruShaM meghA nirghAtashchAmbarAtpatat | shivA vinedurashivaM sainyaM sa~NkAlayanmahat ||2-105-22 dhvajashIrShe.apatadgR^idhraH kA~nkShanvai dAnavAsR^ijam | rathAgre patitashchAsya kabandho bhuvi dR^ishyate ||2-105-23 chIchIkUchIti vAshAnti shambarasya rathopari | svarbhAnugrasta AdityaH parighaiH pariveShTitaH ||2-105-24 sphurate nayanaM chAsya savyaM bhayanivedanam | bAhuH prakampate savyaH prAskhalanrathavAjinaH ||2-105-25 dhvA~NkSho mUrdhni nipatitaH shambarasya surAriNaH | vavarSha rudhiraM devaH sharkarA~NgAramishritam ||2-105-26 ulkApAtasahasrANi nipetU raNamUrdhani | pratodo nyapataddhastAtsAratherhayayAyinaH ||2-105-27 etAnachintayitvA tu utpAtAnsamupasthitAn | prayayau shambaraH kruddhaH pradyumnavadhakA~NkShayA ||2-105-28 bherImR^ida~Ngasha~NkhAnAM paNavAnakadundubheH | yugapannAdyamAnAnAM pR^ithivI samakampata ||2-105-29 tena shabdena mahatA saMtrastA mR^igapakShiNaH | samantAddudruvustasmAdbhayaviklavachetasaH ||2-105-30 ranamadhye sthitaH kArShNishchintayannidhanaM ripoH | sainyaiH parivR^ito.asa~NkhyairyuddhAya kR^itanishchayaH ||2-105-31 kruddhaH sharasahasreNa pradyumnaM samatADayat | saMprAptAMshchaiva tAnbANAMshChichCheda kR^itahastavat ||2-105-32 pradyumno dhanurAdAya sharavarShaM mumocha ha | tasminsainye na ko.apyasti yo na viddhaH shareNa vai ||2-105-33 pradyumnasharapAtena tatsainyaM vimukhIkR^itam | shambarasya tathAbhyAshe sthitaM samhR^itya bhItavat ||2-105-34 svabalaM vidrutaM dR^iShTvA shambaraH krodhamUrchChitaH | Aj~nApayAmAsa tadA sachivAndAnaveshvaraH ||2-105-35 gachChadhvaM manniyogena praharadhvaM ripoH sutam | nopekShaNIyaH shatrurvai vadhyatAM kShiprameva vai ||2-105-36 upekShita iva vyAdhiH sharIraM nAshayeddhruvam | tadeva durmatiH pApo vadhyatAM matpriyepsayA ||2-105-37 tataste sachivAH kruddhAH shirasA gR^ihya shAsanam | sharavarShaM vimu~nchantastvaritA nodayanrathAn ||2-105-38 tAndR^iShTvA dhAvataH sa~Nkhye kruddho makaraketanaH | chApamudyamya saMbhrAntastasthau pramukhato balI ||2-105-39 durdharaM pa~nchaviMshatyA sharaiH sannataparvabhiH | bibheda sumahAtejAH ketumAliM triShaShTibhiH ||2-105-40 saptatyA shatruhantAraM dvyashItyA tu pramardanam | bibheda paramAmarShI rukmiNyA nandivardhanaH ||2-105-41 tataste sachivAH kruddhAH pradyumnaM sharavR^iShTibhiH | ekaikasho bibhedAjau ShaShTibhiH ShaShTibhiH sharaiH ||2-105-42 tAnaprAptA~nCharAnbANaishchichCheda makaradhvajaH | tato.ardhachandramAdAya durdharasya sa sArathim ||2-105-43 jaghAna pashyatAM rAj~nAM sarveShAM sainikasya vai | chaturbhiratha nArAchaiH suparvaiH ka~NkatejitaiH ||2-105-44 jaghAna chaturaH so.ashvAndurdharasya rathaM prati | ekena yoktraM ChatraM cha dhvajamekena bandhuram ||2-105-45 ShaShTyA cha yugachakrAkShaM chichCheda makaradhvajaH | athAparaM sharaM gR^ihya ka~NkapatraM sutejitam ||2-105-46 mumocha hR^idaye tasya durdharasyAnyajIvinaH | sa gatAsurgatashrIko gatasattvo gataprabhaH ||2-105-47 nipapAta rathopasthAtkShINapuNya iva grahaH | durdhare nihate shUre dAnave dAnaveshvaraH ||2-105-48 ketumAlI sharavrAtairabhidudrAva kR^iShNajam | pradyumnamatha sa~Nkruddho bhrukuTIbhIShaNAnAnaH ||2-105-49 kR^itvAbhyadhAvatsahasA tiShTha tiShTheti chAbravIt | saMkruddhaH kR^iShNasUnustu sharavarShairavAkirat ||2-105-50 parvataM vAridhArAbhiH prAvR^iShIva yathA ghanaH | sa viddho dAnavAmAtyaH pradyumnena dhanuShmatA ||2-105-51 chakramAdAya chikShepa pradyumnavadhakA~NkShayA | taM tu prAptaM sahasrAraM kR^iShNachakrasamadyutim ||2-105-52 nipatyotpatya sahasA sarveShAmeva pashyatAm | tenaiva tasya chichCheda ketumAleH shirastadA ||2-105-53 taddR^iShTvA karma vipulaM raukmiNeyasya devarAT | vismayaM paramaM prAptaH sarvairdevagaNaiH saha ||2-105-54 gandharvApsarasashchaiva puShpavarShairavAkiran | ketumAliM hataM dR^iShTvA shatruhantA pramardanaH | mahAbalasamUhena pradyumnamatha dudruve ||2-105-55 te gadAM musalaM chakraM prAsatomarasAyakAn | bhindipAlAnkuThArAMshcha bhAsvarAnkUTamudgarAn ||2-105-56 yugapatsa~NkShipanti sma vadhArthaM kR^iShNanandane | so.api tAnyastrajAlAni shastrajAlairanekadhA ||2-105-57 chichCheda bahudhA vIro darshayanpANilAghavam | gajAnso.abhyahanatkruddho gajArohAnsahasrashaH ||2-105-58 rathAnsArathibhiH sArdhaM hayAMshchaiva mamarda ha | pAtayaMstA~nCharavrAtairnAviddhaH kashchidIkShyate || 2-105-59 evaM sarvANi sainyAni mamantha makaradhvajaH | nadIM prAvartayadghorAM shoNitAmbutara~NgiNIm ||2-105-60 muktAhArormibahulAm vasAmedosthipa~NkinIm | ChatradvIpasharAvartAm rathaiH pulinamaNDitAm||2-105-61 keyUrakuNDalAkUrmAM dhvajamatsyavibhUShitAm | nAgagrAhavatIM raudrIM matsyakUrmavibhUShitAm ||2-105-62 keshashaivalasa~nChannAM shroNisUtramR^iNAlikAm | narAnanasupadmAM cha haMsachAmaravIjitAm ||2-105-63 shirastimisamAkIrNAM shoNitauaghapravartinIm | nadIM dustaraNIM bhImAmana~Ngena pravartitAm ||2-105-64 duShprekShAM durgamAM raudrAM hInatejaH sudustarAm | shastragrAhavatIM ghorAM yamarAShTravivarddhinIm ||2-105-65 tatra rukmisutaH shrImAnviloDayati dhanvinaH | shatruhantAramAshritya sharAnabhyakiranbahUn ||2-105-66 shatruhantA punaH kruddho mumocha sharamuttamam | pradyumnasya samAsAdya hR^idaye nipapAta ha ||2-105-67 sa viddhastena bANena pradyumno na vyakampata | shaktiM jagrAha balavA~nChatruhantre mumUrShave ||2-105-68 sA kShiptA raukmiNeyena shaktirjvAlAkulA raNe | papAta hR^idayaM bhittvA shakrAshanisamasvanA ||2-105-69 sa bhinnahR^ichcha srastA~Ngo muktamarmAsthibandhanaH | papAta rudhirodgArI shatruhantA mahAbalaH ||2-105-70 patitaM shatruhantAraM dR^iShTvA tasthau pramardanaH | jagrAha musalaM so.atha vachanaM chedamAdade ||2-105-71 tiShTha kiM prAkR^itairebhiH kariShyasi raNapriyaH | mAM yodhayasva durbuddhe tatastvaM na bhaviShyasi ||2-105-72 vR^iShNivaMshakule jAtaH shatrurasmatpitA tava | putraM hantAsmyahaM tasya tato.asau nihato bhavet ||2-105-73 mR^itena tena durbuddhe sarvadevakShayo bhavet | daiteyA dAnavAH sarve modantAm hatashatravaH ||2-105-74 hate tvayi mamAstreNa tvatsamutthaishcha shoNitaiH | shambarasya tu putrANAM karomyudakasatkryAM ||2-105-75 adya sA bhIShmakasutA karuNaM vilapiShayati | nihataM tvAm cha shrutvaiva yauvanasthaM gatAyuSham ||2-105-76 sa te pitA chakradharo niShphalAsho bhaviShyati | hataM tvAM sa viditvAtha prANAMstyakShyati mandadhIH ||2-105-77 ityuktvA parigheNAshu tADayadrukmiNIsutam | tADito hi mahAtejA raukmiNeyaH pratApavAn ||2-105-78 dorbhyAmutkShipya tasyaiva rathaM mahyAM vyachUrNayat | so.avaplutya rathAttasmAtpadAtiravatasthivAn ||2-105-79 tAM gadAM gR^ihya sahasA raukmiNeyamupAdravat | tayaiva gadayA kAmaH pramardanamapothayat ||2-105-80 hate pramardane daitye dR^iShTvA sarve pradudruvuH | na shaktAH pramukhe sthAtuM siMhatrAsAdgajA iva ||2-105-81 sArameyaM yathA dR^iShTvAvigaNe vai palAyate | tathA senA viShIdantI pradyumnasya bhayArditA ||2-105-82 kShatajA digdhavastrA vai muktakeshA vishobhanA | rajasvaleva yuvatiH senA samavagUhate ||2-105-83 madanasharavibhinnA sainikAnabyayAyAdyuvati sadR^ishaveShA sAdvasaiH pIDyamAnA | ratisamaramashaktA vIkShituM sochChasantI svagR^ihagamanakAmA nechChate sthAtumatra ||2-105-84 iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi shambarasainyabha~Ngo nAma pa~nchAdhikashatatamo.adhyAyaH