#Harivamsha Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva
Chapter 105 - Pradyumna Liquidates Shambara's Army
Itranslated by K S Ramachandran, ramachaadran_ksr @ yahoo.ca,
January 19,  2009
Note 1: verse 22, line 1:  paruShaM is correct. purushaM is out of place
         2: From verse 68 to End, gangavishnu edn has been followed. However, for 
consistency, the following changes have been made:
      (a) sandhi,  in verse 68
      (b) musalam,  in verse 71
       (c) gatAyuSham , in verse 76##
Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
--------------------------------------------------------------

      atha pa~nchadhikashatatamo.adhyAyaH
    pradyumnena shambarasainyavidrAvaNam

vaishampAyana uvAcha  
tataH pravR^iddhaM yuddhaM tu tumulaM lomaharShaNam |
shambarasya tu putrANAM rukmiNyA nandanasya cha ||2-105-1
tataH kruddhA mahAdaityAH sharashaktiparashvadhAn |
chakratomarakuntAni bhushuNDIrmusalAni cha ||2-105-2
yugapatpAtayanti sma pradyumnopari vegitAH |
kArshNAyanistu sa~NkruddhaH sarvAstradhanuShashchyutaiH ||2-105-3
ekaikaM pa~nchabhiH kruddhashchichCheda raNamUrdhani |
punarevAsurAH kruddhAH sarve te kR^itanishchayAH ||2-105-4
vavR^iShuH sharajAlAni pradyumnavadhakA~NkShayA |
tataH prakupito.ana~Ngo dhanurAdAya satvaraH ||2-105-5
shambarasya jaghAnAshu dasha putrAnmahaujasaH |
tato.apareNa bhallena kupitaH keshavAtmajaH ||2-105-6
chichChedAshu shirastasya chitrasenasya vIryavAn |
tataste hatasheShAstu sametya samayuddhyata ||2-105-7
sharavarShaM vimu~nchanto hyabhyadhAva~njighAMsitum |
tataH sandhAya bANAMste vimu~nchanto raNotsukAH ||2-105-8
krIDanniva mahAtejAH shirAMsyeShAmapAtayat |
nihatya samare sarvA~nChatamuttamadhanvinAm ||2-105-9
pradyumnaH samarAkA~NkShI tasthau sa~NgrAmamUrdhani |
hataM putrashataM shrutvA shambaraH krodhamAdadhe ||2-105-10
sUtaM saMchodayAmAsa rathaM me saMprayojaya |
rAj~no vAkyaM nishAmyAtha praNamya shirasA bhuvi ||2-105-11
sasainyaM nodayAmAsa rathaM sa susamAhitam |
yuktamR^iShyasahasreNa sarparAjasaketanam ||2-105-12
shArdUlacharmasaMviShTam ki~NkiNIjalapAlinam |
IshAmR^igagaNAkIrNaM pa~NktibhaktivirAjitam ||2-105-13
tArAchitrapinaddhA~NgaM svarNakUbarabhUShitam |
supatAkamahochChrAyaM mR^igarAjograketanam ||2-105-14
suvibhaktavarUthaM cha loheShAvajrakUbaram |
mandArodagrashikharaM chAruchAmarabhUShitam ||2-105-15
nakShatramAlApihitaM hemadaNDasamAhitam |
virAjamAnaM shrImaMtamArohachChambaro ratham ||2-105-16
kA~nchanaM chitrasannAhaM dhanurgR^ihya sharAMstathA |    
prasthitaH samarAkA~NkShI mR^ityunA parichoditaH ||2-105-17 
chaturbhiH sachivaiH sArdhaM sainyena mahatA vR^itaH |
durdharaH ketumAlI cha shatruhantA pramardanaH ||2-105-18
etaiH parivR^ito.amAtyairyuyutsuH prasthito raNe |
dashanAgasahasrANi rathAnAM dve shate tathA ||2-105-19
hayAnAM chAShTasAhasraiH prayutaishcha padAtinAm |
etaiH parivR^ito yodhaiH shambaraH prayayau tadA ||2-105-20 
prayAtasya tu sa~ngrAme utpAtA bahavo.abhavan |
gR^idhrachakrAkule vyomni saMdhyAkArAbhranAditam ||2-105-21
garjanti paruShaM meghA nirghAtashchAmbarAtpatat |
shivA vinedurashivaM sainyaM sa~NkAlayanmahat ||2-105-22
dhvajashIrShe.apatadgR^idhraH kA~nkShanvai dAnavAsR^ijam |
rathAgre patitashchAsya kabandho bhuvi dR^ishyate ||2-105-23
chIchIkUchIti vAshAnti shambarasya rathopari |
svarbhAnugrasta AdityaH parighaiH pariveShTitaH ||2-105-24
sphurate nayanaM chAsya savyaM bhayanivedanam |
bAhuH prakampate savyaH prAskhalanrathavAjinaH ||2-105-25
dhvA~NkSho mUrdhni nipatitaH shambarasya surAriNaH |
vavarSha rudhiraM devaH sharkarA~NgAramishritam ||2-105-26
ulkApAtasahasrANi nipetU raNamUrdhani |
pratodo nyapataddhastAtsAratherhayayAyinaH ||2-105-27
etAnachintayitvA tu utpAtAnsamupasthitAn |
prayayau shambaraH kruddhaH pradyumnavadhakA~NkShayA ||2-105-28
bherImR^ida~Ngasha~NkhAnAM paNavAnakadundubheH |
yugapannAdyamAnAnAM pR^ithivI samakampata ||2-105-29
tena shabdena mahatA saMtrastA mR^igapakShiNaH |
samantAddudruvustasmAdbhayaviklavachetasaH ||2-105-30
ranamadhye sthitaH kArShNishchintayannidhanaM ripoH |
sainyaiH parivR^ito.asa~NkhyairyuddhAya kR^itanishchayaH ||2-105-31
kruddhaH sharasahasreNa pradyumnaM samatADayat |
saMprAptAMshchaiva tAnbANAMshChichCheda kR^itahastavat ||2-105-32  
pradyumno dhanurAdAya sharavarShaM mumocha ha |
tasminsainye na ko.apyasti yo na viddhaH shareNa vai ||2-105-33
pradyumnasharapAtena tatsainyaM vimukhIkR^itam |
shambarasya tathAbhyAshe sthitaM samhR^itya bhItavat ||2-105-34
svabalaM vidrutaM dR^iShTvA shambaraH krodhamUrchChitaH |
Aj~nApayAmAsa tadA sachivAndAnaveshvaraH ||2-105-35
gachChadhvaM manniyogena praharadhvaM ripoH sutam |
nopekShaNIyaH shatrurvai vadhyatAM kShiprameva vai ||2-105-36
upekShita iva vyAdhiH sharIraM nAshayeddhruvam |
tadeva durmatiH pApo vadhyatAM matpriyepsayA ||2-105-37
tataste sachivAH kruddhAH shirasA gR^ihya shAsanam |
sharavarShaM vimu~nchantastvaritA nodayanrathAn ||2-105-38
tAndR^iShTvA dhAvataH sa~Nkhye kruddho makaraketanaH |
chApamudyamya saMbhrAntastasthau pramukhato balI ||2-105-39
durdharaM pa~nchaviMshatyA sharaiH sannataparvabhiH  |
bibheda sumahAtejAH ketumAliM triShaShTibhiH ||2-105-40
saptatyA shatruhantAraM dvyashItyA tu pramardanam |
bibheda paramAmarShI rukmiNyA nandivardhanaH ||2-105-41
tataste sachivAH kruddhAH pradyumnaM sharavR^iShTibhiH |
ekaikasho bibhedAjau ShaShTibhiH ShaShTibhiH sharaiH ||2-105-42
tAnaprAptA~nCharAnbANaishchichCheda makaradhvajaH |
tato.ardhachandramAdAya durdharasya sa sArathim ||2-105-43
jaghAna pashyatAM rAj~nAM sarveShAM sainikasya vai |
chaturbhiratha nArAchaiH suparvaiH ka~NkatejitaiH ||2-105-44
jaghAna chaturaH so.ashvAndurdharasya rathaM prati  |
ekena yoktraM ChatraM cha dhvajamekena bandhuram ||2-105-45
ShaShTyA cha yugachakrAkShaM chichCheda makaradhvajaH |
athAparaM sharaM gR^ihya ka~NkapatraM sutejitam  ||2-105-46
mumocha hR^idaye tasya durdharasyAnyajIvinaH |
sa gatAsurgatashrIko gatasattvo gataprabhaH ||2-105-47
nipapAta rathopasthAtkShINapuNya iva grahaH |
durdhare nihate shUre dAnave dAnaveshvaraH ||2-105-48
ketumAlI sharavrAtairabhidudrAva kR^iShNajam |
pradyumnamatha sa~Nkruddho bhrukuTIbhIShaNAnAnaH ||2-105-49
kR^itvAbhyadhAvatsahasA tiShTha tiShTheti chAbravIt |   
saMkruddhaH kR^iShNasUnustu sharavarShairavAkirat ||2-105-50
parvataM vAridhArAbhiH prAvR^iShIva yathA ghanaH |
sa viddho dAnavAmAtyaH pradyumnena dhanuShmatA ||2-105-51
chakramAdAya chikShepa pradyumnavadhakA~NkShayA |
taM tu prAptaM sahasrAraM kR^iShNachakrasamadyutim ||2-105-52
nipatyotpatya sahasA sarveShAmeva pashyatAm |
tenaiva tasya chichCheda ketumAleH shirastadA ||2-105-53  
taddR^iShTvA karma vipulaM raukmiNeyasya devarAT |
vismayaM paramaM prAptaH sarvairdevagaNaiH saha ||2-105-54
gandharvApsarasashchaiva puShpavarShairavAkiran |
ketumAliM hataM dR^iShTvA shatruhantA pramardanaH |
mahAbalasamUhena pradyumnamatha dudruve ||2-105-55
te gadAM musalaM chakraM prAsatomarasAyakAn |
bhindipAlAnkuThArAMshcha bhAsvarAnkUTamudgarAn ||2-105-56
yugapatsa~NkShipanti sma vadhArthaM kR^iShNanandane |
so.api tAnyastrajAlAni shastrajAlairanekadhA ||2-105-57
chichCheda bahudhA vIro darshayanpANilAghavam |
gajAnso.abhyahanatkruddho gajArohAnsahasrashaH ||2-105-58
rathAnsArathibhiH sArdhaM hayAMshchaiva mamarda ha |
pAtayaMstA~nCharavrAtairnAviddhaH kashchidIkShyate || 2-105-59
evaM sarvANi sainyAni mamantha makaradhvajaH |
nadIM prAvartayadghorAM shoNitAmbutara~NgiNIm ||2-105-60
muktAhArormibahulAm vasAmedosthipa~NkinIm |
ChatradvIpasharAvartAm rathaiH pulinamaNDitAm||2-105-61
keyUrakuNDalAkUrmAM dhvajamatsyavibhUShitAm |
nAgagrAhavatIM raudrIM matsyakUrmavibhUShitAm ||2-105-62
keshashaivalasa~nChannAM shroNisUtramR^iNAlikAm |
narAnanasupadmAM cha haMsachAmaravIjitAm ||2-105-63
shirastimisamAkIrNAM shoNitauaghapravartinIm |
nadIM dustaraNIM bhImAmana~Ngena pravartitAm ||2-105-64
duShprekShAM durgamAM raudrAM hInatejaH sudustarAm |
shastragrAhavatIM ghorAM yamarAShTravivarddhinIm ||2-105-65
tatra rukmisutaH shrImAnviloDayati dhanvinaH |
shatruhantAramAshritya sharAnabhyakiranbahUn ||2-105-66
shatruhantA punaH kruddho mumocha sharamuttamam |
pradyumnasya samAsAdya hR^idaye nipapAta ha ||2-105-67  
sa viddhastena bANena pradyumno na vyakampata |
shaktiM jagrAha balavA~nChatruhantre mumUrShave ||2-105-68
sA kShiptA raukmiNeyena shaktirjvAlAkulA raNe |
papAta hR^idayaM bhittvA shakrAshanisamasvanA ||2-105-69
sa bhinnahR^ichcha srastA~Ngo muktamarmAsthibandhanaH |
papAta rudhirodgArI shatruhantA mahAbalaH ||2-105-70
patitaM shatruhantAraM dR^iShTvA tasthau pramardanaH |
jagrAha musalaM so.atha vachanaM chedamAdade ||2-105-71
tiShTha kiM prAkR^itairebhiH kariShyasi raNapriyaH |
mAM yodhayasva durbuddhe tatastvaM na bhaviShyasi ||2-105-72
vR^iShNivaMshakule jAtaH shatrurasmatpitA tava |
putraM hantAsmyahaM tasya tato.asau nihato bhavet ||2-105-73
mR^itena tena durbuddhe sarvadevakShayo bhavet |
daiteyA dAnavAH sarve modantAm hatashatravaH ||2-105-74
hate tvayi mamAstreNa tvatsamutthaishcha shoNitaiH |
shambarasya tu putrANAM karomyudakasatkryAM ||2-105-75
adya sA bhIShmakasutA karuNaM vilapiShayati |
nihataM tvAm cha shrutvaiva yauvanasthaM gatAyuSham ||2-105-76
sa te pitA chakradharo niShphalAsho bhaviShyati |
hataM tvAM sa viditvAtha prANAMstyakShyati mandadhIH ||2-105-77
ityuktvA parigheNAshu tADayadrukmiNIsutam |
tADito hi mahAtejA raukmiNeyaH pratApavAn ||2-105-78
dorbhyAmutkShipya tasyaiva rathaM mahyAM vyachUrNayat |
so.avaplutya rathAttasmAtpadAtiravatasthivAn ||2-105-79
tAM gadAM gR^ihya sahasA raukmiNeyamupAdravat |
tayaiva gadayA kAmaH pramardanamapothayat ||2-105-80
hate pramardane daitye dR^iShTvA sarve pradudruvuH |
na shaktAH pramukhe sthAtuM siMhatrAsAdgajA iva  ||2-105-81
sArameyaM yathA dR^iShTvAvigaNe vai palAyate |
tathA senA viShIdantI pradyumnasya bhayArditA ||2-105-82
kShatajA  digdhavastrA vai  muktakeshA vishobhanA |
rajasvaleva yuvatiH senA samavagUhate ||2-105-83
	madanasharavibhinnA sainikAnabyayAyAdyuvati 
		sadR^ishaveShA sAdvasaiH pIDyamAnA |
	ratisamaramashaktA vIkShituM sochChasantI 
		svagR^ihagamanakAmA nechChate sthAtumatra ||2-105-84
	
      iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi
 shambarasainyabha~Ngo nAma pa~nchAdhikashatatamo.adhyAyaH