##Harivamsha Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva
Chapter 122 - Krishna overcomes Agnis in Combat, and His Battle with Jvara
Itranslated by K S Ramachandran, ramachandran_ksr @ yahoo.ca
February 16, 2009##
Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
--------------------------------------------------------------
      atha dvAviMshatyadhikashatatamo.adhyAyaH 
 yuddhe.agnigaNApayAnaM jvarotpattistena kR^iShNasya yuddhaM cha

vaishampAyana uvAcha
tatastUryaninAdaishcha sha~NkhAnAM cha mahAsvanaiH |
bandimAgadhasUtAnAM  stavaishchApi sahasrashaH ||2-122-1
sa tUnmukhairjayAshIrbhiH stUyamAno hi mAnavaiH |
babhAra rUpaM somArkashukrANAM pratimaM tadA ||2-122-2
atIva shushubhe rUpaM vyomni tasyotpatiShyataH |
vainateyasya bhadraM te bR^iMhitaM haritejasA ||2-122-3
athAShTabAhuH kR^iShNAstu parvatAkArasaMnibhaH |
vibabhau puNDarIkAkSho vikA~NkShanbANasa~NkShayam ||2-122-4
asichakragadAbANA dakShiNaM pArshvamAsthitAH |
charma shAr~NgaM tathA chApaM shaMkhaM chaivAsya vAmataH ||2-122-5 
shIrShANAM vai sahasraM tu vihitaM shAr~NgadhanvanA |  
sahasraM chaiva  kAyAnAM vahansa~NkarShaNastadA ||2-122-6
shvetapraharaNo.adhR^iShyaH kailAsa iva shR^i~NgavAn |
prasthito garuDenAtha udyanniva divAkaraH ||2-122-7
sanatkumArasya vapuH prAdurAsInmahAtmanaH |
pradyumnasya mahAbAhoH sa~NgrAme vikramiShyataH ||2-122-8
sa pakShabalavikShepairvidhunvanparvatAnbahUn |
jagAma mArgaM balavAnvAtasya pratiShedhayan ||2-122-9
atha vAyoratigatimAsthAya  garuDastadA |
siddhachAraNasa~NghAnAM shubhaM mArgamavAtarat ||2-122-10
atha rAmo.abravIdvAkyaM kR^iShNamapratimaM raNe |
svAbhiH prabhAbhirhInAH sma kR^iShNa kasmAdapUrvavat ||2-122-11
sarve kanakavarNAbhAH samvR^ittAH sma na saMshayaH |
kimidaM brUhi nastattvaM kiM meroH pArshvagA vayam ||2-122-12

shrIbhagavAnuvAcha 
manye bANasya nagaramabhyAsasthamariMdama |
rakShArthaM tasya niryAto vahnireSha sthito jvalan ||2-122-13
agnerAhavanIyasya prabhayA sma samAhatAH |
tena no varNavairUpyamidaM jAtaM halAyudha ||2-122-14

shrIrAma uvAcha |
yadi sma sannikarShasthA yadi niShprabhatAM gatAH |
tadvidhatsva svayaM buddhyA yadatrAnantaraM hitam ||2-122-15

shrIbhagavAnuvAcha 
kuruShva vainateya tvaM yachcha kAryamanantaram |
tvayA vidhAne vihite kariShyAmyahamuttamam ||2-122-16

vaishampAyana uvAcha
etachChrutvA tu garuDo vAsudevsya bhAShitam |
chakre mukhasahasraM hi kAmarUpI mahAbalaH ||2-122-17
ga~NgAmupAgamattUrNaM vainateyo mahAbalaH |
AplutyAkAshaga~NgAyAmApIya salilaM bahu ||2-122-18
pravavarShopari gato vainateyaH pratApavAn |
tenAgniM shamayAmAsa buddhimAnvinatAtmajaH ||2-122-19
agnirAhavanIyastu tataH shAntimupAgamat |
taM dR^iShTvA.a.ahavanIyaM tu shAntamAkAshaga~NgayA |
paramaM vismayaM gatvA suparNo vAkyamabravIt ||2-122-20
aho vIryamathAgnestu yo dahedyugasa~NkShaye |
yadeva varNavairUpyaM chakre kR^iShNasya dhImataH ||2-122-21
trayastrayANAM lokAnAM paryAptA iti me matiH |
kR^iShNaH sa~NkarShaNashchaiva pradyumnashcha mahabalaH ||2-122-22
tataH prashAnte dahane saMpratasthe sa pakShirAT |
svapakShabalavikShepaM kurvanghoraM mahAsvanam ||2-122-23
taM dR^iShTvA vismayaM tatra rudrasyAnucharAgnayaH |
AsthitA garuDaM hyete nAnArUpA bhayAvahAH ||2-122-24
kimarthamiha saMprAptAH ke vApIme janAstrayaH |
nishchayaM nAdhigachChanti te girivrajavahnayaH ||2-122-25
prAvartayaMshcha sa~NgrAmaM taistribhiH saha yAdavaiH |
teShAM yuddhaprasaktAnAM saMnAdaH sumahAnabhUt ||2122-26
taM cha shrutvA mahAnAdaM siMhAnAmiva garjatAm |
athA~NgirAH svapuruShaM preShayAmAsa buddhimAn ||2-122-27
yatra tadvartate yuddhaM tatra gachChasva mA chiram |
dR^iShTvA tatsarvamAgachCha ityuktaH prahitastvaran ||2-122-28
tathetyuktvA sa tadyuddhaM vartamAnamavaikShata |
agnInAM vAsudevena saMsaktAnAM mahAmR^idhe ||2-122-29
te jAtavedasaH sarve kalmAShaH kusumastathA |
dahanaH shoShaNashchaiva tapanashcha mahAbalaH ||2-122-30 
svAhAkArasya viShaye prakhyAtAH pa~ncha vahnayaH |
athApare mahAbhAgAH svairanIkairvyavasthitAH ||2-122-31
piTharaH patagaH svarNaH shvA gAdho bhrAja  eva cha |
svadhAkArAshrayAH pa~ncha ayuddhyaMste.api chAgnayaH ||2-122-32
 jyotiShTomavibhAgau cha vaShaTkArAshrayau punaH |
dvAvagnI saMprayudhyete mahAtmAnau mahAdyutI ||2-122-33
AgneyaM rathamAsthAya sharamudyamya bhAsvaram |
tayormadhye.a~NgirAshchaiva maharShirvibabhau raNe ||2-122-34
sthitama~NgirasaM dR^iShTvA vimu~nchantaM shitA~nCharAn I
kR^iShNaH provAcha sa~NkruddhaH smayanniva punaH punaH ||2-122-35
tiShThadhvamagnayaH sarve eSha vo vidadhe bhayam |
mamAstratejasA dagdhA disho yAsyatha vidrutAH |
athA~NgirAstrishUlena dIptena samadhAvata ||2-122-36
AdadAna iva krodhAtkR^iShNaprANAnmahAmR^idhe |
trishUlaM tasya dIptaM tu chichCheda parameShubhiH |
ardhachandraistathA tIkShNairyamAntakanibhopamaiH ||2-122-37
sthUNAkarNena bANena dIptena sa mahAmanAH |
vivyAdhAntakatulyena vakShasya~NgirasaM tataH ||2-122-38
rudhiraughaplutairgAtraira~NgirA vihvalanniva |
viShTabdhagAtraH sahasA papAta dharaNItale ||2-122-39
sheShAstato.agnayaH sarve chatvAro brahmaNaH sutAH |
AdhAvantastadA shIghraM bANasya puramantikAt ||2-122-40
athAgamattataH kR^iShNo yatra bANapuraM tataH |
atha bANapuraM dR^iShTvA dUrAtprovAcha nAradaH ||2-122-41
etattachChoNitapuraM kR^iShNa pashya mahAbhuja |
atra rudro mahAtejA rudrANyA sahito.avasat ||2-122-42
guhashcha bANaguptyarthaM satataM kShemakAraNAt |
nAradasya vachaH shrutvA kR^iShNaH saMprahasanbravIt ||2-122-43
kShaNAM chintayatAmatra shrUyatAM cha mahAmune |
yadi vAvataredrudro bANasaMrakShaNaM prati ||2-122-44
shaktito vayamapyatra saha yotsyAma tena vai |
evaM vivadatostatra kR^iShNanAradayostadA || 2-122-45
prAptA nimeShamAtreNa shIghragA garuDena te |
tataH sha~Nkham samAdhAya vadane puShkarekShaNaH ||2-122-46
vAyuvegasamudbhUto meghashchandramivodgiran |
tataH pradhmApya taM sha~NkhaM bhayamutpAdya vIryavAn ||2-122-47
pravivesha puraM kR^iShNo bANasyAdbhutakarmaNaH |
tataH sha~NkhapraNAdaishcha bherINAM cha mahAsvanaiH ||2-122-48
bANAnIkAni sahasA saMnahyanta samantataH |
tataH ki~NkarasainyaM tu vyAdiShTaM samare bhayAt ||2-122-49
koTishashchApi bahusho dIptapraharaNAstadA |
tadasa~NkhyeyamekasthaM mahAbhravanasaMnibham ||2-122-50
nIlA~njanachayaprakhyamaprameyamathAkShayam |
dIptapraharaNAH sarve daityadAnavarAkShasAH ||2-122-51
pramAthagaNamukhyAshcha ayudhyankR^iShNamavyayam |
sarvatastaiH pradIptAsyaiH sArchiShmadbhirivAgnibhiH ||2-122-52
abhyupetya tadAtyugrairyakSharAkShasakinnaraiH  |
pIyate rudhiraM teShAM chaturNAmapi saMyuge ||2-122-53
tadbalaM tu samAsAdya balabhadro mahAbalaH |
provAcha vachanaM tatra parasya balanAshanaH ||2-122-54
kR^iShNa kR^iShNa mahAbAho vidhatsvaiShAM mahadbhayam |
iti sa~nchoditaH kR^iiShNo balabhadreNa dhImatA ||2-122-55
teShAM vadhArthamAgneyaM jagrAha puruShottamaH |
astramastravidAM shreShTho yamAntakasamaprabhaH |
pravidhUyAsuragaNAnkravyAdAnastratejasA ||2-122-56
prayayau tvarayA yukto yatra dR^ishyeta tadbalam |
shUlapatTTishashaktyR^iShTipinAkaparighAyudham ||2-122-57
pramAthagaNabhUyiShThaM balaM tadabhavatkShitau |
shailameghapratIkAshairnAnArUpairbhayAnakaiH |
vAhanaiH sa~NghashaH sarve yodhAstatrAvatasthire ||2-122-58
vAtodbhUtairiva ghanairviprakIrNairivAchalaiH |
shushubhe tatra bahulairanIkairdR^iDhadhanvibhiH |
musalairasibhiH shUlairgadAbhiH parighaistathA ||2-122-59
abAdhaM tadasa~NkhyeyaM shushubhe sarvato balam | 
tataH sa~NkarShaNo devamuvAcha madhusUdanam ||2-122-60
kR^iShNa kR^iShNa mahAbAho yadetaddR^ishyate balaM |
etaiH saha raNe yoddhumichChAmi puruShottama ||2-122-61

shrIkR^iShNa uvAcha
mamApyeShaiva sa~njAtA buddhirityabravIchcha tam |
ebhiH saha raNe yoddhumichCheyaM yodhasattamaiH ||2-122-62
yuddhyataH prA~NmukhasyAstu suparNo vai mamAgrataH |
savyapArshve tu pradyumnastathA me dakShiNe bhavAn |
rakShitavyamathAnyonyamasminghore mahAmR^idhe ||2-122-63

vaishampAyana uvAcha
evaM bruvantaste.anyonyamadhirUDhAH khagottamam |
girishR^i~NganibhairghorairgadAmusalalA~NgalaiH ||2-122-64  
yuddhyato rauhiNeyasya raudraM rUpamabhUttadA |
yugAnte sarvabhUtAnAM kAlasyeva didhakShataH ||2-122-65
AkR^iShya lA~NgalAgreNa mushalenAvapothayat |
chachArAtibalo rAmo yuddhamArgavishAradaH ||2-122-66
pradyumnaH sharajAlaistAnsamantAtparyavArayat |
dAnavAnpuruShavyAghro yuddhyamAnAnmahAbalaH ||2-122-67
snigdhA~njanachayaprakhyaH sha~NkhachakragadAdharaH |  
pradhmAya bahushaH sha~Nkhamayudhyata janArdanaH ||2-122-68
pakShaprahAranihatA nakhatuNDAgradAritAH |
nItA vaivasvatapuraM vainateyena dhImatA ||2-122-69
tairhanyamAnaM daityAnAmanIkaM bhImavikramam |
abhajyata tadA sa~Nkhye bANavarShasamAhatam || 2-122-70
bhajyamAneShvanIkeShu trAtukAmaH samabhyayAt |
jvarastripAdastrishirAH ShaDbhujo navalochanaH ||2-122-71
bhasmapraharaNo raudraH kAlAntakayamopamaH |
nadanmeghasahasreNa tulyo nirghAtaniHsvanaH ||2-122-72
niHshvasa~njR^imbhamANashcha nidrAnvitatanurbhR^isham |
netrAbhyAmAkulaM vaktraM muhuH kurvanbhramanmuhuH ||2-122-73
saMhR^iShTaromA glAnAkSho bhagnachitta iva shvasan |
halAyudhamabhikruddhaH sAkShepamidamabravIt ||2-122-74
kimevaM balamatto.asi na mAM pashyasi saMyuge |
tiShTha tiShTha na me jIvanmokShyase raNamUrdhani ||2-122-75
ityevamuktvA prahasanhalAyudhamupAdravat |
yugAntAgninibhairghorairmuShTibhirjanayanbhayam ||2-122-76
charatastatra sa~NgrAme maNDalAni sahasrashaH |
rauhiNeyasya shIghreNa nAvasthAnamadR^ishyata ||2-122-77
tasya bhasma tadA kShiptaM jvareNApratimaujasA |
shaighryAdvakSho nipatitaM sharIre parvatopame ||2-122-78
tadbhasma vakShasastasya meroH shikharamAgamat |
pradIptaM patitaM tatra girishR^i~NgaM vyadArayat ||2-122-79
sheSheNa chApi jajvAla bhasmanA kR^iShNapUrvajaH |
niHshvasanjR^imbhamANashcha nidrAnvitatanurbhR^isham ||2-122-80
netrayorAkulatvaM cha muhuH kurvanbhramaMstathA |
saMhR^iShTaromA glAnAkShaH kShiptachitta iva shvasan ||2-122-81
tato haladharo bhagnaH kR^iShNamAha vichetanaH |
kR^iShNa kR^iShNa mahAbAho pratIto.asmyabhayaM kuru ||2-122-82
dahyAmi sarvatastAta kathaM shAntirbhavenmama |
ityevamukte vachanaM balenAmitatejasA ||2-122-83
prahasya vachanaM prAha kR^iShNaH praharatAM varaH |
na bhetavyamitItyuktvA pariShvakto halAyudhaH ||2-122-84
kR^iShNena paramasnehAttato dAhAtpramuchyata |
mokShayitvA balaM tatra dAhAttu madhusUdanaH ||2-122-85
provAcha paramakruddho vAsudevo jvaraM tadA |

shrIbhagavAnuvacha
ehyehi jvara yudhyasva yA te shaktirmahAmR^idhe ||2-122-86
yachcha te pauruShaM sarvaM taddarshayatu no bhavAn |
savyetarAbhyAM bAhubhyAmevamukto jvarastadA ||2-122-87
chikShepainaM mahadbhasma jvAlAgarbhaM mahAbalaH |
tataH pradIptagAtrastu muhUrtamabhavatprabhuH ||2-122-88
kR^iShNaH praharatAM shreShThaH shamaM chAgnirgatastataH |
tatastairbhujagAkArairbAhubhistu tribhistadA ||2-122-89
jaghAna kR^iShNaM grIvAyAM muShTinaikena chorasi | 
sa saMprahArastumulastayoH puruShasiMhayoH ||2-122-90
jvarasya tu mahAyuddhe kR^iShNasya tu mahaujasaH | 
parvateShu patantInAmashanInAmiva svanaH ||2-122-91
kR^iShNajvarabhujAghAtairyuddhamAsItsudAruNam |
naivamevaM prahartavyamiti tatra mahAsvanaH |
muhUrtamabhavadyuddhamanyonyaM tu mahAtmanoH ||2-122-92
  tato jvaraM kanakavichitrabhUShaNaM
      nyapIDayadbhujavalayena saMyuge |
  jagatkShayaM samupanaya~njagatpatiH
      sharIradhR^iggaganacharaM mahAmR^idhe ||2-122-93

     iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi
kR^iShNajvarayuddhe dvAviMshatyadhikashatatamo.adhyAyaH