## Harivamsa Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva Chapter 24 - Slaying of Keshi Itranslated by K S Ramachandran ramachandran_ksr@yahoo.ca,June 4, 2008## Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr If you find any errors compared to Chitrashala Press edn, send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com ---------------------------------------------------------------- atha chaturviMsho.adhyAyaH keshivadhaH vaishampAyana uvAcha andhakasya vachaH shrutvA kaMsaH saMraktalochanaH | na kiMchidabravItkrodhAdvivesha svaM niketanam ||2-24-1 te cha sarve yathA veshma yAdavAH shrutavistarAH | jagmurvigatasa~NkalpAH kaMsavaikR^itashaMsinaH ||2-24-2 akrUro.api yathA.a.aj~naptaH kR^iShNAdarshanalAlasaH | jagAma rathamukhyena manasA tulyagAminA ||2-24-3 KR^iShNasyApi nimittAni shubhAnya~NgagatAni vai | pitR^itulyena shaMsanti bAndhavena samAgamam ||2-24-4 prAgeva cha narendreNa mAthureNograseninA | keshinaH preShito dUto vadhAyopendrakAraNAt ||2-24-5 sa cha dUtavachaH shrutvA keshI keshakaro nR^iNAm | vR^indAvanagato gopAnbAdhate sma durAsadaH ||2-24-6 mAnuShaM mAMsamashnAnaH kruddho dhuShTaparAkramaH | durdAnto vAjidaityo.asAvakarotkadanaM mahat ||2-24-7 nighnangA vai sagopAlAn gavAM pishitabhojanaH | durmadaH kAmachArI cha sa keshI niravagrahaH ||2-24-8 tadaraNyaM shmashAnAbhaM nR^iNAM mAMsAsthibhirvR^itam | yatrAste sa hi duShTAtmA keshI turagadAnavaH ||2-24-9 khurairdArayate bhUmiM vegenArujate drumAn | heShitaiH sparddhate vAyuM plutairlaMghayate nabhaH ||2-24-10 atipravR^iddho mattashcha duShTo.ashvo vanagocharaH | AkampitasaTo raudraH kaMsasya charitAnugaH ||2-24-11 IriNaM tadvanaM sarvaM tenAsItpApakarmaNA | kR^itaM turagadaityena sarvAngopA~njighAMsatA ||2-24-12 tena duShTaprachAreNA dUShitaM tadvanaM mahat | na nR^ibhirgodhanairvApi sevyate vanavR^ittibhiH ||2-24-13 niHsampAtaH kR^itaH panthAstena tadviShayAshrayaH | madAchalitavR^ittena nR^imAmsAnyashnatA bhR^ishaM ||2-24-14 nR^ishabdAnusaraH kruddhaH sa kadAchidvanAgame | jagAma ghoShasaMvAsaM choditaH kAladharmaNA ||2-24-15 taM dR^iShTvA dudruvurgopAH striyashcha shishubhiH saha | krandamAnA jagannAthaM kR^iShNaM nAthamupAshritAH ||2-24-16 tAsAM ruditashabdena gopAnAM kranditena cha | dattvAbhayaM tu kR^iShNo vai keshinaM so.abhidudruve ||2-24-17 keshI chApyunnatagrIvaH prakAshadashanekShaNaH | heShamANo javodagro govindAbhimukho yayau ||2-24-18 tamApatantaM saMprekShya keshinaM hayadAnavam | pratyujjagAma govindastoyadaH shashinam yathA ||2-24-19 keshinastu tamabhyAshe dR^iShTvA kR^iShNamavasthitam | manuShyabuddhayo gopAH kR^iShNamUchurhitaiShiNaH ||2-24-20 kR^iShNA tAta na khalveSha sahasA te hayAdhamaH | upasarpyo bhavAnbAlaH pApashchaiSha durAsadaH ||2-24-21 eSha kaMsasya sahajaH prANastAta bahishcharaH | uttamashcha hayendrANAM dAnavo.apratimo yudhi ||2-24-22 trAsanaH sarvabhUtAnAM turagANAM mahAbalaH | avadhyaH sarvabhUtAnAM prathamaH pApakarmaNAm ||2-24-23 gopAnAM tadvachaH shrutvA vadatAM madhusUdanaH | keshinA saha yuddhAya matiM chakre.arisUdanaH ||2-24-24 tataH savyaM dakShiNaM cha maNDalaM sa paribhraman | padbhyAmubhAbhyAM sa hayaH krodhenArujate drumAn ||2-24-25 mukhe lambasate chAsya skandhe keshaghanAvR^ite | balayo.abhratara~NgAbhAH sutruvuH krodhajaM jalam ||2-24-26 sa phenaM vaktrajaM chaiva vavarSha rajasAvR^itam | himakAle yathA vyomni nIhAramiva chandramAH ||2-24-27 govindamaravindAkShaM heShitodgArashIkaraiH | sa phenairvaktranirgIrNaiH prokShayAmAsa bhArata ||2-24-28 khuroddhUtAvasiktena madhukakShodapANDunA | rajasA sa hayaH kR^iShNaM chakArAruNamUrdhajam ||2-24-29 plutavalgitapAdastu takShamANo dharAM khuraiH | dantAnnirdashamAnastu keshI kR^iShNAmupAdravat ||2-24-30 sa saMsaktastu kR^iShNena keshI turagasattamaH | pUrvAbhyAM charaNAbhyAM vai kR^iShNaM vakShasyatADayat ||2-24-31 punaH punaH sa cha balI prAhiNotpArshvataH khurAn | kR^iShNasya dAnavo ghoraM prahAramamitaujasaH ||2-24-32 vaktreNa chAsya ghoreNa tIkShNadaMShTrAyudhena vai | adashadbAhushikharaM kR^iShNasya ruShito hayaH ||2-24-33 sa lambakesarasaTaH kR^iShNena saha sa~NgataH | rarAja keshI meghena saMsaktaH kha ivAMshumAn ||2-24-34 urastasyorasA hantumiyeSha balavAnhayaH | vegena vAsudevasya krodhAddviguNavikramaH ||2-24-35 tasyotsiktasya balavAn kR^iShNo.apyamitavikramaH | bAhumAbhoginam kR^itvA mukhe kruddhaH samAdadhat ||2-24-36 sa taM bAhumashakto vai khAdituM bhoktumeva cha | dashanairmUlanirmuktaiH saphenaM rudhiraM vaman ||2-24-37 vipATitAbhyAmoShThAbhyAM kaTAbhyAM vidalIkR^ItaH | akShiNI vikR^Ite chakre visR^ite muktabandhane ||2-24-38 nirastahanurAviShTaH shoNitAktavilochanaH | utkarNo naShTachetAstu sa keshI bahvacheShTata ||2-24-39 utpatannasakR^itpAdaiH shakR^inmUtraM samutsR^ijan | khinnA~NgaromA shrAntastu niryatnacharaNo.abhavat ||2-24-40 keshivaktravilagnastu kR^iShNabAhurashobhata | vyAbhugna iva gharmAnte chandrArdhakiraNairghanaH ||2-24-41 keSHI cha kR^iShNAsaMsaktaH shAntagAtro vyarochata | prabhAtAvanatashchandraH shrAnto merumivAshritah ||2-24-42 tasya kR^iShNabhujoddhUtAH keshino dashanA mukhAt | petuH sharadi nistoyAH sitAbhrAvayavA iva ||2-24-43 sa tu keshI bhR^ishaM shAntaH kR^iShNenAkliShTakarmaNA | svabhujaM svAyataM kR^itvA pATito balavattadA ||2-24-44 sa pATito bhujenAjau kR^iShNena vikR^itAnanaH | keshI nadanmahAnAdaM dAnavo vyathitastadA || 2-24-45 vighUrNamAnastrastA~Ngo mukhAdrudhiramudvaman | bhR^ishaM vya~NgIkR^itavapurnikR^ittArdha ivAchalaH ||2-24-46 vyAditAsyo mahAraudraH so.asuraH kR^iShNabAhunA | nipapAta yathA kR^itto nAgo hi dvidalIkR^itah ||2-24-47 bAhunA kR^ittadehasya keshino rUpamAbabhau | pashoriva mahAghoraM nihatasya pinAkinA ||2-24-48 dvipAdapR^iShThapuchChArddhe shravaNaikAkShinAsike | keshinastaddvidhAbhUte dve chArdhe rejatuH kShitau ||2-24-49 keshidantakShatasyApi kR^iShNasya shushubhe bhujaH | vR^iddhaH sAla ivAraNye gajendradashanA~NkitaH ||2-24-50 taM hatvA keshinaM yuddhe kalpayitvA cha bhAgashaH | kR^iShNaH padmapalAshAkSho hasaMstatraiva tasthivAn ||2-24-51 taM hataM keshinaM dR^iShTvA gopA gopastriyastathA | babhUvurmuditAH sarve hatavighnA gataklamAH ||2-24-52 dAmodaraM tu shrImantaM yathAsthAnaM yathAvayaH | abhyanandanpriyairvAkyaiH pUjayantaH punaH punaH ||2-24-53 gopA UchuH aho tAta kR^itaM karma hato.ayaM lokakaNTakaH | daityaH kShiticharaH kR^iShNa hayarUpaM samAsthitaH ||2-24-54 kR^itaM vR^indAvanaM kShemaM sevyaM nR^imR^IgapakShiNAm | ghnatA pApamimaM tAta keshinaM hayadAnavam ||2-24-55 hatA no bahavo gopA gAvo vatseShu vatsalAH | naike chAnye janapadA hatAnena durAtmanA ||2-24-56 esha saMvartakaM kartumudyataH khalu pApakR^it | nR^ilokaM nirnaraM kR^ItvA chartukAmo yathAsukham ||2-24-57 naitasya pramukhe sthAtuM kashchichChakto jijIviShuH | api devasamUheShu kiM punaH pR^ithivItale ||2-24-58 vaishampAyana uvAcha athAhAntarhito vipro nAradaH khagamo muniH | prIto.asmi viShNo devesha kR^iShNa kR^iShNeti chAbravIt ||2-24-59 nArada uvAcha yadidaM duShkaraM karma kR^itaM keshijighAmsayA | tvayyeva kevalaM yuktaM tridive tryambakasya vA ||2-24-60 ahaM yuddhotsukastAta tvadgatenAntarAtmanA | idaM narahayaM yuddhaM draShTuM svargAdihAgataH ||2-24-61 pUtanAnidhanAdIni karmANi tava dR^iShTavAn | ahaM tvanena govinda karmaNA paritoShitaH ||2-24-62 hayAdasmAnmahendro.api bibheti balasUdana | kurvANAchcha vapurghoraM keshino duShTachetasaH ||2-24-63 yattvayA pATito deho bhujenAyataparvaNA | eSho.asya mR^ityurantAya vihito vishvayoninA ||2-24-64 yasmAttvayA hataH keshI tasmAnmachChAsanaM shR^iNU | keshavo nama nAmnA tvaM khyAto loke bhaviShyasi ||2-24-65 svastyastu bhavato loke sAdhu yAmyahamAshugaH | kR^ityasheSham cha te kAryaM shaktastvamasi mA chiram ||2-24-66 tvayi kAryAntaragate narA iva divaukasaH | viDambayantaH krIDanti lIlAM tvadbalamAshritAH ||2-24-67 abhyAshe vartate kAlo bhAratasyAhavodadheH | hastaprAptAni yuddhAni rAj~nAM tridivagAminAm ||2-24-68 panthAnaH shodhitA vyomni vimAnArohaNordhvagAH | avakAshA vibhajyante shakraloke mahIkShitAm ||2-24-69 ugrasenasute shAnte padasthe tvayi keshava | abhitastanmahadyuddhaM bhaviShyati mahIkShitAm ||2-24-70 tvAM chApratimakarmANaM saMshrayiShyanti pANDavAH | bhedakAle narendrANAM pakShagrAho bhaviShyasi ||2-24-71 tvayi rAjAsanasthe hi rAjashriyamanuttamAm | shubhAM tyakShyanti rAjAnastvatprabhAvAnna saMshayaH ||2-24-72 eSha me kR^iShNa sandeshaH shrutibhiH khyAtimeShyati | devatAnAM divisthAnAM jagatashcha jagatpate ||2-24-73 dR^iShTaM me bhavataH karma dR^iShTashchAsi mayA prabho | kaMSe bhUyaH sameShyAmi sAdhite sAdhu yAmyaham ||2-24-74 evamuktvA sa tu tadA nAradaH khaM jagAma ha | nAradasya vachaH shrutvA devasa~NgItayoninaH ||2-24-75 tatheti sa samAbhAShya punargopAn samAsadat | gopAH kR^iShNaM samAsAdya vivivshurvrajameva ha ||2-24-76 iti srimahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi keshivadhe chaturviMsho.adhyAyaH