## Harivamsa Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva Chapter 30 - Slaying of Kamsa Itranslated by K S Ramachandran ramachandran_ksr@yahoo.ca, June 28, 2008## Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr If you find any errors compared to Chitrashala Press edn, send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com ---------------------------------------------------------------- atha triMsho.adhyAyaH kaMsavadhaH vaishampAyana uvAcha pravishantaM tu vegena mArutAvalgitAMbaram | pUrvajaM purataH kR^itvA kR^iShNaM kamalalochanam ||2-30-1 gajadantakR^itollekhaM subhujaM devakIsutam | lIlAkR^itA~NgadaM vIraM madena rudhireNa cha ||2-30-2 valgamAnaM yathA simhaM vyUhamAnaM yathA ghanam | bAhushabdaprahAreNa chAlayantaM vasuMdharAm ||2-30-3 augraseniH samAlokya dantidantodyatAyudham | kR^iShNaM bhR^ishAyastamukhaH saroShaM samudaikShata ||2-30-4 bhujAsaktena shushubhe gajadantena keshavaH | chandrArdhabimbasaMsakto yathaikashikharo giriH ||2-30-5 valgamAne tu govinde sa kR^itsnoragasAgaraH | janaughapratinAdena pUryamANa ivAbabhau ||2-30-6 tataH krodhAbhitAmrAkShaH kaMsaH paramakopanaH | chANUramAdishadyuddhe kR^iShNasya sumahAbalam ||2-30-7 andhraM mallaM cha nikR^itiM muShTikaM cha mahAbalam | baladevAya sakrodho dideshAdrichayopamam ||2-30-8 kaMsenApi samAj~naptashchANUraH pUrvameva tu | yoddhavyaM saha kR^iShNena tvayA yatnavateti vai ||2-30-9 sa roSheNA tu chANUraH kaShAyIkR^italochanaH | abhyAvartata yuddhArthamapAM pUrNo yathA ghanaH ||2-30-10 avaghuShTe samAje tu nishshabdastimite jane | yAdavAH sahitAstatra idaM vachanamabruvan ||2-30-11 bAhuyuddhamidam raMge saprAshnikamakAtaram | kriyAbalasamAj~nAtamashastraM nirmitaM purA ||2-30-12 adbhishchAtishramo nityaM vineyaH kAladarshibhiH | karISheNa cha mallasya satataM satkriyA smR^itA ||2-30-13 sthito bhUmigatenaiva yo yathA mArgataH sthitaH | saMyujyatashcha paryAyaH prAshnikaiH samudAhR^itaH ||2-30-14 bAlo vA yadi vA vR^iddho madhyo vApi kR^isho.api vA | balastho vA sthito raMge j~neyaH kakShAntareNa vai ||2-30-15 balatashcha kriyAtashcha bAhuyuddhavishAradaiH | nipAtAnantaraM kiMchinna kartavyaM vijAnatA ||2-30-16 tadidaM prastutaM raMge yuddhaM kR^iShNAndhramallayoH | bAlAH kR^iShNo mahAnandhraH kathaM na syAdvichAraNA ||2-30-17 tataH kilakilAshabdaH samAje samavartata | prAvalgata cha govindo vAkyaM chedamuvAcha ha ||2-30-18 ahaM bAlo mahAnandhro vapuShA parvatopamaH | yuddhaM mamAnena saha rochate bAhushAlinA ||2-30-19 yuddhavyatikramaH kashchinna bhaviShyati matkR^itaH | na hyahaM bAhuyodhAnAM dUShayiShyAmi yanmatam || 2-30-20 yo.ayaM karIShadharmashcha toyadharmashcha raMgajaH | kaShAyasya cha saMsargaH samayo hyeSha kalpitaH ||2-30-21 samyamaH sthiratA shauryaM vyAyAmaH satkriyA balam | raMge cha niyatA siddhiretadyuddhavidAM matam ||2-30-22 avairamevaM yadayaM savairaM kartumudyataH | atra vai nigrahaH kAryastoShayiShyAmyahaM jagat ||2-30-23 karUSheShu prasUto.ayaM chANUro nAma nAmataH | bAhuyodhI sharIreNa karmabhishchAru chintyatAm ||2-30-24 etena bahavo mallA nipAtAnantaraM hatAH | ra~NgapratApakAmena mallamArgashcha dUShitaH ||2-30-25 shastrasiddhistu yodhAnAM saMgrAme shastrayodhinAm | ra~Ngasiddhistu mallAnAM pratimallanipAtajA ||2-30-26 raNe vijayamAnasya kIrtirbhavati shAshvatI | hatasyApi raNe shastrairnAkapR^iShThaM vidhIyate ||2-30-27 raNe hyubhayataH siddhirhatasyeha ghnato.api vA | sA hi prANAntikI yAtrA mahadbhiH sAdhu pUjitA ||2-30-28 ayaM tu mArgo balataH kriyAtashcha viniHsR^itaH | mR^itasya ra~Nge kva svargo jayato vA kuto ratiH ||2-30-29 ye tu kechitsvadoSheNa rAj~naH paNDitamAninaH | pratApArthe hatA mallA mallahanturvadho hi saH ||2-30-30 evaM sa~njalpatAmeva tAbhyAM yuddhaM sudAruNam | ubhAbhyAmabhavadghoraM vAraNAbhyAM yathA vane ||2-30-31 kR^itapratikR^itaishchitrairbAhubhishcha sakaNTakaiH | sannipAtAvadhUtaishcha pramAthonmathanaistathA ||2-30-32 tAvubhAvapi saMshliShTau yathA shailamayau tathA | kShepaNairmuShTibhishchaiva varAhodbhUtaniHsvanaiH ||2-30-33 kIlairvajranipAtaishcha prasR^iShTAbhistathaiva cha | shalAkAnakhapAtaishcha pAdodbhUtaishcha dAruNaiH ||2-30-34 jAnubhishchAshmanirghoShaiH shirAbhyAM chAvaghaTTitaiH | tadyuddhamabhavadghoramashastraM bAhutejasA ||2-30-35 bAhughrANena shUrANAM samAjotsavasannidhau | arajyata janaH sarvaH sotkriShTaninadotthitaH ||2-30-36 sAdhuvAdAMshcha ma~ncheShu ghoShayantyapare janAH | tataH prasvinnavadanaH kR^iShNApraNihitekShaNaH | nyavArayata tUryANi kaMsaH savyena pANinA ||2-30-37 pratiShiddheShu tUryeShu mR^ida~ngAdiShu teShu vai | khe sa~NgatAnyavAdyanta devatUryANyanekashaH ||2-30-38 yuddhyamAne hR^iShIkeshe puNDarIkanibhekShaNe | svayameva pravAdyanta tUryaghoShAstu sarvashaH ||2-30-39 antardhAnagatA devA vimAnaiH kAmarUpibhiH | cherurvidyAdharaiH sArdhaM kR^iShNasya jayakA~NkShiNaH ||2-30-40 jayasva kR^iShNa chANUraM dAnavaM mallarUpiNam | iti saptarShayaH sarve Uchushchaiva nabhogatAH ||2-30-41 chANUreNa chiraM kAlaM kRIDitvA devakIsutaH | balamAhArayAmAsa kaMsasyAbhAvadarshivAn ||2-30-42 tatashchachAla vasudhA ma~nchAshchaiva jughUrNire | mukuTAshchApi kaMsasya papAta maNiruttamaH ||2-30-43 dorbhyAmAnamya kR^iShNastu chANUraM shIrNajIvitam | prAharanmuShTinA mUrdhni vakShasyAhatya jAnunA ||2-30-44 nissR^ite sAshrurudhire tasya netre sabandhane | tApanIye yathA ghaNTe kakShopari vilambite ||2-30-45 papAta sa tu ra~Ngasya madhye niHsR^italochanaH | chANUro vigataprANo jIvitAnte mahItale ||2-30-46 dehena tasya mallasya chANUrasya gatAyuShaH | sanniruddho mahAra~NgaH sa shaileneva lakShyate ||2-30-47 rauhiNeyo hate tasmiMshchANUre baladarpite | jagrAha muShTikaM raMge kR^iShNastoshalakaM punaH ||2-30-48 sannipAte tu tau mallau prathame krodhamUrchChitau | sameyAtAM rAmakR^iShNau kAlasya vashavartinau ||2-30-49 nirghAtAvanatau bhUtvA ra~Ngamadhye vavalgatuH | kR^iShNastoshalamudyamya girishR^i~NgopamaM balI | bhrAmayitvA shataguNaM niShpipeSha mahItale |d|2-30-50 tasya kR^ShNAbhipannasya pIDitasya balIyasaH | mukhAdrudhiramatyarthamujjagAma mumUrShataH ||2-30-51 saMkarShaNastu suchiraM yodhayitvA mahAbalaH | andhramallaM mahAmallo maNDalAni vyadarshayat ||2-30-52 muShTinaikena tejasvI sAshanistanayitnunA | shirasyabhyahanadvIro vajreNeva mahAgirim ||2-30-53 sa niShpatitamastiShko visrastanayano bhuvi | papAta nihatastena tato nAdo mahAnabhUt ||2-30-54 andhratoshalakau hatvA kR^iShNasaMkarShaNAvubhau | krodhasaMraktanayanau raMgamadhye vavalgatuH ||2-30-55 samAjavATo nirmallaH so.abhavadbhImadarshanaH | andhre tadA mahAmalle muShTike cha nipAtite ||2-30-56 ye cha saMprekShakA gopA nandagopapurogamAH | bhayakShobhitasarvA~NgAH sarve tatrAvatasthire ||2-30-57 harShajaM vAri netrAbhyAM varShamANA pravepatI | prasravotpIDitA kR^iShNaM devakI samudaikShata ||2-30-58 kR^iShNadarshanajAtena bAShpeNAkulitekShaNA | vasudevo jarAM tyaktvA snehena taruNAyate ||2-30-59 vAramukhyAshcha tAH sarvAH kR^iShNasya mukhapa~Nkajam | papurhi netrabhramarairnimeShAntaragAmibhiH ||2-30-60 kaMsasyAtha mukhe svedo bhrUbhedAntaragocharaH | abhavadroShaniryAsaH kR^iShNasaMdarshaneritaH ||2-30-61 keshavAyasadhUmena roShanishvAsavAyunA | dIptamantargataM tasya hR^idayaM mAnasAgninA ||2-30-62 tasya prasphuritauShThasya svinnAlikatalasya vai | kaMsavaktrasya roSheNa raktasUryAyate vapuH ||2-30-63 krodharaktAnmukhAttasya niHsR^itAH svedabindavaH | yathA ravikaraspR^iShTA vR^ikShAvashyAyabindavaH ||2-30-64 so.aj~nApayata saMkruddhaH puruShAnvyAyatAnbahUn | gopAvetau samAjaughAnniShkrAmyetAM vanecharau ||2-30-65 na chaitau draShTumichChAmi vikR^itau pApadarshanau | gopAnAmapi me rAjye na kashchitsthAtumarhati ||2-30-66 nandagopashcha durmedhAH pApeShvabhirato mama | AyasairnigaDAkArairlohapAshairnigR^ihyatAM ||2-30-67 vasudevashcha durvR^itto nityaM dveShakaro mama | avR^iddhArheNa daNDena kShipramadyaiva shAsyatAm ||2-30-68 ye cheme prAkR^itA gopA dAmodaraparAyaNAH | hriyantAM gAva eteShAM yachchAsti vasu ki~nchana ||2-30-69 evamAj~nApayAnaM taM kaMsaM paruShabhAShiNam | dadarshAyastanayanaH kR^iShNaH satyaparAkramaH ||2-30-70 kShipte pitari chukrodha nandagope cha keshavaH | j~nAtInAM cha vyathAM dR^iShTvA visaMj~nAM chaiva devakIm ||2-30-71 sa simha iva vegena keshavo jAtavikramaH | ArurukShurmahAbAhuH kaMsanAshArthamachyutaH ||2-30-72 ra~NgamadhyAdutpapAta kR^iShNaH kaMsAsanAntikam | asajjadvAyunAkShipto yathA svastho ghanAghanaH ||2-30-73 dadR^ishurna hi taM sarve ra~NgamadhyAdavaplutam | kevalaM kaMsapArshvasthaM dadR^ishuH puravAsinaH ||2-30-74 so.api kaMsastathAyastaH parItaH kAladharmaNA | AkAshAdiva govindaM mene tatrAgataM prabhum ||2-30-75 sa kR^iShNenAyataM kR^itvA bAhuM parighasannibham | mUrdhajeShu parAmR^iShTaH kaMso vai ra~ngasaMsadi ||2-30-76 mukuTashchApatattasya kA~nchano vajrabhUShitaH | shirasastasya kR^iShNena parAmR^iShTasya pANinA ||2-30-77 sa grahagrastakeshashcha kaMso niryatnatAM gataH | tathaiva cha visaMmUDho vaikalyaM samapadyata ||2-30-78 nigR^ihItashcha kesheShu gatAsuriva niHshvasan | na shashAka mukhaM draShTuM kaMsaH kR^iShNasya vai tadA ||2-30-79 vikuNDalAbhyAM karNAbhyAM chinnahAreNA vakShasA | pralambAbhyAM cha bAhubhyAM gAtrairvisR^itabhUShaNaiH ||2-30-80 bhraMshitenottarIyeNa sahasAvalitAnanaH | cheShTamAnaH samAkShiptaH kaMsaH kArShNena tejasA ||2-30-81 chakarSha cha mahAra~Nge ma~nchAnniShkramya keshavaH | kesheShu taM balAdgR^ihya kaMsaM kleshArhatAM gatam ||20-30-82 kR^iShyamANaH sa kR^iShNena bhojarAjo mahAdyutiH | samAjavATe parikhAM dehakR^iShTAM chakAra ha ||2-30-83 samAjavATE krIDitvA vikR^iShya cha gatAyuSham | kR^iShNo visarjayAmAsa kaMsadehamadUrataH ||2-30-84 dharaNyAM mR^iditaH shishye tasya dehaH sukhochitaH | krameNa viparItena pAMsubhiH paruShIkR^itaH ||2-30-85 tasya tadvadanaM shyAmaM suptAkShaM mukuTaM vinA | na vibhAti viparyastaM vipalAshaM yathAmbujam ||2-30-86 asaMgrAmahataH kaMsaH sa bANairaparikShataH | keshagrAhAnnirastAsurvIramArgAnnirAkR^itaH ||2-30-87 tasya dehe prakAshante sahasA keshavArpitAH | mAMsachChedaghanAH sarve nakhAgrA jIvitachChidaH ||2-30-88 taM hatvA puNDarIkAkShaH praharShAddviguNaprabhaH | vavande vasudevasya pAdau nihatakaNTakaH ||2-30-89 mAtushcha shirasA pAdau nipIDya yadunandanaH | sAsi~nchatprasravotpIDaiH kR^iShNamAnandaniHsR^itaiH ||2-30-90 yAdavAMshchaiva tAnsarvAnyathAsthAnaM yathAvayaH | paprachCha kushalaM kR^iShNo dIpyamAnaH svatejasA ||20-30-91 baladevo.api dharmAtmA kaMsabhrAtaramUrjitam | bAhubhyAmeva tarasA sunAmAnamapothayat ||20-30-92 tau jitArI jitakrodhau chiraviproShitau vraje | svapiturbhavanaM vIrau jagmaturhR^iShTamAnasau || 2-30-93 iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi kaMsavadhe triMsho.adhyAyaH