#Harivamsha Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva Chapter 58 - Building the City of Dvaravati Itranslated by K S Ramachandran, ramachandran_ksr@yahoo.ca, September 25, 2008 Note:Spelling mistakes have been corrected in verse 59, line 1 ; and verse 64, line 1 ## Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr If you find any errors compared to Chitrashala Press edn, send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com --------------------------------------------------------------- athAShTapa~nchAshattamo.adhyAyaH dvAravatInagaranirmANam vaishampAyana uvAcha tataH prabhAte vimale bhAskare udite tadA | kR^itajApyo hR^iShIkesho vanAnte niShasAda ha ||2-58-1 parichakrAma taM deshaM durgasthAnadidR^ikShayA | upatasthuH kulaprAgryA yAdavA yadunandanam ||2-58-2 rohiNyAmahani shreShThe svasti vAchya dvijottamAn | puNyAhaghoShairvipulairdurgasyArabdhavAnkriyAm ||2-58-3 tataH pa~NkajapatrAkSho yAdavAnkeshisUdanaH | provAcha vadatAM shreShTho devAnvR^itraripuryathA ||2-58-4 kalpiteyaM mayA bhUmiH pashyadhvaM devasadmavat | nAma chAsyAH kR^itaM puryAH khyAtiM yadupayAsyati ||2-58-5 iyaM dvAravatI nAma pR^ithivyAM nirmitA mayA | bhaviShyati purI ramyA shakrasyevAmarAvatI ||2-58-6 tAnyevAsyAH kArayiShye chihnAnyAyatanAni cha | chatvArAnrAjamArgAMshcha samyagantaHpurANi cha ||2-58-7 devA ivAtra modantu bhavanto vigatajvarAH | bAdhamAnA ripUnugrAnugrasenapurogamAH ||2-58-8 gR^ihyantAM veshmavAstUni kalpyantAM trikachatvarAH | mIyantAM rAjamArgAshcha prAsAdasya cha yA gatiH ||2-58-9 preShyantAM shilpimukhyAnAM yuktAnAM veshmakarmasu | niyujyantAM cha desheShu preShyakarmakarA janAH ||2-58-10 evamukte tu yadavo gR^ihasa~NgrahatatparAH | yathAniveshaM saMhR^iShTAshchakrurvAstuparigraham ||2-58-11 sUtrahastAstato mAnaM chakruryAdavasattamAH | puNye.ahani mahArAja dvijAtInabhipUjya cha ||2-58-12 vAstudaivatakarmANi vidhinA kArayanti cha | sthapatInatha govindastatrovAcha mahAmatiH ||2-58-13 asmadarthe suvihitaM kriyatAmatra mandiram | viviktachatvArapathaM suniviShTeShTadaivatam ||2-58-14 te tatheti mahAbAhumuktvA sthapatayastadA | durgakarmANi saMskArAnupakalpya yathAvidhi ||2-58-15 yathAnyAyaM nirmimire durgANyAyatanAni cha | sthAnAni nidadhushchAtra brahmAdInAM yathAkramam ||2-58-16 apAmagneH sureshasya dR^iShadolUkhalasya cha | chAturdaivAni chatvAri dvArANi nidadhushcha te ||2-58-17 shuddhAkShamaindraM bhallATaM puShpadantaM tathaiva cha | teShu veshmasu yukteShu yAdaveShu mahAtmasu ||2-58-18 puryAH kShipraM niveshArthaM chintayAmAsa mAdhavaH | tasya daivotthitA buddhirvimalA kShiprakAriNI ||2-58-19 puryAH priyakarI sA vai yadUnAmabhivarddhinI | shilpimukhyastu devAnAM prajApatisutaH prabhuH ||2-58-20 vishvakarmA svamatyA vai purIM saMsthApayiShyati | manasA samanudhyAya tasyAgamanakAraNAt | tridashAbhimukhaH kR^iShNo vivikte samapadyata ||2-58-21 tasminneva tataH kAle shilpAchAryo mahAmatiH | vishvakarmA surashreShThaH kR^iShNasya pramukhe sthitaH ||2-58-22 vishvakarmovAcha shakreNa preShitaH kShipraM tava viShNo dhR^itavrata | ki~NkaraH samanuprAptaH shAdhi mAM kiM karomi te ||2-58-23 yathAsau devadevo me sha~Nkarashcha yathAvyayaH | tathA tvaM deva mAnyo me visheSho nAsti vaH prabho ||2-58-24 trailokyaj~nApikAM vAchamutsR^ijasva mahAbhuja | eSho.asmi paridR^iShTArthaH kiM karomi prashAdhi mAm ||2-58-25 shrutvA vinItaM vachanaM keshavo vishvakarmaNaH | pratyuvAcha yadushreShThaH kaMsAriratulaM vachaH ||2-58-26 shrutArtho devaguhyasya bhavAnyatra vayaM sthitAH | avashyaM tviha kartavyaM sadanaM me surottama ||2-58-27 tadiyaM pUH prakAshArthaM niveshyA mayi suvrata | matprabhAvAnurUpaishcha gR^ihaishcheyaM samantataH ||2-58-28 uttamA cha pR^ithivyAM vai yathA svarge.amarAvatI | tatheyaM hi tvayA kAryA shakto hyasi mahAmate ||2-58-29 mama sthAnamidaM kAryaM yathA vai tridive tathA | martyAH pashyantu me lakShmIM puryA yadukulasya cha ||2-58-30 evamuktastataH prAha vishvakarmA matIshvaraH | kR^iShNamakliShTakarmANaM devAmitravinAshanam ||2-58-31 sarvametatkariShyAmi yattvayAbhihitaM prabho | purI tviyaM janasyAsya na paryAptA bhaviShyati ||2-58-32 bhaviShyati cha vistIrNA vR^iddhirasyAstu shobhanA | chatvAraH sAgarA hyasyAM vichariShyanti rUpiNaH ||2-58-33 yadIchChetsAgaraH kiMchidutkraShTumapi toyarAT | tataH svAyatalakShaNyA purI syAtpuruShottamA ||2-58-34 evamuktastataH kR^iShNaH prAgeva kR^itanishchayaH | sAgaraM saritAM nAthamuvAcha vadatAM varaH ||2-58-35 samudra dasha cha dve cha yojanAni jalAshaye | pratisaMhriyatAmAtmA yadyasti mayi mAnyatA ||2-58-36 avakAshe tvayA datte purIyaM mAmakaM balam | paryAptaviShayA raMyA samagraM visahiShyati ||2-58-37 tataH kR^iShNasya vachanaM shrutvA nadanadIpatiH | sa mArutena yogena utsasarja jalAshayam ||2-58-38 vishvakarmA tataH prItaH puryAH saMlakShya vAstu tat | govinde chaiva sanmAnaM kR^itavAnsAgarastadA ||2-58-39 vishvakarmA tataH kR^iShNamuvAcha yadunanadanam | adyaprabhR^iti govinda sarve samadhirohata ||2-58-40 manasA nirmitA cheyaM mayA pUH pravarA vibho | achireNaiva kAlena gR^ihasaMbAdhamAlinI ||2-58-41 bhaviShyati purI ramyA sudvArA prAgryatoraNA | chayATTAlakakeyUrA pR^IthivyAM kakudopamA ||2-58-42 antaHpuraM cha kR^iShNasya paricharyAkShayaM mahat | chakAra tasyAM puryAM vai deshe tridashapUjite ||2-58-43 tataH sA nirmitA kAntA purI dvAravatI tadA | mAnasena prayatnena vaiShNavIH vishvakarmaNA ||2-58-44 vidhAnavihitadvArA prAkAravarashobhitA | parikhAchayasaMguptA sATTaprAkAratoraNA ||2-58-45 kAntanArInaragaNA vaNigbhirupashobhitA | nAnApaNyagaNAkIrNA khecharIva cha gAM gatA ||2-58-46 prapAvApIprasannodA udyAnairupashobhitA | samantataH saMvR^itA~NgI vanitevAyatekShaNA ||2-58-47 samR^iddhachatvaravatI veshmottamaghanAchitA | rathyAkoTisahasrADhyA shubhrarAjapathottarA ||2-58-48 bhUShayantI samudraM sA svargamindrapurI yathA | pR^ithivyAM sarvaratnAnAmekA nichayashAlinI ||2-58-49 surANAmapi sukShetrA sAmantakShobhakAriNI | aprakAshaM tadAkAshaM prAsAdairupakurvatI ||2-58-50 pR^ithivyAM pR^ithurAShTrAyAM janaughapratinAditA | oghaishcha vArirAjasya shishirIkR^itamArutA ||2-58-51 anUpopavanaiH kAntaiH kAntyA janamanoharA | satArakA dyauriva sA dvArakA pratyarAjata ||2-58-52 prAkAreNArkavarNena shAtakaumbhena saMvR^itA | hiraNyaprativarNaishcha gR^ihairgambhIraniHsvanaiH ||2-58-53 shubhrameghapratIkAshairdvAraiH saudhaishcha shobhitA | kvachitkvachidudagrAgrairupAvR^itamahApathA ||2-58-54 tAmAvasatpurIM kR^iShNaH sarve yAdavanandanAH | abhipretajanAkIrNAM somaH khamiva bhAsayan ||2-58-55 vishvakarmA cha tAM kR^itvA purIM shakrapurImiva | jagAma tridivaM devo govindenAbhipUjitaH ||2-58-56 bhUyashcha buddhirabhavatkR^iShNasya viditAtmanaH | janAnimAndhanaughaishcha tarpayeyamahaM yadi ||2-58-57 sa vaishravaNasaMspR^iShTaM nidhInAmuttamam nidhim | sha~NkhamAhvayatopendro nishi sve bhavane prabhuH ||2-58-58 sa sha~NKhaH keshavAhvAnaM j~nAtvA hi nidhirATsvayam | AjagAma samIpaM vai tasya dvAravatIpateH ||2-58-59 sa sha~NkhaH prA~njalirbhUtvA vinayAdavaniM gataH | kR^iShNaM vij~nApayAmAsa yathA vaishravaNaM tathA ||2-58-60 bhagavankiM mayA kARyaM surANAM vittarakShiNA | viyojaya mahAbAho yatkAryaM yadunandana ||2-58-61 tamuvAcha hR^iShIkeshaH sha~NkhaM guhyakamuttamam | janAH kR^ishadhanA ye.asmiMstAndhanenAbhipUraya ||2-58-62 nechChAmyanashitaM draShTuM kR^ishaM malinameva cha | dehIti chaiva yAchantaM nagaryAM nirdhanaM naram ||2-58-63 vaishampAyana uvAcha gR^ihItvA shAsanaM mUrdhnA nidhirAT keshavasya ha | nidhInAj~nApayAmAsa dvAravatyAM gR^ihe gR^ihe ||2-58-64 dhanaughairabhivarShadhvaM chakruH sarvaM tathA cha te | nAdhano vidyate tatra kShINabhAgyo.api vA naraH ||2-58-65 kR^isho vA malino vApi dvAravatyAM katha~nchana | dvAravatyAM puri purA keshavasya mahAtmanaH ||2-58-66 chakAra vAyorAhvAnaM bhUyashcha puruShottamaH | tatrastha eva bhagavAnyAdavAnAM priya~NkaraH ||2-58-67 prANayonistu bhUtAnAmupatasthe gadAdharam | ekamAsInamekAnte devaguhyadharaM prabhum ||2-58-68 kiM mayA deva kartavyaM sarvagenAshugAminA | yathaiva dUto devAnAM tathaivAsmi tavAnagha ||2-58-69 tamuvAcha tataH kR^iShNo rahasyaM puruSho hariH | mArutaM jagataH prANaM rUpiNaM samupasthitam ||2-58-70 gachCha mAruta deveshamanumAnya sahAmaraiH | sabhAM sudharmAmAdAya devebhyastamihAnaya ||2-58-71 yAdavA dhArmikA hyete vikrAntAshcha sahasrashaH | tasyAM visheyurete vai na tu yA kR^itrimA bhavet ||2-58-72 yA hyakShayA sabhA ramyA kAmagA kAmarUpiNI | sA yadUndhArayetsarvAnyathaiva tridashAMstathA ||2-58-73 saMgR^ihya vachanam tasya kR^iShNasyAkliShTakarmaNaH | vAyurAtmopamagatirjagAma tridivAlayam ||2-58-74 so.anumAnya surAnsarvAnkR^iShNavAkyaM nivedya cha | sabhAM sudharmAmAdAya punarAyAnmahItalam ||2-58-75 sudharmAya sudharmAM tAM kR^iShNAyAkliShTakAriNe | devo devasabhAM datvA vAyurantaradhIyata ||2-58-76 dvAravatyAstu sA madhye keshavena niveshitA | sudharmA yadumukhyAnAM devAnAM tridive yathA ||2-58-77 evaM divyaishcha bhogaishcha jalajaishchAvyayo hariH | dravyairala~Nkaroti sma purIM svAM pramadAmiva ||2-58-78 maryAdAshchaiva sa~nchakre shreNIshcha prakR^itIstathA | balAdhyakShAMshcha yuktAMshcha prakR^itIshAMstathaiva cha ||2-58-79 ugrasenaM narapatiM kAshyaM chApi purohitam | senApatimanAdhR^iShTiM vikadruM mantripu~Ngavam ||2-58-80 yAdavAnAM kulakarAnsthavirAndasha tatra vai | matimAnsthApayAmAsa sarvakAryeShvanantarAn ||2-58-81 ratheshvatiratho yantA dArukaH keshavasya vai | yodhamukhyashcha yodhANAM pravaraH sAtyakiH kR^itaH ||2-58-82 vidhAnamevaM kR^itvAtha kR^iShNaH puryAmaninditaH | mumude yadubhiH sArdhaM lokasraShTA mahItale ||2-58-83 raivatasyAtha kanyAM cha revatIM shIlasammatAm | prAptavAnbaladevastu kR^iShNasyAnumate tadA ||2-58-84 iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi dvAravatInirmANe.aShTapa~nchAshattamo.adhyAyaH <\pre> <\html>