#Harivamsha Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva
Chapter 58 - Building the City of Dvaravati
Itranslated by K S Ramachandran, ramachandran_ksr@yahoo.ca, 
September 25, 2008
Note:Spelling mistakes have been corrected in 
verse 59, line 1 ; and   verse 64, line 1 ##

Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
---------------------------------------------------------------
     athAShTapa~nchAshattamo.adhyAyaH
         dvAravatInagaranirmANam

vaishampAyana uvAcha 
tataH prabhAte vimale bhAskare udite tadA |
kR^itajApyo hR^iShIkesho vanAnte niShasAda ha ||2-58-1
parichakrAma taM deshaM durgasthAnadidR^ikShayA |
upatasthuH kulaprAgryA yAdavA yadunandanam ||2-58-2
rohiNyAmahani shreShThe svasti vAchya dvijottamAn |
puNyAhaghoShairvipulairdurgasyArabdhavAnkriyAm ||2-58-3
tataH pa~NkajapatrAkSho yAdavAnkeshisUdanaH |
provAcha vadatAM shreShTho devAnvR^itraripuryathA ||2-58-4
kalpiteyaM mayA bhUmiH pashyadhvaM devasadmavat |
nAma chAsyAH kR^itaM puryAH khyAtiM yadupayAsyati ||2-58-5
iyaM dvAravatI nAma pR^ithivyAM nirmitA mayA |
bhaviShyati purI ramyA shakrasyevAmarAvatI ||2-58-6
tAnyevAsyAH kArayiShye chihnAnyAyatanAni cha |
chatvArAnrAjamArgAMshcha samyagantaHpurANi cha ||2-58-7
devA ivAtra modantu bhavanto vigatajvarAH |
bAdhamAnA ripUnugrAnugrasenapurogamAH ||2-58-8
gR^ihyantAM veshmavAstUni kalpyantAM trikachatvarAH |
mIyantAM rAjamArgAshcha prAsAdasya cha yA gatiH ||2-58-9
preShyantAM shilpimukhyAnAM yuktAnAM veshmakarmasu |
niyujyantAM cha desheShu preShyakarmakarA janAH ||2-58-10
evamukte tu yadavo gR^ihasa~NgrahatatparAH |
yathAniveshaM saMhR^iShTAshchakrurvAstuparigraham ||2-58-11
sUtrahastAstato mAnaM chakruryAdavasattamAH |
puNye.ahani mahArAja dvijAtInabhipUjya cha ||2-58-12
vAstudaivatakarmANi vidhinA kArayanti cha |
sthapatInatha govindastatrovAcha mahAmatiH ||2-58-13
asmadarthe suvihitaM kriyatAmatra mandiram | 
viviktachatvArapathaM suniviShTeShTadaivatam ||2-58-14
te tatheti mahAbAhumuktvA sthapatayastadA |
durgakarmANi saMskArAnupakalpya yathAvidhi ||2-58-15
yathAnyAyaM nirmimire durgANyAyatanAni cha |
sthAnAni nidadhushchAtra brahmAdInAM yathAkramam ||2-58-16
apAmagneH sureshasya dR^iShadolUkhalasya cha |
chAturdaivAni chatvAri dvArANi nidadhushcha te ||2-58-17
shuddhAkShamaindraM bhallATaM puShpadantaM tathaiva cha |
teShu veshmasu yukteShu yAdaveShu mahAtmasu ||2-58-18
puryAH kShipraM niveshArthaM chintayAmAsa mAdhavaH |
tasya daivotthitA buddhirvimalA kShiprakAriNI ||2-58-19
puryAH priyakarI sA vai yadUnAmabhivarddhinI |
shilpimukhyastu devAnAM prajApatisutaH prabhuH ||2-58-20
vishvakarmA svamatyA vai purIM saMsthApayiShyati |
manasA samanudhyAya tasyAgamanakAraNAt |
tridashAbhimukhaH kR^iShNo vivikte samapadyata ||2-58-21
tasminneva tataH kAle shilpAchAryo mahAmatiH |
vishvakarmA surashreShThaH kR^iShNasya pramukhe sthitaH ||2-58-22

vishvakarmovAcha 
shakreNa preShitaH kShipraM tava viShNo dhR^itavrata |
ki~NkaraH samanuprAptaH shAdhi mAM kiM karomi te ||2-58-23
yathAsau devadevo me sha~Nkarashcha yathAvyayaH |
tathA tvaM deva mAnyo me visheSho nAsti vaH prabho ||2-58-24
trailokyaj~nApikAM vAchamutsR^ijasva mahAbhuja |
eSho.asmi paridR^iShTArthaH kiM karomi prashAdhi mAm ||2-58-25
shrutvA vinItaM vachanaM keshavo vishvakarmaNaH |
pratyuvAcha yadushreShThaH kaMsAriratulaM vachaH ||2-58-26
shrutArtho devaguhyasya bhavAnyatra vayaM sthitAH |
avashyaM tviha kartavyaM sadanaM me surottama ||2-58-27
tadiyaM pUH prakAshArthaM niveshyA mayi suvrata |
matprabhAvAnurUpaishcha gR^ihaishcheyaM samantataH ||2-58-28
uttamA cha pR^ithivyAM vai yathA svarge.amarAvatI |
tatheyaM hi tvayA kAryA shakto hyasi mahAmate ||2-58-29
mama sthAnamidaM kAryaM yathA vai tridive tathA |
martyAH pashyantu me lakShmIM puryA yadukulasya cha ||2-58-30
evamuktastataH prAha vishvakarmA matIshvaraH |
kR^iShNamakliShTakarmANaM devAmitravinAshanam ||2-58-31
sarvametatkariShyAmi yattvayAbhihitaM prabho |
purI tviyaM janasyAsya na paryAptA bhaviShyati ||2-58-32
bhaviShyati cha vistIrNA vR^iddhirasyAstu shobhanA |
chatvAraH sAgarA hyasyAM  vichariShyanti rUpiNaH ||2-58-33
yadIchChetsAgaraH kiMchidutkraShTumapi toyarAT |
tataH svAyatalakShaNyA purI syAtpuruShottamA ||2-58-34
evamuktastataH kR^iShNaH prAgeva kR^itanishchayaH |
sAgaraM saritAM nAthamuvAcha vadatAM varaH ||2-58-35 
samudra dasha cha dve cha yojanAni jalAshaye |
pratisaMhriyatAmAtmA yadyasti mayi mAnyatA ||2-58-36
avakAshe tvayA datte purIyaM mAmakaM balam |
paryAptaviShayA raMyA samagraM visahiShyati ||2-58-37
tataH kR^iShNasya vachanaM shrutvA nadanadIpatiH |
sa mArutena yogena utsasarja jalAshayam ||2-58-38
vishvakarmA tataH prItaH puryAH saMlakShya vAstu tat |
govinde chaiva sanmAnaM kR^itavAnsAgarastadA ||2-58-39
vishvakarmA tataH kR^iShNamuvAcha yadunanadanam |
adyaprabhR^iti govinda sarve samadhirohata ||2-58-40
manasA nirmitA cheyaM mayA pUH pravarA vibho |
achireNaiva kAlena gR^ihasaMbAdhamAlinI ||2-58-41
bhaviShyati purI ramyA sudvArA prAgryatoraNA |
chayATTAlakakeyUrA pR^IthivyAM kakudopamA ||2-58-42
antaHpuraM cha kR^iShNasya paricharyAkShayaM mahat |
chakAra tasyAM puryAM vai deshe tridashapUjite ||2-58-43
tataH sA nirmitA kAntA purI dvAravatI tadA |
mAnasena prayatnena vaiShNavIH vishvakarmaNA ||2-58-44
vidhAnavihitadvArA prAkAravarashobhitA |
parikhAchayasaMguptA sATTaprAkAratoraNA ||2-58-45
kAntanArInaragaNA vaNigbhirupashobhitA |
nAnApaNyagaNAkIrNA khecharIva cha gAM gatA ||2-58-46
prapAvApIprasannodA udyAnairupashobhitA |  
samantataH saMvR^itA~NgI vanitevAyatekShaNA ||2-58-47
samR^iddhachatvaravatI veshmottamaghanAchitA |
rathyAkoTisahasrADhyA shubhrarAjapathottarA ||2-58-48 
bhUShayantI samudraM sA svargamindrapurI yathA |
pR^ithivyAM sarvaratnAnAmekA nichayashAlinI ||2-58-49
surANAmapi sukShetrA sAmantakShobhakAriNI |
aprakAshaM tadAkAshaM prAsAdairupakurvatI ||2-58-50
pR^ithivyAM pR^ithurAShTrAyAM janaughapratinAditA |
oghaishcha vArirAjasya shishirIkR^itamArutA ||2-58-51
anUpopavanaiH kAntaiH kAntyA janamanoharA |
satArakA dyauriva sA dvArakA pratyarAjata ||2-58-52
prAkAreNArkavarNena shAtakaumbhena saMvR^itA |
hiraNyaprativarNaishcha gR^ihairgambhIraniHsvanaiH ||2-58-53
shubhrameghapratIkAshairdvAraiH saudhaishcha shobhitA |
kvachitkvachidudagrAgrairupAvR^itamahApathA ||2-58-54
tAmAvasatpurIM kR^iShNaH sarve yAdavanandanAH |
abhipretajanAkIrNAM somaH khamiva bhAsayan ||2-58-55
vishvakarmA cha tAM kR^itvA purIM shakrapurImiva |
jagAma tridivaM devo govindenAbhipUjitaH ||2-58-56
bhUyashcha buddhirabhavatkR^iShNasya viditAtmanaH |
janAnimAndhanaughaishcha tarpayeyamahaM yadi ||2-58-57
sa vaishravaNasaMspR^iShTaM nidhInAmuttamam nidhim |
sha~NkhamAhvayatopendro nishi sve bhavane prabhuH ||2-58-58
sa sha~NKhaH keshavAhvAnaM j~nAtvA hi nidhirATsvayam |
AjagAma samIpaM vai tasya dvAravatIpateH ||2-58-59
sa sha~NkhaH prA~njalirbhUtvA vinayAdavaniM gataH |
kR^iShNaM vij~nApayAmAsa yathA vaishravaNaM tathA ||2-58-60
bhagavankiM mayA kARyaM surANAM vittarakShiNA |
viyojaya mahAbAho yatkAryaM yadunandana ||2-58-61
tamuvAcha hR^iShIkeshaH sha~NkhaM guhyakamuttamam |
janAH kR^ishadhanA ye.asmiMstAndhanenAbhipUraya ||2-58-62
nechChAmyanashitaM draShTuM kR^ishaM malinameva cha |
dehIti chaiva yAchantaM nagaryAM nirdhanaM naram ||2-58-63

vaishampAyana uvAcha
gR^ihItvA shAsanaM mUrdhnA nidhirAT keshavasya ha |
nidhInAj~nApayAmAsa dvAravatyAM gR^ihe gR^ihe ||2-58-64   
dhanaughairabhivarShadhvaM chakruH sarvaM tathA cha te |
nAdhano vidyate tatra kShINabhAgyo.api vA naraH ||2-58-65
kR^isho vA malino vApi dvAravatyAM katha~nchana |
dvAravatyAM puri purA keshavasya mahAtmanaH ||2-58-66
chakAra vAyorAhvAnaM bhUyashcha puruShottamaH |
tatrastha eva bhagavAnyAdavAnAM priya~NkaraH ||2-58-67
prANayonistu bhUtAnAmupatasthe gadAdharam | 
ekamAsInamekAnte devaguhyadharaM prabhum ||2-58-68
kiM mayA deva kartavyaM sarvagenAshugAminA |
yathaiva dUto devAnAM tathaivAsmi tavAnagha ||2-58-69
tamuvAcha tataH kR^iShNo rahasyaM puruSho hariH |    
mArutaM jagataH prANaM rUpiNaM samupasthitam ||2-58-70
gachCha mAruta deveshamanumAnya sahAmaraiH |
sabhAM sudharmAmAdAya devebhyastamihAnaya ||2-58-71
yAdavA dhArmikA hyete vikrAntAshcha sahasrashaH |
tasyAM visheyurete vai na tu yA kR^itrimA bhavet ||2-58-72
yA hyakShayA sabhA ramyA kAmagA kAmarUpiNI |
sA yadUndhArayetsarvAnyathaiva tridashAMstathA ||2-58-73 
saMgR^ihya vachanam tasya kR^iShNasyAkliShTakarmaNaH |
vAyurAtmopamagatirjagAma tridivAlayam ||2-58-74
so.anumAnya surAnsarvAnkR^iShNavAkyaM nivedya cha |
sabhAM sudharmAmAdAya punarAyAnmahItalam ||2-58-75  
sudharmAya sudharmAM tAM kR^iShNAyAkliShTakAriNe |
devo devasabhAM datvA vAyurantaradhIyata ||2-58-76
dvAravatyAstu sA madhye keshavena niveshitA |
sudharmA yadumukhyAnAM devAnAM tridive yathA ||2-58-77
evaM divyaishcha bhogaishcha jalajaishchAvyayo hariH |
dravyairala~Nkaroti sma purIM svAM pramadAmiva ||2-58-78
maryAdAshchaiva sa~nchakre shreNIshcha prakR^itIstathA |
balAdhyakShAMshcha yuktAMshcha prakR^itIshAMstathaiva cha ||2-58-79
ugrasenaM narapatiM kAshyaM chApi purohitam |
senApatimanAdhR^iShTiM vikadruM mantripu~Ngavam ||2-58-80 
yAdavAnAM kulakarAnsthavirAndasha tatra vai |
matimAnsthApayAmAsa sarvakAryeShvanantarAn ||2-58-81
ratheshvatiratho yantA dArukaH keshavasya vai |
yodhamukhyashcha yodhANAM pravaraH sAtyakiH kR^itaH ||2-58-82
vidhAnamevaM kR^itvAtha kR^iShNaH puryAmaninditaH |
mumude yadubhiH sArdhaM lokasraShTA mahItale ||2-58-83
raivatasyAtha kanyAM cha revatIM shIlasammatAm |
prAptavAnbaladevastu kR^iShNasyAnumate tadA ||2-58-84

  iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi
    dvAravatInirmANe.aShTapa~nchAshattamo.adhyAyaH
<\pre>
<\html>