##Harivamsha Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva
Chapter 63 - Slaying of Narakasura
Itranslated by K S Ramachandran, ramachandran_ksr@yahoo.ca,
October 5, 2008
Note : (1) sloka 122, line 2: spelling misteke in deveshaM  
       (2) sloka  79, line 2: I think it shouldbe really
              vikR^itA~NgAsurAH  (vikR^itA~NgAH + asurAH)
              Please check##
              
Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
---------------------------------------------------------------
              

      atha triShaShTitamo.adhyAyaH 
          narakavadhaH

janamejaya uvAcha

pratyetya dvArakAM viShNurhate rukmiNi vIryavAn |
akarodyanmahAbAhustanme vada mahAmune ||2-63-1

vaishampAyana uvAcha

sa taiH parivR^itaH shrImAnpurIM yAdavanandanaH |
dvArakAM bhagavAnviShNuH pratyavaikShata vIryavAn ||2-63-2 
pratyapadyata ratnAni vividhAni vasUni cha |
yathArhaM puNdarIkAkSho nairR^itAnpratyavArayat ||2-63-3
tatra vighnaM charanti sma daiteyAH saha dAnavaiH |
tA~njaghAna mahAbAhurvaradR^iptAnmahAsurAn ||2-63-4
vighnaM chAsyAkarottatra narako nAma dAnavaH |
trAsanaH sarvadevAnAM devarAjaripurmahAn ||2-63-5
sa babhau mUrtili~NgasthaH sarvadevAdhibAdhitA |
devatAnAmR^iShINAM cha pratIpamakarottadA ||2-63-6
tvaShTurduhitaraM bhaumaH kasherumagamattadA |
gajarUpeNa jagrAha ruchirA~NgIM chaturdashIm ||2-63-7
pramathya tAM varArohAM narako vAkyamabravIt |
naShTashokabhayo mohAtprAgjyotiShapatistadA ||2-63-8
yAni devamanuShyeShu ratnAni vividhAni cha |
bibharti cha mahI kR^itsnA sAgareShu cha yadvasu ||2-63-9
adyaprabhR^iti tAnIha sahitAH sarvanairR^itAH |
mamaivopAhariShyanti daityAshcha saha dAnavaiH ||2-63-10
evamuttamaratnAni vastrANi vividhAni cha |
sa jahAra tadA bhaumastachcha nAdhichakAra saH ||2-63-11
gandharvANAM cha yAH kanyA jahAra narako balI |
yAshcha devamanuShyANaM sapta chApsarasAM gaNAH ||2-63-12
chaturdasha sahasrANi ekaviMshachChatAni cha |
ekaveNIdharAH sarvAH satImArgamanuvratAH ||2-63-13

vaishampAyana uvAcha 
tAsAM puravaraM bhaumo.akArayanmaNiparvatam |
alakAyAmadInAtmA muroH svaviShayaM prati ||2-63-14
tAshcha prAgjyotiShapatiM muroshchaiva dashAtmajAH |
nairR^itAshcha yathA mukhyAH pAlayanta upAsate |
sa eSha tamasaH pAre varadR^ipto mahAsuraH |2-63-15
na chAsuragaNaiH sarvaiH sahitaiH karma tatpurA |
kR^itapUrvaM tadA ghoraM yadakArShInmahAsuraH ||2-63-16
aditiM dharShayAmAsa kuNDalArthe mahAsuraH |
yaM mahI suShuve devI yasya prAgjyotiShaM puram ||2-63-17
 dvArapAlAshcha chatvArastasyAsanyuddhadurmadAH |
hayagrIvo nisundashcha vIraH pa~nchanadastathA ||2-63-18
muruH putrasahasaraishcha varadatto.asuro mahAn |
AdevayAnamAvR^itya panthAnaM samupasthitaH |
vitrAsanaH sukR^itinAM virUpai rAkShasaiH saha ||2-63-19
tadvadhArthaM mahAbAhuH sha~NkhachakragadAsibhR^it |
jAto vR^iShNiShu devakyAM vasudevAjjanArdanaH ||2-63-20
tasyAtha puruShendrasya lokaprathitatejasaH |
nivAso dvArakA devairupAyAdupapAditA ||2-63-21
atIva hi purI ramyA dvArakA vAsavakShayAt |
mahArNavaparikshiptA pa~nchaparvatashobhitA ||2-63-22
tasyAM devapurAbhAyAM sabhA kA~nchanatoraNA |
sA dAshArhIti vikhyAtA yojanAyAmavistR^itA ||2-63-23
tatra vR^iShNyandhakAH sarve rAmakR^iShNapurogamAH | 
lokayAtrAmimAM kR^itsnAM parirakShanta Asate ||2-63-24
tatrAsIneShu savaShu kadAchidbharatarShabha |
divyagandho vavau vAyuH puShpavarShaM papAta ha ||2-63-25
tataH kilakilAshabdaH prabhAjAlAbhisaMvR^itaH |
muhUrtamantarikShe.abhUttato bhUmau pratiShThitaH ||2-63-26
madhye tu tejasastasya pANDuraM gajamAsthitaH |
vR^ito devagaNaiH sarvairvAsavaH samadR^ishayta ||2-63-27
ramakR^iShNau cha  rAjA sa vR^iShNyandhakagaNaiH saha |
pratyudyayurmahAtmanaM pUjayantaH sureshvaram ||2-63-28
so.avatIrya gajAttUrNaM pariShvajya janArdanam |
sasvaje baladevaM cha tam cha rAjAnamAhukam ||2-63-29
vR^iShnInanyAnsasvaje cha yathAkAlaM yathAvayaH |
pUjito rAmakR^iShNAbhyAmAvivesha sa tAM sabhAm ||2-63-30
tatrAsIno.abhyala~NkR^itvA sabhAM tAmamareshvaraH |
arghAdisamudAchAraM pratyagR^ihNAdyathAvidhi ||2-63-31

vaishampAyana uvAcha                                       
athovAcha mahAtejA vAsavo vAsavAnujam |
sAntvapUrvaM kareNAsya saMspR^ishya vadanaM shubham ||2-63-32
devakInandana vachaH shR^iNu me madhusUdana |
yena tvAbhigato.asmyadya kAryeNAmitrakarshana ||2-63-33
nairR^ito narako nAma brahmaNo varadarpitaH |
adityAH kuNDale mohAjjahAra ditinandanaH ||2-63-34
devAnAM vipriye nityamR^iShINAM cha sa vartate |
taM cha devAntaraM prekShya jahi tvaM pApapUruSham ||2-63-35 
ayaM tvAM garuDastatra prApayiShyati kAmagaH |
kAmavIryo.atitejasvI vainateyo.antarikShagaH ||2-63-36
avadhyaH sarvabhUtAnAM bhaumaH sa narako.asuraH |
niShUdayitvA taM pApaM kShipramAgantumarhasi ||2-63-37
ityuktaH puNDarIkAkSho devarAjena keshavaH |
pratijaj~ne mahAbAhurnarakasya nibarhaNe ||2-63-38
tataH sahaiva shakreNa sha~NkhachakragadAsibhR^it |
pratasthe garuDenAtha satyabhAmAsahAyavAn ||2-63-39
krameNa saptaskandhAnsa marutAM sahavAsavaH |
pashyatAM yadusimhAnAmUrdhvamAchakrame balI ||2-63-40
vAraNendragataH shakro garuDastho janArdanaH |
vidUratvAtprakAshete sUryAchandramasAviva ||2-63-41
antarikShe cha gandharvairapsarobhishcha keshavaH |
stUyamAno.atha shakrashcha krameNAntaradhIyata ||2-63-42
samAdhAyetikartavyaM vAsavo vibudhAdhipaH |
svameva bhavanaM prAyAtkR^iShNaH prAgjyotiShaM prati ||2-63-43
pakShAnilahato vAyuH pratilomaM vavau tadA |
tato bhImaravA meghA babhramurgaganecharAH ||2-63-44
kShanena samanuprAptau dvijenAkAshagena vai | 
dUrAdeva cha tAndR^iShTvA prayayau yatra te sthitAH ||2-63-45
apashyaddvAri tatrasthAM hastyashvarathavAhinIm |
kShurAntAnmauravAnpAshAnShaTsahasrAndadarsha ha ||2-63-46

vaishampAyana uvAcha 
garuDasyopari shrImA~nCha~NkhachakragadAdharaH |
bibhrannIlAmbudAkAraM pItavAsAshchaturbhujaH ||2-63-47
vanamAlAkuloraskaH shrIvatsA~NkitabhUShaNaH |
kirITamUrddhA sUryAbhaH savidyudiva chandramAH ||2-63-48
jyAM vikUjanmahAshabdaH shrUyate.ashaniniHsvanaH |
j~nAtvA cha dAnavaH sarvaM svayaM viShNurihAgataH ||2-63-49
krodhAddviguNaraktAkSho muruH kAlAntakopamaH |
abhyadhAvata vegena shaktiM gR^ihya mahAsuraH ||2-63-50
chikShepa sumahAshaktiM vajrakA~nchanabhUShitAm |
tAmApatantIM shaktIM tu maholkAM jvalitAmiva ||2-63-51
samAdhatta sharaM chaikaM rukmapu~NkhaM janArdanaH |
dvidhAchChinatkShurapreNa vAsudevaH sa vIryavAn ||2-63-52
shaktiM chichCheda tatrAsau vidyutpu~nja iva jvalan |
punashcha krodharaktAkSho mururgR^ihya mahAgadAm ||2-63-53
indrAshanirivendreNa vikR^iShTa iva niHsvanaH |
AkarNamuktaM chikShepa ardhachandraM surottamaH ||2-63-54
madhyadeshe tu chichCheda gadAM tAM rukmabhUShitAm |
punashchichCheda bhallena dAnavasya shiro raNe ||2-63-55 
sa~nChidya pAshANsarvAMstanmuruM hatvA sabAndhavam |
so.agryAnrakShogaNAnhatvA narakasya mahAbalAn ||2-63-56
shilAsa~NghAnatikramya bhagavAndevakIsutaH |
apashyaddAnavaM sainyaM nisundaM cha mahAbalam ||2-63-57
hayagrIvaM cha ditijaM tathAnyAMshchitrayodhinaH |
rodhayAmAsa tanmArgaM svasainyena mahAbalaH ||2-63-58
nisundo balinAM shreShTho rathamAruhya satvaram |
jagrAha kArmukaM divyaM hemapR^iShThaM durAsadam ||2-63-59
vivyAdha dashabhirbANairnisundo madhusUdanam |
keshavashchApi saptatyA vivyAdha nishitaiH sharaiH ||2-63-60 
aprAptAMshchAntarikShe tA~nCharAMshchichCheda mAdhavaH | 
te sarve sainikAH kR^iShNaM samantAtparyavArayan ||2-63-61
sharajAlena mahatA ChAdyamAnaH surottamaH |
dR^iShTvA tAndAnavAnsarvAnsakrodho madhusUdanaH ||2-63-62 (no « n-t-s »)
tato divyena chAstrena pArjanyena janArdanaH |
mahatA sharavarSheNa vArayAmAsa tadbalam ||2-63-63
pa~nchapa~nchasharaisteShu ekaikena cha tAnbahUN |
pArjanyasya prabhAveNa sarvAnmarmasvatADayat ||2-63-64
dudruvurbhayasaMtrastA bhagnAste dAnavA raNe |
svasainyaM vidrutaM dR^iShTvA nishchakrAma punarmR^idhe ||2-63-65
visR^ijachCharavarShANi ChAdayAmAsa keshavam |
na vibhAti raNe sUryo nApi vyoma disho dasha ||2-63-66
sharaiH sa~nChAdayAmAsa nisundo garuDadhvajam |
sAvitraM nAma divyAstraM jagrAha puruShottamaH ||2-63-67
tena bANena tAnbANamshchichCheda samare hariH |
bANairbANAMshcha saMchChidya tasya kR^iShNo mahAbalaH ||2-63-68
Chatramekena bANena ratheShAM cha tribhiH sharaiH |
punashchichCheda tAnashvAMshchaturbhishchaturaH sharaiH ||2-63-69
sArathiM pa~nchabhirbANAirdhvajamekena chichChide ||
sharaikena vapuH kR^iShNaH sutIkShNena shitena vai ||2-63-70
shirashchichCheda bhallena nisundasya surottamaH |    
yaH sahasrasamAstvekaH sarvAndevAnayodhayat ||2-63-71
nisundaM patitaM dR^iShTvA hayagrIvaH pratApavAn |
shilAM pragR^ihya mahatIM tolayAmAsa dAnavaH ||2-63-72  
Avidhya sahasAmu~nchachChilAM shailasamAM prabhuH |
gR^ihItvA divyapArjanyamastramastravidAM varaH ||2-63-73
divyAstreNa shilAM viShNuH saptadhAkR^ita tejasA |
tadvidArya mahachchAshma pAtayAmAsa bhUtale ||2-63-74
tatastaiH shAr~NganirmuktairnAnAvarNairmahAsharaiH |
yathA devAsuraM yuddhamabhavadbharatarShabha |
nAnApraharaNAkIrNaM tathA ghoramavartata ||2-63-75
tataH shAr~NgavinirmuktairnAnAvarNairmahAsharaiH |
garuDastho mahAbAhurnijaghAna mahAsurAn ||2-63-76
mahAlA~NgalanirbhinnAH sha~NkhashaktinipAtitAH |
vineshurdAnavAH sarve samAsAdya janArdanam ||2-63-77
kechichchakrAgninirdagdhA dAnavAH peturambarAt |
saMnikarShagatAH kechidgatAsuvikR^itAnanAH ||2-63-78
asR^ijachCharavarShANi vR^iShTimanta ivAmbudAH |
vikR^itA~NgAsurAH sarve kR^iShNabANaprapIDitAH ||2-63-79 
shoNitAktAH sma dR^ishyante puShpitA iva kiMshukAH |
vyadravanta suvitrastA bhagnAstrAhschitrayodhinaH ||2-63-80
punashcha krodharaktAkSho vAyuvegena dAnavaH |
dashavyAmochChritaM vR^ikShaM samAruhya vanaspatim ||2-63-81
vR^ikShamutpATya vegena pratigR^ihyAbhyadhAvata |
chikShepa sa mahAvR^ikShaM shikShayA sughanAkR^itiH ||2-63-82
vR^ikShavegAnilodbhUtaH shushruve sumahAsvanaH |
tataH sharasahasreNa yatamAno janArdanaH ||2-63-83
naikadhA taM prachichCheda chitrabhaktinibhAkR^itim |
punashchaikena bANena hayagrIvasya chorasi ||2-63-84
vivyAdha stanayormadhye sAyako jvalanaprabhaH |
vivesha so.api vegena hR^idaM bhittvA vinirgataH ||2-63-85 
taM jaghAna mahAghoraM hayagrIvaM mahAbalam |
apAratejA durddharShaH sa vai yAdavananadanaH ||2-63-86
madhye lohitaga~Ngasya bhagavAndevakIsutaH |
audakAyAM virUpAkShaM pApmAnaM puruShottamaH ||2-63-87
aShTau shatasahasrANi dAnavAnAM paramtapaH |
nihatya puruShavyAghraH prAgjyotiShamupAdravat ||2-63-88
hatvA pa~nchanadaM nAma narakasya mahAsuram |
tataH prAgjyotiShaM nAma dIpyamAnamiva shriyA ||2-63-89
puramAsAdayAmAsa yuddhaM tatrAbhavanmahat |
tataH prAdhmApayachCha~NkhaM pA~nchajanyaM mahAbalaH ||2-63-90
shushruve sumahAshabdaH saMvartaninado yathA |           
shrUyate triShu lokeShu bhImagambhIraniHsvanaH |
taM shrutvA narakashchAsItkrodhasaMraktalochanaH ||2-63-91   
lohachakrAShTasaMyuktaM trinalvapratimaM ratham |
ratnakA~nchanachitrADhyaM vedikAbhogavistaram ||2-63-92
vajradhvajena mahatA kA~nchanena virAjitaM |
hemadaNDapatAkADhyaM vaidUryamaNikUbaram ||2-63-93
yuktamashvasahasreNa rathaM pararathArujam |
lohajAlaishcha sa~nChannaM chitrabhaktivirAjitam ||2-63-94
rathamadhyagato vIraH sasandhya iva bhAskaraH |
nAnApraharaNAkIrNaM rathaM hemapariShkR^itam ||2-63-95
	vajraM rathorachChadaminduvarNaM 
		vyAnaddhamuktAmalatulyatejAH |
	kirITamUrddhArkahutAshanAbhaH 
		karnau tathA kuNDalayorjvalantau ||2-63-96
dhUmravarNA mahAkAyA raktAkShA vikR^itAnanAH |
nAnAkavachinaH sarve daityadAnavarAkShasAH ||2-63-97
khaDgacharmadharAH kechitkechittUrNadhanurbhR^itaH |
shaktihastAstathA kechichChUlahastAstathApare ||2-63-98
gajavAjirathaughaishcha kAlayantashcha medinIm |
niryayurnagarAtsarve susannaddhAH prahAriNaH ||2-63-99
vR^ito daityagaNaiH sArdhaM narakaH kAlasaMnibhaH |
bherIsha~NkhamR^ida~NgAnAM paNavAnAM sahasrashaH ||2-63-100
vAdyamAnAni shushrAva jImUtaninadopamaH |
yataH kR^iShNastato gatvA sarve te vikR^itAnanAH ||2-63-101
parivArya garutmantaM sarve.ayudhyanta sa~NgatAH |
mahatA ChAdayAmAsuH sharavarSheNa sainikAH ||2-63-102
shaktishUlagadAprAsAMstomarAnsAyakAnbahUn |
AkAshaM ChAdayAmAsurvimu~nchantaH sahasrashaH ||2-63-103
kR^iShNaH kR^iShNombudAkAraH shAr~NgaM gR^ihya dhanustataH |
visphArya sumahachchApaM dhanurjaladaniHsvanam ||2-63-104
vyasR^ijachCharavarShANi dAnavAnAM janArdanaH |
sharavarSheNa tatsainyaM vyadravattu mahAhavAt ||2-63-105
tadyuddhamabhavadghoraM ghorarUpeNa rakShasA |
bhagnavyUhAshcha te sarve kR^iShNabANaprapIDitAH ||2-63-106
kechichChinnabhujAshchaiva chChinnagrIvAshirAnanAH |
kechichchakradvidhAchChinnAH kechidbANArditorasaH ||2-63-107
kechiddvidhAkR^itAH shaktyA gajAshvarathavAhanAH |
kechitkaumodakIbhinnAH kechichchakravidAritAH ||2-63-108
evaM vimathitA sarvA narAshvarathavAhinI |
tatrAsInnarakeNAsya yuddhaM paramadAruNam ||2-63-109
yatsamAnena vakShyAmi tanme nigadataH shR^iNu |
trAsanaH surasa~NghAnAM narakaH puruShottamam ||2-63-110   
yodhayAmAsa tejasvI madhuvanmadhusUdanam |
krodharaktAntanayano narako ghanasaMnibhaH ||2-63-111
jagrAha kArmukaM vIraH shakrachApamivochChritam |
tathArkakiraNaprakhyaM bANaM jagrAha keshavaH ||2-63-112
divyenAstreNa samare pUrayAmAsa taM ratham |
uttamAstraM mahApAtaM mumocha narako balI ||2-63-113
vajravisphUrjitAkAramAyAntaM vIkShya keshavaH |
chichChedAstraM mahAbhAgashchakreNa madhusUdanaH ||2-63-114
vyahanatsa rathaM chAsya sharaikeNa janArdanaH |
sarathaM sadhvajaM sAshvaM jaghAna dashabhiH shararaiH ||2-63-115
tanutraM chaiva chichCheda shareNa madhusUdanaH | 
tato vimuktakavachaH sarpasyeva tanuryathA ||2-63-116
hatAshvo.api raNe vIro vitanutrashcha dAnavaH |
jagrAha vimalajvAlaM lohabhArArpitaM dR^iDham ||2-63-117
Avidhya sahasA muktaM shUlamindrAshaniprabham |
tadApatatsa saMprekShya shUlaM hemapariShkR^itam ||2-63-118
dvidhA ChinnaM kShurapreNa kR^iShNenAdbhutakarmaNA |
tadyuddhamabhavadghoraM ghorarUpeNa rakShasA ||2-63-119
shastrapAtamahAghAtaM narakena mahAtmanA |
muhUrtaM yodhayAmAsa narakaM madhusUdanaH ||2-63-120
athograchakrashchakreNa pradIptenAkaroddvidhA |
chakradvidhAkR^itaM tasya sharIramapatadbhuvi ||2-63-121
vibhaktaM kulishenaiva gireH shR^i~NgaM dvidhAkR^itam |
kR^iShNamAsAdya deveshaM jagAmAstamivAMshumAn ||2-63-122
chakrotkR^intitagAtro.asau dAnavaH patito raNe |
vajraprahAranirbhinnaM yathA gairikaparvatam ||2-63-123
bhUmistu patitaM putraM nirIkShyAdAya kuNDale |
upAtiShThata govindaM vachanaM chedamabravIt ||2-63-124
dattastvayaiva govinda tvayaiva vinipAtitaH |
yathechChasi tathA krIDa bAlaH krIDanakairiva ||2-63-125
ime te kuNDale deva prajAstasyAnupAlaya ||2-63-126

  iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe ViShNuparvaNi
        narakavadhe triShaShTitamo.adhyAyaH