##Harivamsha Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva
Chapter 85: Nikumbha and Others Slain
Itranslated by K S Ramachandran, ramachandran_ksr @ yahoo.ca
December 9, 2008 
       Note 1:  verse  40, line 1 : shAstrANAM is wrong
                2:     "       45, line 2 : durdarpAM seems wrong
                3:     "       64, line 2 : trAsakare is right; karo seems wrong.##

Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
---------------------------------------------------------------

               atha pa~nchAshItitamo.adhyAyaH
                nikumbhaprabhR^itInAM vadhaH 

vaishampAyana uvAcha
ruddheShu bhUmipAleShu sAnugeShu vishAmpate |
AviveshAsurAMshchAtha kashmalaM janamejaya ||2-85-1
dishaH pratasthuste vIrA vadhyamAnAH samantataH |
kR^iShNAnantaprabhR^itibhiryadubhiryuddhadurmadaiH ||2-85-2
nikumbhastAnathovAcha ruShito dAnavottamaH |
bhittvA pratij~nAM kiM mohAdbhayArtA yAta vihvalAH ||2-85-3
hInapratij~nAH kA.NllokAnprayAsyata palAyitAH |
agatvApachitiM yuddhe j~nAtInAM kR^itanishchayAH ||2-85-4
phalaM jitveha bhoktavyaM ripUnsamarakarkashAn |
hatena chApi shUreNa vastavyaM tridive sukham ||2-85-5
palAyitvA gR^IhaM gatvA kasya drakShyatha he mukham |
dArAnvakShyatha kiM chApi dhigdhikkiM kiM na lajjatha ||2-85-6
evamuktA nivR^ittAste lajjamAnA nR^ipAsurAH |
dviguNena cha vegena yuyudhuryadubhiH saha ||2-85-7
utsave yuddhashauNDAnAM nAnApraharaNairnR^ipa |
ye yAnti yaj~navATaM taM tAnnihanti dhana~njayaH ||2-85-8
yamau bhImashcha rAjA cha dharmaputro yudhiShThiraH  |
dyAm prayAtA~njaghAnaindriH pravarashcha dvijottamaH ||2-85-9
athAsurAsR^iktoyADhyA keshashaivalashADvalA |
chakrakUrmarathAvartA gajashailAnushobhinI ||2-85-10
dhvajakuntataruchChannA stanitotkruShTanAdinI |
govindashailaprabhavA bhIruchittapramAthinI ||2-85-11
asR^igbudbudaphenADhyA asimatsyatara~NgiNI |
susrAva shoNitanadI nadIva jaladAgame ||2-85-12
tAndR^iShTvaiva nikumbhastu varddhamAnaMshcha shAtravAn |
hatAnsarvAnsahAyAMshcha vIryAdevotpapAta ha ||2-85-13
sa vArito jayantena pravareNa cha bhArata |
sharaiH kulishasa~NkAshairnikumbho raNakarkashaH ||2-85-14
sannivR^ityAtha daShToShThaH parigheNa durAsadaH |
pravaraM tADayAmAsa sa papAta mahItale ||2-85-15
aindristaM patitaM bhUmau bAhubhyAM pariShasvaje |
viditvA chaiva saprANaM hitvAsuramabhidrutaH ||2-85-16
abhidrutya nikuMbhaM cha nistriMshena jaghAna ha |
parigheNApi daiteyo jayantaM samatADayat ||2-85-17
tatakSha bahulaM gAtraM nikumbhasyaindrirAhave |
sa chintayAmAsa tadA vadhyamAno mahAsuraH ||2-85-18
kR^iShNena saha yoddhavyaM vairiNA j~nAtighAtinA |
shrAvayAmi kimAtmAnamAhave shakrasUnunA ||2-85-19
evaM sa nishchayaM kR^itvA tatraivAntaradhIyata | 
jagAma chaiva yuddhArthaM yatra kR^iShNo mahAbalaH ||2-85-20
taM dR^iShTvairAvataskandhamAsthito balanAshanaH |
draShTumabhyAgato yuddhaM jahR^iShe saha daivataiH ||2-85-21
sAdhu sAdhviti putraM cha parituShTaH sa sasvaje |
pravaraM chApi dharmAtmA sasvaje mohavarjitam ||2-85-22
devadundubhayashchApi praNedurvAsavAj~nayA |
jayamAnaM raNe dR^iShTvA jayantaM raNadurjayam ||2-85-23
dadarshAtha nikumbhastu keshavaM raNadurjayam |
arjunena sthitaM sArdhaM yaj~navATAvidUrataH ||2-85-24
sa nAdaM sumahAnkR^itvA pakShirAjamatADayat |
parigheNa sughoreNa balaM satyakameva cha ||2-85-25
nArAyaNaM chArjunaM cha bhImaM chAtha yudhiShThiram |
yamau cha vAsudevaM cha sAmbaM kAmaM cha viryavAn ||2-85-26
yuyudhe mAyayA  daityaH shIghrakArI cha bhArata |
na chainaM dadR^ishuH sarve sarvashastravishAradAH ||2-85-27
yadA tu naivApashyaMstaM tadA bilvodakeshvaram |
dadhyau devaM hR^iShIkeshaH pramathAnAM gaNeshvaram ||2-85-28
tataste dadR^ishuH sarve prabhAvAdatitejasaH |
bilvodakeshvarasyAshu nikumbhaM mAyinAM varam ||2-85-29
kailAsashikharAkAraM grasantamiva dhiShThitam |
AhvayantaM raNe kR^iShNaM vairiNaM j~nAtinAshanam ||2-85-30
sajjagANDIvamevAtha pArthastasya ratheShubhiH |
parighaM chaiva gAtreShu vivyAdhainamathAsakR^it ||2-85-31
te bAnAstasya gAtreShu parighe cha janAdhipa |
bhagnAH shilAshitAH sarve nipetuH ku~nchitA kShitau ||2-85-32
viphalAnastrayuktAMstAndR^IShTvA bANAndhanaMjayaH |
paprachCha keshavaM vIraH kimetaditi bhArata ||2-85-33
parvatAnapi bhindanti mama vajropamAH sharAH |
kimidaM devakIputra vismayo.atra mahAnmama ||2-85-34
tamuvAcha tataH kR^iShNaH prahasanniva bhArata |
mahadbhUtaM nikumbho.ayaM kaunteya shR^iNu vistarAt ||2-85-35
purA gatvottarakurUMstapashchakre mahAsuraH |
shataM varShasahasrANAM devashatrurdurAsadaH ||2-85-36
athainaM ChandayAmAsa vareNa bhagavAnharaH |
sa vavre trINi rUpANi na vadhyAni surAsuraiH ||2-85-37
tamuvAcha mahAdevo bhagavAnvR^iShabhadhvajaH |
mama vA brAhmaNAnAM vA viShNorvA priyamAcharan ||2-85-38
bhaviShyasi harervadhyo na tvanyasya mahAsura |
brahmaNyo.ahaM cha viShNushcha viprANAM paramA gatiH ||2-85-39
sa eva sarvashastrANAmavadhyaH pANDunandana |
trideho.atipramAthI cha varamattashcha dAnavaH ||2-85-40
bhAnumatyApaharaNe deho.asyaiko hato mayA |
avadhyaM ShaTpuraM dehamidamasya durAtmanaH ||2-85-41
ditiM shushrUShati tveko deho.asya tapasAnvitaH |
anyastu deho ghoro.asya yenAvasati ShaTpuram ||2-85-42 
etattu sarvamAkhyAtaM nikumbhacharitaM mayA |
tvarayAsya vadhe vIra kathA pashchAdbhaviShyati ||2-85-43
tayoH kathayatorevaM kR^iShNayorasurastadA |
guhAM shaTpurasaMj~nAM tAM vivesha raNadurjayaH ||2-85-44
anviShya tasya bhagavAnvivesha madhusUdanaH |
tAm ShaTpuraguhAM ghorAM durdharShAM kurunandana ||2-85-45
chandrasUryaprabhAhInAM jvalantIM svena tejasA |
sukhaduHkhoShNashItAni prayachChantIM yathepsitam ||2-85-46
tatra pravishya bhagavAnapashyata janAdhipAn |
yuyudhe saha ghoreNa nikumbhena janAdhipa ||2-85-47
kR^iShNasyAnupraviShTAstu balAdyA yAdavAstadA |
praviShTAshcha  tathA sarve pANdavAste mahAtmanaH ||2-85-48
sametAstu praviShTAste kR^IShNasyAnumatena vai |
yuyudhe sa tu kR^iShNena raukmiNeyaH prachoditaH |
anayadyAdavAnsarvAnyAnayaM baddhavAnpurA || 2-85-49
te muktA raukmiNeyena prAptA yatra janArdanaH |
prahR^iShTamanasaH sarve nikumbhavadhakA~NkShiNaH ||2-85-50 
rAjAno vIra muncheti punaH kAmaM yathAbruvan |
mumocha chAtha tAnvIro raukmiNeyaH pratApavAn ||2-85-51
adhomukhamukhAH sarve baddhamaunA narAdhipAH |
lajjayAbhiplutA virAstasthurnaShTashriyastatdA  ||2-85-52
nikumbhamapi govindaH prayatantaM jayaM prati |
yodhayAmAsa bhagavAnghoramAtmaripuM hariH ||2-85-53
parigheNAhataH kR^iShNo nikumbhena bhR^ishaM vibho |
gadayA chApi kR^iShNena nikumbhastADito bhR^isham ||2-85-54
tAvubhau prohamApannau suprahArahatau tadA |
tataH pravyathitAndR^iShTvA pANDavAMshchAtha yAdavAn ||2-85-55
jepurmunigaNAstatra kR^iShNasya hitakAmyayA | 
tuShTuvushcha mahAtmAnaM vedaproktaistathA stavaiH ||2-85-56
tataH pratyAgataprANo  bhagavAnkeshavastadA |
dAnavashcha punarvIrAvudyatau samaraM prati ||2-85-57
vR^iShabhAviva nardantau gajAviva cha bhArata |
shAlAvR^ikAviva kruddhau praharantau raNotkaTau ||2-85-58
atha  kR^iShNaM tadovAcha nR^ipaM vAgasharIriNI |
chakreNa shamayasvainaM devabrAhmaNakaNTakam ||2-85-59
iti hovAcha bhagavAndevo bilvodakeshvaraH |
dharmaM yashashcha vipulaM prApnuhi tvaM mahAbala ||2-85-60
tathetyuktvA namaskR^itvA lokanAthaH satAM gatiH |
sudarshanaM mumochAtha chakraM daityakulAntakam ||2-85-61
tannikumbhasya chichCheda shiraH pravarakuNDalam |
nArAyaNabhujotsR^iShTaM sUryamaNDalavarchasam ||2-85-62
utpapAta shirastasya bhUmau jvalitakuNDalam |
meghamatto gireH shR^i~NgAnmayUra iva bhUtale ||2-85-63    
nikumbhe nihate tasmindevo bilvodakeshvaraH |
tutoSha cha naravyAghra jagattrAsakaro vibhuH ||2-85-64
papAta puShpavR^iShTishcha shakrasR^iShTA nabhastalAt |
devadundubhayashchaiva praNedurarinAshane  ||2-85-65
nananda cha jagatkR^itsnaM munayashcha visheShataH |
daityakanyAshcha bhagavAnyadubhyaH shatasho dadau ||2-85-66 
kShatriyANAM cha bhagavAnsAntvayitvA punaH punaH |
ratnAni cha vichitrANi vAsAMsi pravarANi cha ||2-85-67
rathAnAM vAjiyuktAnAM shaTsahasrANi keshavaH |
adadAtpANDavebhyashcha prItAtmA gadapUrvajaH ||2-85-68
tadeva chAtha pravaraM ShaTpuraM puravardhanaH |
dvijAya brahmadattAya dadau tArkShyavaradhvajaH ||2-85-69
satre saMapte cha tadA sha~NkhachakragadAdharaH |
visarjayitvA tatkShatraM pANDavAMshcha mahAbalaH ||2-85-70
bilvodakeshvarasyAtha samAjamakarotprabhuH |
mAMsarUpasamAkIrNaM bahvannaM vya~njanAkulam ||2-85-71
niyuddhakushalAnmallAndevo mallapriyastadA |  
yodhayitvA dadau bhUri vittaM vastrANi chAtmavAn ||2-85-72
mAtApitR^ibhyAM sahito yadubhishcha mahAbalaH |
abhivAdya brahmadattaM yayau dvAravatIM purIm ||2-85-73
sa vivesha purIM ramyAM hR^iShTapuShTajanAkulAm |
puShpachitrapathAm vIro vandyamAno naraiH pathi ||2-85-74
imaM yaH ShaTpuravadhaM vijayaM chakrapANinaH |
shR^iNuyAdvA paThedvApi yuddhe jayamavApnuyAt ||2-85-75
aputro labhate putramadhano labhate dhanam |
vyAdhito muchyate rogI baddhashchApyatha bandhanAt ||2-85-76
idaM puMsavanam proktaM garbhAdAnaM cha bhArata |
shrAddheShu paThitaM samyagakShayyakaraNaM smR^itam ||2-85-77
   idamamaravarasya bhArate 
        prathitabalasya jayaM mahAtmanaH |
   satatamidaM hi yaH paThennaraH
        sugatimito vrajate gatajvaraH ||2 85-78
   maNikanakavichitrapANipAdo
        niratishayArkaguNorihAdinAthaH |
   chaturudadhishayashchaturvidhAtmA 
        jayati jagatpuruShaH sahasranAmA ||2-85-79

    iti shrImahAbhrate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi
     ShaTpuravadho nAma pa~nchAshItitamo.adhyAyaH