Harivamsha, volume II, Appendix II, BORI, 1971 shrIgaNeshAya namaH hari OM itranslated by A. Purushothaman, purushothaman_avaroth @yahoo.com sheShadharmaprakaraNam 20 pApabhedakathanam (contd ) vaishaMpAyana uvAcha evamuktvA hR^iShIkesho dharmarAjAya saMsadi | avitR^iptAMstu tA~nj~nAtvA punarevAbhyabhAShata || 20-1 shrIbhagavAnuvAcha bhUya eva mahAbAho shR^iNu me vachanaM param | pApinAM pApabAhulyaM pravakShye pANDunandana || 20-2 yaH shR^iNoti mahArAja hyamuM dharmaM nR^ipottama | sa muktaH sarvapApebhyo lokamakShayamashnute || 20-3 shAstrAnukUlyAtsvarlokaM prAtikUlyAdadhaH kShayam | shreyashcha viparItaM cha nR^iNAM vai samupasthitam || 20-4 vishvAsaghAtinAM chaiva maryAdAghAtinAM tathA | parAnnalolupAnAM cha narakaM bhR^ishadAruNam || 20-5 asatyaniratAnAM cha pishunAnAM nR^ipottama | utpATyante sadA jihvA yamadUtairbhayaMkaraiH || 20-6 tyktavedoktakarmANo hyanuShTAnavivarjitA | gajadantairbhajyamAnA nivasanti yugAnbahUn || 20-7 vipragrAmeShu bhUpAlo yaH kuryAdadhikaM karam | sa sahasrakulo bhu~Nkte narakAnpa~nchakalpakam || 20-8 vipragrAmakarAdAne yo.anumantA sa pApakR^it | sa eva kR^itavAnrAjanbrahmahatyAyutaM shatam || 20-9 shvaviShThAbhojino nityaM narA hyatithivarjitAH | ayonau cha viyonau cha pashuyonau cha bhArata | sikttvA reto mahApApI retobhojanamashnute || 20-10 snAyuchChedaM snAyubandhamasthichChedaM tu tasya vai | anubhUya krameNaiva dhUmapAnaM yugAyutam | narakAnnirgato bhUpa veshyAputro bhaviShyati || 20-11 upavAsadine rAjan dantadhAvanakR^innaraH | sa ghoraM narakaM yAti vyAghrabhakShaM chaturyugam || 20-12 upavAsavihInashcha ekAdashyAM shubhe dine | narakastasya vij~neyo yugAnAM pa~nchasaptatiH || 20-13 svadattaM paradattaM vA parakShetraM tu yo haret | sa koTikulasaMyuktaH kalpAntaM narakaM vrajet || 20-14 viprANAM kShetraharaNe yo.anumantAtikutsitaH | ulUkhale taM nikShipya musalaiH praharanti cha || 20-15 shilAyAmabhitaptAyAM dahanti yugapa~nchakam | anubhUya tato rAjanrAkShaso bhavati dhruvaM || 20-16 gaNayedyastu pR^ithivImanyAyena karaMkaraH | sa koTikulasaMyukto nimajjatyuShNakardame || 20-17 tato viShThAhrade magnastiShThedyugasaharakam | vR^iNI kuShThAbhibhUtashcha bhavejjanmani janmani || 20-18 viShNudravyApahartAro rudradravyApahArakAH | brahmahatyAyutaM rAja.Nllabhante nAtra saMshayaH || 20-19 anAthadhanahartAraH shayanaM kaNTakopari | yugAnAmayutaM sthitvA vyAghrayonau bhavanti hi || 20-20 ArAme puShpahartAro devapUjAdikalpite | te yAnti yugaparyantaM vahnijvAlApraveshanam || 20-21 jale devAlaye rAjanyaj~nabhUmau shavakShaye | dvijAnAM saMnidhau goShu tathA chAshvatthasaMnidhau || 20-22 valmIkAgre gavAM bhUmau tathA chochChiShTabhUtale | kushadarbhasamAkIrNe devodyAnasamIpataH || 20-23 shilAyAM tulasIsthAne kR^iShTabhUmau narAdhipa | strIsaMnidhau mahAkUpe yotsR^ijeddehajaM malam || 20-24 AtmahanturyathA pApaM bhrUnahanturyathA tathA | etAnsarvAnavApnoti narakAnyugapa~nchakam | anubhUya krameNaiva kAkayonau prajAyate || 20-25 avaguNThanamakR^itvA tu karNe cha brahmasUtrakam | purIShamUtraM ya kuryAdyadi vA sa tu pAtakI || 20-26 tR^iNachChedaM tu saMlApaM keshashmashrunipAtanam | shleShmAshrupatanaM chaiva tathA loShTavimardanam || 20-27 kalahaM dyUtamatyugramashAstrashravaNaM tathA | adhovAyuM kShutaM chaiva vamanaM devasaMnidhau | etAnkaroti bhUpAla sa gachChennarakaM dhruvaM || 20-28 kUTasAkShyaM vadedyastu dhanabandheShu lAbhataH | sa yAti narakAnghorAnyAvadAchandratArakam || 20-29 iha putrAshcha pautrAshcha vinashyanti paratra cha | sAkShi yastu bhR^iShAvAdI sa gachChedrauravaM nR^ipa || 20-30 parighaiH paTTAsaiH shUlairbhidyate yamakiMkaraiH | ye chAtipApino martyA ye cha mithyApavAdinaH | teShAM mukhe jaLUkAste pUryante pannagopamAH || 20-31 R^itau nAbhigamedyastu svastriyaM manujeshvara | sa yAti rauravaM ghoraM brahmahatyAM cha vindati || 20-32 aShTamItithisaMkrAntau vyatipAte cha parvaNi | vaidhR^itau tu chaturdashyAM ekAdashyAM trike nishi || 20-33 saMdhyayorjanmanakShatre vrateShu cha piturdine | eteShu divaseShveva na gachChetsvastriyaM R^itau | yadi gachChetsa pApI syAnmohAdvA rauravaM vrajet || 20-34 jAtaH sa tu durAchAro mUrkho vyAdhistha eva cha | alpAyushcha kulaghnashcha brahmadveShI sadA bhavet || 20-35 anAchAraratAndR^iShTvA yaH shakto na nivArayet | tatpApArdhamavApnoti yashchopekShAparAyaNa || 20-36 pApinAM pApagaNanaM yaH karoti narAdhamaH | asti chettulyapApI syAnmithyAtve dviguNaM bhavet || 20-37 apApe pAtakaM yastu samAropya vinindati | tasya jihvAM samuddhR^itya ghorAshcha yamakiMkarAH | taptAyaH piNDamAkShipya tasya chAsye nihanti cha || 20-38 kanyAgAmI naro yastu bhakShyamANo nishAcharaiH | sa yAti dhUmapAnaM cha tataH khaDgairnikR^intanam || 20-39 shishne cha vR^iShaNe chaiva hyayobhArasya bandhanam | evaM yugashataM sthitvA pashchAchchaNDALatAM vrajet || 20-40 yastu vratAni saMgR^ihya asamApya parivrajet | asipatre yugaM sthitvA hInA~Ngo jAyate naraH || 20-41 nyAyena dharmashikShAyAM pakShapAtaM karoti yaH | atyuShNasikatAsnAnaM tathA dR^iShati shIrNanam || 20-42 chaturyugAnAmayutaM bhuktvA narakayAtanAH | tataH khareShu jAyante shvAnayonau cha bhUtale || 20-43 avamatya dvijAnvahnInbAlAnvR^iddhAMshcha garbhiNIm | bhu~Nkte yadi sa pApI syAdrauravaM narakaM vrajet || 20-44 apahR^itya parasyArthaM yaH parebhyaH prayachChati | sa dAtA narakaM yAti yatsyArthastasya tatphalam || 20-45 paranindAM prashaMsAM cha Atmanashcha karoti yaH | Asye tasyAyasaM piNDaM kShipanti yamakiMkarAH || 20-46 prAtaHsnAnavihInAshcha gAyatrIjapavarjitAH | brahmayaj~navihInAshcha te vai nirayagAminaH || 20-47 prANAyAmavihInAshcha devarShipitR^isamhitam | na tarpayanti ye rAjaMste vai nirayagAminaH || 20-48 snAnahInAshcha madhyAhne bhAnuprArthanahInakAH | aupAsanavihInAshcha tai vai nirayagAminaH || 20-49 gR^ihArchanavihInAshcha gR^ihapUjAvigarhakAH | pa~nchayaj~navihInAshcha te vai nirayagAminaH || 20-50 pitR^imAtR^iprapUjAyAM vihInAshcha tathA tithau | bhojane maunahInAshcha te vai nirayagAminaH || 20-51 uchChiShTabhojino ye cha ye cha mR^iShTAnnabhojinaH | bhojye kalahakartAraste vai nirayagAminaH || 20-52 sAyaM prAtaryathAshaktyAH purANaM na shR^iNoti yaH | nAmatrayavihInA ye te vai nirayagAminaH || 20-53 purANadharmashAstreShu bhaktihInAshcha ye dvijAH | bhAShAshAstreShu niratAste vai nirayagAminaH || 20-54 karNATadrAviDIyAni Andhrakannojavanti cha | vachAMsi ye prashR^iNvanti te vai nirayagAminaH || 20-55 bhAShayA rachitaM shAstraM strImukhAttu shR^iNoti yaH | shUdrebhyashcha prashR^iNvanti te vai nirayagAminaH || 20-56 bhAShayA rachitaM shAstramiha loke sukhapradam | paraloke bhayakaraM tasmAttatparivarjayet || 20-57 divyabhAShAM parityajya bhAShayA rachitena vai | shAstrANi cha prashR^iNvanti te vai nirayagAminaH || 20-58 bhAShArachitashAstreShu gandharveShu ratAshcha ye | teShAM sa~Ngopi saMtyAjyaH paratrahitakA~NkShibhiH || 20-59 nAmAni mama shR^iNvanti shAstrayuktAni bhArata | shAstreShu niratA bhR^ityAH purANeShu ratA dvijAH || 20-60 bhAShArachitashAstreShu buddhimAnvai ratiM tyajet | mamAj~nAkaraNIyeShu purANeShu matiM kuru || 20-61 asachChastreShu niratA hyasaddharmapravartakAH | viratA dharmashAstreShu teShAM sa~NgaM parityajet || 20-62 yudhiShThira uvAcha bhavatA sarvamAkhyAtaM dharmAdharmaM yadUttama | shrAddhasya viShaye deva niShiddhaM vada suvrata || 20-63 shrIbhagavAnuvAcha shrAddhe nimantrite yastu bhojanaM kurute yadi | chaturyugasahasrANi shUlaproto bhaved dhruvam || 20-64 shrAddhaM bhuktvA narashreShTha yaH kuryAdrAtribhojanam | narakeShu chiraM magnaH sa chaNDAlo bhaved dhruvam || 20-65 shrAddhaM dattvA cha bhuktvA cha strIsa~NgaM kurute yadi | divisthAH pitarastasya patanti narake.ashuchau || 20-66 shrAddhe bhu~njandvijo yastu bahubhAShI mitAshanaH | sa pApI nArakI j~neyaH krUre tu narake vaset || 20-67 nimantrito dvijo yastu na snAyI lobhamohitaH | shrAddhahantA sa vij~neyaH kalpAntaM narakaM vrajet || 20-68 asnAtvA yadi varteta shrAddhaM bhuktvA pare.ahni | sa pApI nArakI j~neyah krakache narake vaset || 20-69 akR^itvA pArvaNaM homaM shrAddhaM kuryAdyadi dvijaH | tachChrAddhamAsuraM j~neyaM tatkartA narakaM vrajet || 20-70 anyedyuH prAtaruthAya snAtvA tu tilatarpaNam | akartA yaH sa pApI syAddAtA cha narakaM vrajet | na tu bhu~njIta tachChrAddhaM bhuktvA narakamashnute || 20-71 patitaM bhinnamaryAdaM japasnAnavivarjitam | vedashAstravihInaM cha shrAddhena na nimantrayet || 20-72 yatiM cha vAnaprastaM cha brahmachAriNameva cha | ashrotriyaM kulaghnaM cha vR^iShalIpatimeva cha || 20-73 kR^itrimaM kuTilaM mUkaM badhiraM pa~Ngumeva cha | brahmaghnaM grAhmaNIM vaidyaM grAmaghnaM tu napuMsakam | gurunindaM durAchAraM shrAddhe tu na nimantrayet || 20-74 devapUjAvihInaM cha pa~nchayaj~navivarjitaM | aupAsanAvihInaM cha shrAddhe tu na nimantrayet || 20-75 gatvA shavagR^ihaM yastu saMbhAShyAnuvrajedyadi | kuchelaM karkashaM stabdhaM karShakaM vyAdhipIDitam || 20-76 vaishyavR^ittiparaM mUrkhamasvatantraM vininditam | kR^itaghnaM gAyakaM mattaM bhaTTavR^ittiparaM jaDam | sauvarNakaM durAchAraM shrAddhe tu na nimantrayet || 20-77 kANaM kha~njaM kR^ishaM dInaM sadA vai keshadhAriNam | durmantraNaM tu vAchATaM shrAddhe tu na nimantrayet || 20-78 kuShThakaNDUvraNairyuktaM hInA~NgaM hyannalolupam | pitR^imAtR^iparityaktaM shrAddhe tu na nimantrayet || 20-79 ashrotriyaM kulaghnaM cha vR^iShalIpatimeva cha | kR^itrimaM kuTilaM mUkaM shrAddhe tu na nimantrayet || 20-80 ete varjyA dvijAH sadbhiH sadA pitR^ihitaiShibhiH || 20-81 shrAddhapAtraM pravakShye.ahaM shR^iNushva nR^ipasattama | vedashAstreShu nirataM shrotriyaM shrotriyAtmajam | snAnairjapaiH sadA shuddhaM shrAddhArthaM tam nimantrayet || 20-82 devapUjAsu nirataM pa~nchayaj~naparAyaNam | purANavedashAstraj~naM shrAddhArthaM tu niyojayet || 20-83 adhyAtmashAstrasaMpannaM shAntaM vai mR^idubhAShiNam | jitendriyaM shubhaM dAntaM shrAddhArthaM tam nimantrayet || 20-84 yudhiShThira uvAcha kiM varjyaM kiM vrataM tyAgaM keShAM varjyastu saMgamaH | tanmamAchakSha devesha sevA keShAM tu pApadA || 20-85 shrIbhagavAnuvAcha strINAM sa~NgaM sadA varjyaM pApinAM tu samAgamam | sUtakyA darshanaM rAjanprayatnena vivarjayet || 20-86 saMdhyApradoShakAle tu yoShitAM saMgamAtpatet | saMdhyAyAM bhojanaM nidrAM trayIvidyAM vivarjayet || 20-87 vR^ikShArohaNamatyugraM kUpAnAM chAvarohaNam | nadItaraNamatyugraM bAhubhyAM tu vivarjayet || 20-88 R^iNaM paragR^ihe vAsaM R^iNAtkShetravivarjanam | gomahiShyoH krayaM rAjansarvathA parivarjayet || 20-89 bhR^ityaputreShu saMvAdaM svastrIkalahameva cha | kalahaM sarvamanujaiH shreyaskAmi parityajet || 20-90 shUdrahastAtsamAnItamannaM pAnIyameva cha | vAsastAmbUladAnaM cha shreyaskAmi parityajet || 20-91 pAdAbhya~NgaM shirobhya~NgaM tathA dehavimardanam | shreyaskAmI tu rAjendra shUdrahastanna kArayet || 20-92 bhAnau bhR^igorgurorvAre bhaume mR^ityupradaM nR^iNAm | tailAbha~NgaM tathA rAtrau shreyaskAmi parityajet || 20-93 kUpasnAnaM sadA varjyaM kUpodavapanakriyAH | shauchaM kUpajalenaiva shreyaskAmi parityajet || 20-94 sthaNDile shayanaM dAnaM japamaithunabhAjanam | bhojanaM rAjashArDUla shreyaskAmi parityajet || 20-95 kShetrArAme vane shaile tIrthe vai devasaMnidhau | yAtrAyAM pathi rAjendra na kuryAnmaithunaM striyaH || 20-96 rAjabhR^ityeShu mUrkheShu paNDiteShu kadAchana | gurustrIShu cha no brUyadvivAdaM nR^ipasattama || 20-97 evaM bahuvidhaM proktaM dharmAdharmaM hi pANDava | vistarAdgadituM tasya api varShashatAdapi || 20-98 sarveShAmapi lokAnAmAnukUlyaM sadAshrayaM | taddharmamiti vij~neyaM sarvadA nR^ipasattama || 20-99 nindyamAnaM sadA sadbhiryaddharmamapi pANDava | adharmaM taddhi vij~neyaM mahadbhayakaraM nR^ipa || 20-100 tasmAtsarveShu kAleShu satAmabhimataM tu yat | tatkuruShva tadAchakShva parAM siddhiM gamiShyasi || 20-101 dharmyaM yashasyamAyuShyaM svargadaM pANDunandana | idaM vai shR^iNvatAM bhaktyA brahmaloko bhaviShyati || 20-102 Note : First line of 20-80 and last line of 20-73, half of last line of 20-80 and first line of 20-74 are identical. January 15, 2009